Những giá trị nhân văn trong kinh doanh của Thaco

Đi qua 1/4 thế kỷ, ngày nay người ta biết đến một Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Hải (Trường Hải Group) hùng cường lớn mạnh, vươn ra biển lớn, phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập khu vực và thế giới. Song, nếu ngoảnh đầu nhìn lại thuở hàn vi một tay gây dựng cơ đồ của tỷ phú Trần Bá Dương, có lẽ cũng không nhiều người hình dung được viễn cảnh giấc mơ Thaco khi trở thành sự thật sẽ rực rỡ như ngày hôm nay.

******

Xuất phát điểm khiêm nhường, từ một doanh nghiệp nhỏ tại tỉnh lẻ đến khi vươn mình trở thành tập đoàn công nghiệp đa ngành hàng đầu trong khu vực ASEAN, hành trình của Thaco không hề trải đầy hoa hồng.

Song, thời thế tạo anh hùng, chính những gian truân muôn trùng lại là động lực mạnh mẽ nhất thúc đẩy con người phải khiến "nước lã mà vã nên hồ". Từ đây, những câu chuyện về khát vọng Việt Nam - điển hình là Thaco phát triển cùng đất nước - được viết nên, qua đó góp phần truyền cảm hứng mạnh mẽ không chỉ trong câu chuyện vượt khó, làm giàu mà còn về cả những giá trị tích cực, nhân văn doanh nghiệp cống hiến cho cộng đồng.

Tại lễ kỷ niệm 25 năm thành lập Thaco vào giữa tháng 12/2022, ông Nguyễn Xuân Phúc khi đó là Chủ tịch nước đã phát biểu: "Hành trình từ một doanh nghiệp mua bán ô tô đã qua sử dụng tại Đồng Nai đến một tập đoàn công nghiệp đa ngành, đa lĩnh vực của Thaco là minh chứng môi trường kinh doanh ở Việt Nam hoàn toàn có thể sản sinh ra những doanh nghiệp tầm cỡ".

Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều chia sẻ: "Tập đoàn Thaco đã có những đóng góp quan trọng trong việc thay đổi số phận của biết bao con người, của những vùng đất và thúc đẩy sự phát triển đất nước. Nhưng hãy tin tôi, rằng: Điều lớn hơn cả mà ông Trần Bá Dương, một con người bình dị như hàng triệu con người khác đã mang lại là đức tin về những điều kỳ vĩ mà con người có thể làm ra. Chỉ cần con người đó có một giấc mơ đẹp đẽ, một khát vọng chân chính, một niềm đam mê không sợ hãi và một ý chí không gì có thể bẽ gãy thì họ có thể làm nên tất cả".

"Lời nguyền" từ thời trai trẻ và "con mắt" đi trước thời đại

Ngược dòng thời gian, với tấm bằng trên tay sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Bách khoa TP.HCM, ông Trần Bá Dương đã xin vào làm công nhân sửa chữa ô tô và công việc đầu tiên là vét mỡ bò.

Trong một bài báo đăng tải trên Reatimes ngày 1/3/2022, nhà báo Nguyễn Hoàng Linh - người đã có dịp quen biết ông Trần Bá Dương nhờ việc cùng tham gia khởi xướng việc hình thành và phát triển Hội Doanh nhân Trẻ Việt Nam, đã có những chia sẻ về tháng ngày tuổi trẻ cơ cực của vị thuyền trưởng Thaco: "Trần Bá Dương bước vào đời cũng như bao thanh niên nghèo khác, bị một căn bệnh mãn tính thường đeo đẳng mà người đời hay nói vui là "viêm màng túi". Nhà nghèo lại đông con, rồi mồ côi cha, anh phải vừa học vừa làm, vừa góp tiền cùng mẹ nuôi các em. Ý chí đã giúp anh thi đỗ Đại học Bách khoa TP.HCM. Rồi tấm bằng đại học kỹ sư cơ khí đã giúp anh có công việc ở một xưởng sửa chữa ô tô vào năm 1982".

