Hồi Cụ Hồ còn sống, cụ chỉ mong, dân ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Giờ được thế cả rồi, thì... tiến lên mần "giá" thôi, chứ sao, phỏng ạ?
Hồi nhỏ, nói thật là tôi rất... ngu, bố mẹ là cán bộ, sống ở thời bao cấp, rất khổ nhưng vẫn có lương, có gạo phiếu... cứ nghĩ cố xây dựng chủ nghĩa xã hội rồi sẽ được... xã hội lo lại. Tức là ít nhất, học nhé, bệnh nhé, đường xá nhé, công viên nhé... sẽ được Nhà nước chăm lo.
Và quả là cái thời bọn tôi còn là nhi đồng thối tai, đi học chỉ phải đóng học phí một số tiền rất tượng trưng, tôi nhớ đâu như là 7 hào 2 hay 7 đồng 2 gì đấy cho một năm, lương mẹ tôi bảy mươi ba đồng. Thế mà còn rất nhiều đứa không đóng, vì không có, làm quái gì nó. Và rồi là phải chịu đấy, cuối năm cô nhắc chiếu lệ rồi thôi, chứ không như bây giờ, nhiều cảnh hài hước và đau xót diễn ra khi thu tiền, và, chả đứa nào thoát.
Còn bệnh viện thời ấy cũng thế, rất ít phải xùy tiền ra. Cứ bệnh là vào nằm, chữa miễn phí. Thì đến chị em tiểu thương buôn thúng bán bưng ở phố, đối tượng bị truy kích thời ấy, nhưng vẫn có gạo phiếu hàng tháng mà. Cứ tưởng xã hội thiên đường trước mặt đến nơi rồi, he he.
Té ra, không phải thế. Giờ các anh có trách nhiệm đang thi nhau quy thành... giá tất cả. Các anh ấy sáng tạo ra món "giá", và cứ thể như chỉ việc ngồi chờ... lòng gà về nữa là thành những đĩa xào bốc khói, kệ bố dân ra sao thì ra. Rồi từ giá giờ lại đề xuất thành... tiền. Dân tình lại ồ lên về khả năng tiếng Việt của những người có trách nhiệm thu... tiền.
Thì nó đơn giản thế này, đang thu phí, uỵch phát, sau một đêm, tất cả các trạm thu phí biến thành thu giá. Buồn cười, anh em lái xe để trên ca bin những thúng... giá, đến trạm thì đưa ra. Cãi nhau om xòm. Cú quyết định là trên diễn đàn Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội bảo các anh lắm chuyện, nó là trạm thu phí thì cứ gọi thu phí, chứ giá với đỗ gì. Thế là lại rùng rùng thành thu phí. Rồi cách đây mấy tháng lại thăm dò thành thu... tiền. Thiên hạ ó cháy quá lại đang im lặng, có thể các anh ấy đang suy nghĩ xem thu gì thì... thuận tai.
Thực chất nó là thế này, có mấy chuyện khiến dân, mà chả cứ dân, các bác quan cũng "chả hiểu nó ra làm sao", ấy là nguyên tắc kinh tế thị trường, tôi làm đường BOT, tức bỏ tiền ra làm, ai đi trên ấy phải trả tiền. Nhất trí cao thôi. Nhưng Nhà nước cũng phải đảm bảo cho dân có đường đi, vì dân đã đóng thuế để Nhà nước làm đường cho dân đi.
Vậy nhưng mấy ông BOT lại cắc cớ, hoặc là các ông ấy cào đường cũ (tức đường của dân) ra rắc nhựa lên rồi dựng rào thu phí. Hoặc làm mới thì các ông ấy vẫn rào đường cũ để thu. Tóm lại là, dân thì đòi hỏi (hết sức chính đáng) có đi mới trả tiền, đi mét nào trả tiền mét ấy. Các bố BOT thì, bằng mọi cách, kể cả những cách phi lý nhất, để thu hồi vốn. Vậy nên đi 300 mét phải trả tiền mấy chục cây số là thế. Và như thế thì ai mà chịu được, kể cả vợ con các ông BOT. Vụ T2 đang ồn ĩ sau khi hoàn thành cầu Vàm Cống đang hôi hổi.
Trong khi việc nhẽ phải làm ngay, cấp kỳ, là thu hồi tài sản tham nhũng, thu hồi những dự án vớ vẩn mà ngốn tiền đống tiền đụn... thì các bố chả làm. Bao nhiêu vụ to oành được chỉ mặt gọi tên đấy. Tiền tỷ, ngàn tỷ, không đội nón ra đi thì cũng đắp bạt chờ vụn. Nó đội giá đến mức có người bảo giỏi tưởng tượng mấy cũng không nghĩ ra. Có vị đại biểu Quốc hội còn bảo đấy là bột nở. Vụ mới nhất đang ồn ĩ là vụ nhà của báo Công an Nhân dân. Vừa là nhà báo vừa là sĩ quan công an, thế mà rồi giờ cũng gia nhập đội quân căng biển đòi nhà. Đúng là chả hiểu được nó ra làm sao?
