Một trong những nội dung được đề cập tại phiên thảo luận của Hội thảo "Vai trò hoạt động môi giới trong quản lý và phát triển thị trường bất động sản tại Việt Nam" trong khuôn khổ sự kiện Ngày hội Môi giới Bất động Việt Nam 2020 là vấn đề chứng chỉ hành nghề, kỹ năng, tầm hiểu biết và đạo đức của nhân viên môi giới bất động sản trong bối cảnh thị trường sàng lọc với nhiều khó khăn.
TS. Lưu Đức Minh, Phó Giám đốc Học viện Cán bộ quản lý xây dựng và đô thị chia sẻ: “Trên thị trường chưa có thời điểm nào, lượng “cò đất” bùng nổ về số lượng và hoạt động sôi nổi như mấy năm gần đây. Chỉ cần một status trên trang facebook cá nhân, nhất là trong những hội nhóm mua bán nhà đất khi có nhu cầu mua, bán, thuê, cho thuê đất, nhà, mặt bằng, hàng trăm comment lập tức thi nhau “nhảy vào” mời chào, môi giới. Nghiêm trọng hơn, hoạt động thiếu kiến thức và am hiểu quy định của pháp luật khiến không ít nhà môi giới bất động sản trở thành “con bài” cho các sàn giao dịch bất động sản ảo lừa đảo, lợi dụng”.
TS. Minh cho hay, một thực tế hiện nay là các sàn giao dịch bất động sản khi tuyển nhân viên môi giới đều không đòi hỏi bằng cấp chuyên môn liên quan đến việc đào tạo kỹ năng nghề nghiệp, mà chủ yếu chú trọng đến kinh nghiệm bán hàng. Chính vì vậy, hầu hết đội ngũ này đều thiếu những kiến thức cơ bản của một nhà môi giới bất động sản chuyên nghiệp như: Sự hiểu biết về pháp luật, các Luật liên quan, các điều khoản trong hợp đồng mua bán… Nguyên nhân một phần do hoạt động đào tạo cho người hành nghề chưa thật sự được quan tâm ở Việt Nam
Theo số liệu cách đây 1 năm tại Hội thảo về Nghề Môi giới, báo cáo từ Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cho biết đến tháng 6/2019 có khoảng 300.000 người tham gia hoạt động lĩnh vực môi giới; trong đó chỉ có 27.000 người có chứng chỉ hành nghề theo Luật cũ 2006, còn theo Luật mới là 8.000 người. Tính ra, tỷ lệ môi giới bất động sản chưa có chứng chỉ hành nghề là hơn 88%. Tại Đà Nẵng, hơn 10 năm triển khai đào tạo và cấp chứng chỉ, đến nay cũng chỉ mới có hơn 1.600 chứng chỉ môi giới được cấp.
Trong phiên thảo luận, ông Nguyễn Mạnh Hà, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cũng cho biết thêm: “Trước đây, Luật Kinh doanh bất động sản đã bỏ quy định giao dịch qua sàn nhưng hiện tại một số chủ đầu tư có xu hướng quay lại tự bán hàng.
Đây cũng là một trong những xu hướng tôi nghĩ rằng không tốt cho vấn đề thị trường. Và rõ ràng là hiện giờ nhiều chủ đầu tư đang ép các sàn rồi hạ tỷ lệ môi giới, tỷ lệ hoa hồng khiến nhân viên môi giới gặp rất nhiều khó khăn”.
Ông Nguyễn Đức Lập , Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Đào tạo Bất động sản cho hay: “Phần lớn lực lượng môi giới hiện nay thiếu kiến thức căn bản để hành nghề. Đặc biệt là kiến thức về pháp luật có liên quan đến lĩnh vực bất động sản. Môi giới phần lớn hoạt động không khác gì người “dẫn mối” hoặc là như sale bán hàng. Không ít môi giới bắt tay với nhà đầu cơ tạo nên những cơn sốt đất ở khắp các địa phương, gây náo loạn thị trường, đồn thổi giá để trục lợi... Họ là tác nhân chính khiến giá nhà đất lên cao vượt quá khả năng chi trả của người dân… Không ít khách hàng là nạn nhân bị “cò đất” lừa đảo, mất trắng tài sản tích cóp cả một đời người. Hệ lụy để lại cho xã hội là vô cùng to lớn”.
Tại phiên thảo luận, đại diện cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp đều có chung nhận định, thị trường bất động sản sẽ phát triển bền vững hơn nếu đội ngũ môi giới được đào tạo, bồi dưỡng và quản lý chặt chẽ hơn.
Tại phiên thảo luận, ông Phạm Lâm, Phó Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam lý giải, việc xã hội đánh giá thấp hoạt động môi giới dưới danh nghĩa cò đất là bởi vì hoạt động đó được hiểu như một nghiệp vụ rất sơ khai. Tức là người cò đất chỉ đưa bên mua đi gặp bên bán, gặp nhau rồi hai bên tự nói chuyện với nhau và người dắt mối đó được chúc chi phí. Đây là cách hiểu không đúng về hoạt động môi giới.
Ông Lâm cho hay, hoạt động môi giới bây giờ bao hàm rất nhiều các công việc trong đó, từ việc tư vấn cho chủ đầu tư về các yếu tố liên quan đến tổng thể thị trường cho đến các hoạt động chính sách về giá, thậm chí về luật pháp, góp ý về thiết kế .
Những hoạt động nghiệp vụ đó đều mang tính chất chuyên môn cao và những người tham gia vào quá trình môi giới đó đều đang thực hiện một hoạt động đầy chất xám và trí tuệ.
Do đó, ông Lâm cho rằng: “Nếu môi giới qua mặt chủ đầu tư, lừa đảo khách hàng tức là họ đã làm ảnh hưởng đến lợi ích của chủ đầu tư, ảnh hưởng đến thương hiệu chủ đầu tư. Do đó, để thị trường phát triển bền vững, việc của nhà môi giới là phải làm đúng”.
Các chuyên gia cũng cho rằng, triển vọng phát triển nghề môi giới ở Việt Nam là rất lớn. Với một thị trường hiện còn thiếu nhiều thông tin nhân tố ở tầm vĩ mô cũng như vi mô đang gây mất ổn định thị trường thì vai trò dịch vụ môi giới là quan trọng. Nhưng thực tế hiện nay, vấn nạn giao dịch ngầm “cò đất” trong thị trường bất động sản đang làm đau đầu các nhà quản lý, các nhà hoạch định chính sách. Do đó, nghề môi giới phải thay đổi sao cho khách hàng có thể đặt niềm tin vào nhân viên môi giới. Đặc biệt là việc đào tạo môi giới bất động sản chuyên nghiệp cần được chú trọng hơn nữa. Người môi giới cần được thường xuyên cập nhật, bổ sung kịp thời quy định của pháp luật để tránh các rủi ro xảy ra và nhất thiết phải trải qua kỳ thi sát hạch gắt gao để nhận chứng chỉ hành nghề.