Sau 15 năm lăn lộn trui rèn thử lửa trên thương trường, khi đã có được nhiều tích lũy trong nghề, ông Dương xin nghỉ để thành lập xưởng sửa chữa của riêng mình. Đến ngày 29/4/1997, Công ty Cổ phần Ô tô Trường Hải - viên gạch đầu tiên của hệ sinh thái Thaco đa dạng như ngày nay đã được ông Trần Bá Dương đặt xuống tại tỉnh Đồng Nai.

Hồi tưởng về năm 1997, về lựa chọn khởi nghiệp mang tính bước ngoặt của chủ tịch Thaco khi ấy, TS. Lê Xuân Nghĩa, nguyên Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia đã dành những lời khen có cánh: "Ông Trần Bá Dương là người đam mê công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp chế tạo và có thể nói là người Việt Nam đầu tiên biến giấc mơ của mình thành hiện thực. Tôi biết rằng, ông Dương có một "lời nguyền" từ thời trai trẻ, đó là bằng mọi giá phải làm công nghiệp".

"Lời nguyền" đó đã đưa ông Trần Bá Dương trở thành lá cờ tiên phong trong mảng cơ khí chế tạo - một lĩnh vực khó nhằn, nhất là với những người lần đầu khởi nghiệp lại càng không dễ nuốt. Vậy nhưng sau cùng, người đàn ông ấy đã đánh tan hết tất cả những hoài nghi, lo ngại để đưa công ty phát triển thành công trong lĩnh vực buôn bán ô tô.

Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân. Sau khi doanh nghiệp nhỏ dần đi vào quỹ đạo, những nước bước đi dài hơi đã dần được đội ngũ đứng đầu thực hiện với sự tính toán kỹ lưỡng cùng tầm nhìn đi trước thời đại như nhiều chuyên gia ca ngợi.

4 năm sau ngày thành lập, năm 2001, Thaco bắt đầu lắp ráp xe tải nhẹ mang thương hiệu KIA - Hàn Quốc. Đến năm 2003, doanh nghiệp đầu tư vào Khu kinh tế mở Chu Lai (Quảng Nam) nhằm thực hiện chiến lược sản xuất kinh doanh ô tô của Thaco nói riêng trong bối cảnh hội nhập khu vực ASEAN vào năm 2018 (thuế nhập khẩu ô tô về mức 0%).

Nhiều người vẫn từng khâm phục và không đoán được tại sao quyết định đầu tư xây dựng Khu liên hợp sản xuất và lắp ráp ô tô tại Chu Lai của Trần Bá Dương có thể xảy ra trước cả khi Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 108/2003/QĐ-TTg ngày 5/6/2003 về việc thành lập Khu kinh tế mở Chu Lai thuộc tỉnh Quảng Nam nhằm tạo một đòn bẩy chiến lược quan trọng của vùng kinh tế trọng điểm Trung Bộ. Đây có lẽ là thành quả của tài năng chứ không chỉ là ý chí và khát vọng.

Không ngoa khi nói rằng trải qua 25 năm hình thành và phát triển, doanh nhân Trần Bá Dương đã chèo lái đưa con thuyền Thaco phát triển vượt bậc, tựa cá chép vượt vũ môn hóa rồng.

Với những đóng góp, cống hiến không mệt mỏi cho Thaco nói riêng và công cuộc hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường nói chung, ông Trần Bá Dương - Chủ tịch HĐQT đã vinh dự nhận được nhiều giải thưởng, danh hiệu cao quý như Doanh nhân xuất sắc ASEAN (năm 2020), Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 2018), Giải thưởng “Doanh nhân Việt Nam xuất sắc tiêu biểu 5 năm liền 2018 - 2013 (năm 2013 - 2014), Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ về thành tích đóng góp trong sự nghiệp xây dựng vào bảo vệ Tổ quốc (năm 2009, 2005),...