Những kẻ liên quan đến vụ gian lận điểm thi phải đối diện với sự trừng phạt của pháp luật
À cái vế của Cụ Hồ là "ai cũng được học hành" thì hiện nay quả là ai cũng được đến trường. Nhưng cái giá để được đến trường quả là gian nan. Chỉ là việc đóng góp chính thức thôi, có thông báo và phiếu thu của trường thôi, đã méo mặt nhiều gia đình trung bình rồi. Thế mà còn rất nhiều thứ chi ngoài chính thống cho việc học của con.
Nó là tiền học thêm, môn nào cũng học thêm, học thêm như là đương nhiên, như là "Bộ quy định thế". Là công sức phụ huynh bỏ ra suốt ngày làm xe ôm chở con đi học thêm. Không trực tiếp chở được thì... thuê. Có những anh xe ôm hưởng lương tháng để chở học trò đi học thêm. Rồi mua sách tham khảo. Loại sách này nhiều hơn sách chính thống. Sách chính thống thì năm nào cũng mới, tức là đứa học sau không thể học lại của đứa học trước, dù rằng chúng là hai anh em trong một nhà, chỉ cách nhau một hai lớp.
Đỉnh điểm của sự học là, vừa rồi, mới có 3 tỉnh "hé lộ" thôi mà đã hàng loạt người có trách nhiệm, toàn những đấng gương mẫu, từng nói như thần, tra tay vào còng, vì liên quan đến việc nâng điểm thi từ năm 2018. Khi tôi viết bài này thì trên diễn đàn Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo nhận một phần lỗi, còn quyền chủ tịch một tỉnh liên quan thì "tôi không trả lời" khi phóng viên liên tục hỏi bà về vụ việc ở địa phương mà bà phụ trách...
Cái lạ của vụ này, là phụ huynh, có cả người to nhất của một tỉnh, luôn khẳng định không nhờ vả ai tăng điểm cho con mình, có cháu được tăng đến hơn 20 điểm, thành thủ khoa. Từ dốt đặc cán thuổng giờ thành thủ khoa và cũng lên báo khuyên giải, bày kinh nghiệm cho các bạn cách học thế nào cho thành... thủ khoa.
Và, người trong cuộc mang cả tỷ bạc nộp lại cho cơ quan điều tra, nhưng không có ai nhận là đã đưa tiền cả. Một sự vô lý đến bàng hoàng, đến kinh ngạc, đến vô đạo đức... chả có ai tự nhiên lại... gắp điểm bỏ vào bài con mình như thế, nhưng giờ vỡ lở, chối được cái gì thì chối, kể cả việc bất chấp logic, bất chấp sự thật, bất chấp những điều sơ đẳng nhất để làm người bình thường...
Tôi vừa lái xe chạy trên đường Đông Trường Sơn liên huyện, thấy hai điều. Một là con đường xuyên từ Ayun Pa ra An Khê (Gia Lai) ngày xưa là rừng, rừng và rừng. Giờ nó là... đồi trọc, phẳng lỳ và trắng hếu, tài chưa. Và hai, thi thoảng gặp cái xe biển xanh, thì toàn là xe xịn, chạy èo phát qua mặt, bất chấp.
Tôi biết có người coi sự có xe biển xanh phục vụ là sự oai. Bước trên ấy xuống nó oai hơn trên xe biển trắng. Và oai hơn nữa là nó phải trị giá bao nhiêu con trâu. Cũng biển xanh nhưng 500 trâu là xoàng, 1000 mới xứng, cứ thế rồi... đua nhau. Mà thật, tôi biết họ sử dụng xe biển xanh thế nào rồi. Chở vợ cũng có, đón con cũng có, đưa cả nhà về quê cũng có, phục vụ đám cưới, đám ma, vân vân. Rạch ròi chỗ này ra rồi quy vào... giá cũng ối tiền nhé. Rạch ròi ra rồi bù cho các cháu đi học cũng đỡ cho rất nhiều gia đình nhé.
Hiện nay, rất nhiều tổ chức thiện nguyện đứng ra lo cho các cháu nghèo khó, các cháu vùng sâu vùng xa có bữa ăn, có quyển vở, có cái áo... để đi học như chương trình "Cơm có thịt" của nhà báo Trần Đăng Tuấn, như "Mô tô học bổng" của nhà văn Nguyễn Đông Thức và Đoàn Thạch Biền, vân vân. Chưa có ai thống kê, có bao nhiêu trong số các cháu học trò nghèo nhưng rất ham học này, bị các bạn "thủ khoa" kia cướp mất cơ hội. Kỳ họp này, một vài đại biểu Quốc hội cũng đề cập đến các cháu bị cướp trắng cơ hội kia, dù tôi nhớ, có vị quan chức giáo dục nói rằng, trả lại cơ hội cho các cháu là không thể, bởi nó gây xáo trộn...
Đang học tập tư tưởng, đạo đức và tấm gương Hồ Chí Minh, bèn thử nghĩ đến lời dặn của ông Cụ dạo nào, mà viết bài này...