Hiện nay, trong bối cảnh suy thoái kinh tế diễn ra với quy mô toàn cầu, không ít cá lớn phải rơi vào tình cảnh lao đao thì đầu tháng 4/2023 vừa qua, Chủ tịch HĐQT Thaco vẫn tiếp tục là một trong 6 đại diện của Việt Nam góp mặt vào danh sách tỷ phú thế giới năm 2023 do Forbes công bố. Thứ hạng của ông Dương đã gia tăng trên danh sách tỷ phú USD Việt Nam (đứng thứ 4) với ước tính tài sản trị giá 1,5 tỷ USD, chỉ giảm khoảng 200 triệu USD so với đầu năm 2022.

Vì một Việt Nam hùng cường

Thaco giờ đây đã trở thành tập đoàn công nghiệp đa ngành phủ sóng trên nhiều lĩnh vực: Thaco Auto (ô tô), Thaco Agri (nông lâm nghiệp), Thaco Industries (cơ khí và công nghiệp hỗ trợ), Thadico (đầu tư xây dựng), Thilogi (logistics) và Thiso (thương mại dịch vụ). Đặc biệt trong đó, các ngành có sự bổ trợ lẫn nhau và có tính tích hợp cao.

Khi nhìn lại cả hành trình dài, có thể thấy mỗi sản phẩm của Thaco đều đem lại những đóng góp lớn lao cho nền kinh tế đất nước, cho xã hội chung và được người tiêu dùng tích cực đón nhận. Đúng như sứ mệnh mà đội ngũ đứng đầu đã đặt ra để làm kim chỉ nam cho hành trình phát triển của doanh nghiệp: "Mang lại giá trị cho khách hàng, đối tác, xã hội và phát triển kinh tế đất nước với tinh thần tận tâm phục vụ".

Đơn cử như thời điểm chính thức tung ra sản phẩm đầu tiên của dòng xe tải nhẹ vào năm 2001, những chiếc xe của Thaco đã được thị trường chấp nhận và đặt hàng rất lớn. Đến cuối năm 2004, Khu liên hợp sản xuất và lắp ráp ô tô Chu Lai đi vào hoạt động lắp ráp các dòng xe tải, xe bus. Những năm sau đó, doanh nghiệp nhanh chóng mở rộng và tăng trưởng mạnh mẽ ở mảng ô tô.

Trong đó, không thể không nhắc tới cột mốc đáng nhớ năm 2014 khi Thaco đã chính thức vượt qua Toyota để trở thành doanh nghiệp bán xe nhiều nhất trên thị trường và duy trì vị thế đó trong suốt nhiều năm liền. Ở thời điểm đó, theo thống kê sơ bộ của Hiệp hội các nhà sản xuất xe Việt Nam (VAMA), Thaco có tổng doanh số bán 42.338 xe, trong đó 20.749 xe du lịch và 21.589 xe thương mại, chiếm 32% thị phần toàn thị trường. Đáng chú ý trong đó, các dòng xe thương mại bao gồm xe tải, xe buýt, xe chuyên dụng của Thaco tăng trưởng 41% chỉ trong một năm.

Đến giờ, có thể nói ông Trần Bá Dương đã đưa Thaco trở thành một trong những doanh nghiệp lớn nhất của Việt Nam về sản xuất, lắp ráp và phân phối ô tô. Chuỗi giá trị xuyên suốt từ nghiên cứu và phát triển sản phẩm - sản xuất - phân phối - bán lẻ đã được doanh nghiệp này hình thành. Thaco hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu với nhiều chủng loại, nhiều phân khúc như xe du lịch (Kia, Mazda, Peugeot, BMW, MINI); xe tải (Mitsubishi Fuso, Foton); xe bus (thương hiệu THACO; IVECO DAILY); xe mô tô (BMW Motorrad); xe máy (Peugeot Django)…

Thành công vang dội ở thị trường ô tô nhưng tỷ phú Trần Bá Dương không hề ngủ quên trên chiến thắng mà tiếp tục công cuộc chinh phục những đỉnh núi khác. Năm 2012, ở ngay thời điểm thị trường bất động sản xuống đáy, Thaco chính thức tham gia vào lĩnh vực đầu tư xây dựng hạ tầng và kinh doanh bất động sản thông qua việc góp vốn vào Công ty Đại Quang Minh.

Chia sẻ với báo chí, doanh nhân Trần Bá Dương cho biết: "Năm 2012, tôi nói với anh em ở Trường Hải, mình phải chinh phục mục tiêu khác: Vừa phát triển ngành nghề mới, vừa phải làm ô tô thành công. Trả giá của tôi là nếu ô tô không thành công thì ảnh hưởng luôn Đại Quang Minh. Nếu Đại Quang Minh không tốt, ảnh hưởng qua Trường Hải là chết chùm luôn. Nhưng tôi dám dấn thân, đó là sự chinh phục".

Cách đây một thập kỷ, Thủ Thiêm vẫn còn là mảnh đất hoang hóa, các công trình hạ tầng chính trong nội khu bị ngưng trệ, chưa được triển khai nhiều. Vậy nhưng đến nay, đã có một khu đô thị kiểu mẫu tại Thủ Thiêm, các hạ tầng mà Đại Quang Minh của ông Dương thực hiện như hệ thống đường bộ và cầu Thủ Thiêm 2 đã tạo ra giá trị rất lớn cho khu vực này.

Và quả thực, Trần Bá Dương vẫn luôn là một trong những "kẻ đi săn" chịu khó nhất trên thương trường. Năm 2018, khi vẫn đang "mát tay" trong cả lĩnh vực công nghiệp lẫn bất động sản thì ông Dương lại tiếp tục bước chân vào nông nghiệp khi đồng ý hỗ trợ bầu Đức cùng vực dậy Hoàng Anh Gia Lai.

Theo nhiều chuyên gia, việc ông Trần Bá Dương lựa chọn chinh chiến thêm ở mảng bất động sản và nông nghiệp sạch là bởi đây cũng chính là những ngành nghề kinh doanh có lợi thế của Việt Nam cả trong ngắn và trung hạn.

TS. Lê Xuân Nghĩa chia sẻ: "Chúng ta hãy tin tưởng và hy vọng đấy không phải là chuyển hướng mà là một chiến lược mở rộng công nghiệp hóa sang lĩnh vực có tiềm năng và ít cạnh tranh để hỗ trợ phát triển lâu dài. Đó là sự lựa chọn đúng đắn chứ không hề ngây thơ như nhiều người lầm tưởng". Có thể thấy, nội việc doanh nghiệp làm ăn tử tế, dám nghĩ dám làm, phấn đấu phát triển bền vững, đưa ra thị trường những sản phẩm tốt, khẳng định được vị thế chất lượng trong lòng người tiêu dùng,... cũng đã chính là một sự đóng góp thầm lặng mà lớn lao cho xã hội.

 

Cuối tháng 7/2022, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dẫn đầu đoàn công tác Trung ương đến thăm và làm việc tại Thaco Chu Lai, đã biểu dương những nỗ lực và kết quả Thaco đã đạt được sau 25 năm đầu tư phát triển, đồng thời nhấn mạnh sự thành công của Thaco là điển hình thành công của doanh nghiệp Việt, góp phần khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân, coi đây là động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế của đất nước.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tham quan Khu công nghiệp Thaco Chu Lai.

Những giá trị nhân văn trong kinh doanh

Bên cạnh câu chuyện vượt khó, làm giàu, dưới sự chèo lái của Trần Bá Dương, Thaco trong những năm qua vẫn luôn ý thức về trách nhiệm của doanh nghiệp với cộng đồng khi đã có nhiều đóng góp tích cực vào công tác an sinh xã hội. Đúng với tôn chỉ "phát triển bền vững và thực thi trách nhiệm xã hội".

Từ năm 2017 đến nay, Thaco vẫn luôn là nhà tài trợ đồng hành cùng chương trình "Việc tử tế" của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV). Qua đó, doanh nghiệp đã phối hợp với nhà đài nhiều “Chuyến xe tử tế” lăn bánh đến với những địa phương ở vùng sâu, vùng xa.

Đây là dự án thiện nguyện nhằm giúp đỡ hoàn cảnh khó khăn, nhóm người yếu thế trên khắp mọi miền đất nước. Nhiều hoạt động thiết thực được tổ chức như: xây dựng sân chơi, thư viện; tu sửa phòng học cho trẻ em vùng cao, miền biển; xây nhà cho đồng bào nghèo; hiến máu nhân đạo; tổ chức Tết vì người già neo đơn, bệnh hiểm nghèo; tặng quà cho trẻ em nghèo vượt khó, trẻ em mồ côi sau đại dịch Covid-19, các chương trình vì phụ nữ, vì môi trường…

Trong giai đoạn đại dịch Covid-19, Thaco đã tài trợ kinh phí phòng chống dịch Covid-19 gần 1.100 tỷ đồng bao gồm 4,8 triệu kit test nhanh Covid-19, trao tặng 190 xe chuyên dụng y tế các loại: 63 xe vận chuyển vaccine và 63 xe tiêm chủng cơ động cho Bộ Y tế, các xe đã được phân bổ về 63 tỉnh thành trong cả nước; 60 xe cứu thương cho TP. Hà Nội, TP.HCM; 1 xe chụp X-quang và xét nghiệm lưu động cho bệnh viện Thống Nhất cùng nhiều vật tư, trang thiết bị y tế cho các đơn vị tuyến đầu chống dịch trên hầu hết các tỉnh, thành phố trong cả nước. Đồng thời, Thaco cũng đã hỗ trợ 100 xe tiêm chủng cơ động cho các tỉnh thành nhằm giúp công tác tiêm vaccine được dễ dàng, thuận lợi đến tận các vùng sâu, vùng xa.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng phát động và tổ chức nhiều chương trình hiến máu tình nguyện, qua đó nhận được sự hưởng ứng tích cực từ cán bộ nhân viên trên toàn hệ thống trên khắp cả nước. Đây là hoạt động thường niên do Thaco phát động. Hàng trăm đơn vị máu được đóng góp vào chương trình sau mỗi lần tổ chức, nhiều cán bộ nhân viên đã tham gia hiến máu cả chục lần,... Với thông điệp “Một giọt máu - Triệu tấm lòng”, đây đã trở thành nét đẹp văn hóa hàng năm khi tập thể Thaco tham gia chung tay vì sức khỏe cộng đồng.

Hay như mới đây, tại SEA Games 32 được tổ chức tại Campuchia, sau khi Nguyễn Thị Oanh lập thành tích lịch sử điền kinh Đông Nam Á khi trở thành vận động viên đầu tiên giành 2 huy chương vàng ở 2 nội dung 1.500m và 3.000m vượt chướng ngại vật chỉ trong vòng hơn 30 phút chiều ngày 9/5, tập đoàn Thaco Auto đã gửi tặng "cô gái vàng" chiếc xe ô tô Pháp hiệu Peugeot 2008 trị giá trên 900 triệu đồng vì vận động viên này đã có tinh thần "nỗ lực vượt khó" phù hợp với văn hóa Thaco như lời ông Nguyễn Một đã chia sẻ tại Lễ mừng công của Liên đoàn Điền kinh Việt Nam. Ngoài ra, doanh nghiệp còn gửi tặng kèm 200 triệu đồng cho các vận động viên điền kinh Việt Nam thi đấu tại SEA Games 32.

 

Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, xu hướng kinh doanh của thế giới bây giờ không phải theo lối "cá lớn nuốt cá bé" mà là cạnh tranh nhân văn. Cần có yếu tố nhân văn trong kinh doanh và đó mới là giá trị tạo nên sức mạnh cạnh tranh thực sự. Bản thân người tiêu dùng sẽ nhìn vào những doanh nghiệp cạnh tranh nhân văn, sản phẩm nhân văn, hoạt động dựa trên nền tảng nhân văn để ủng hộ và tin dùng.

Có thể thấy, những hành động của Thaco chính là xu thế của nền kinh tế thị trường hiện đại. Như cách mà TS. Lê Xuân Nghĩa đã nhấn mạnh: "Đó là cạnh tranh một cách nhân văn, kinh doanh một cách nhân văn. Nhân văn trở thành một yếu tố cạnh tranh để quyết định sự thành công của doanh nghiệp". Và Thaco đã làm rất tốt điều đó trên hành trình "phát triển cùng đất nước"./.