Trao đổi với báo chí sáng 14/9 liên quan vấn đề mùi hôi phát sinh tại khu vực Nam Sài Gòn thời gian qua, ông Nguyễn Toàn Thắng - giám đốc Sở Tài nguyên môi trường TP.HCM cho biết dự kiến đầu tuần sau UBND TP thông qua báo cáo của Sở Tài nguyên môi trường về vấn đề này.
"Mùi hôi hiện đã giảm. Tất cả nội dung phản ánh về mùi hôi sẽ được báo cáo rất rõ trong buổi tiếp xúc với báo chí dự kiến diễn ra trong tuần tới, để người dân nắm đầy đủ các giải pháp xử lý và các vấn đề liên quan", ông Thắng nói trên tờ Vnexpress.
Trước đó, báo cáo với Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Thành Phong, Phó giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường Nguyễn Thị Thanh Mỹ cho biết, lượng chất thải phát sinh trên địa bàn thành phố đang rất lớn, có thời điểm lên đến 8.000 tấn một ngày. Chúng chủ yếu được đưa về chôn lấp, chiếm 76%.
Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước xử lý 5.000 tấn mỗi ngày. Còn lại do Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Tây Bắc (Củ Chi), trong đó Công ty Việt Star thực hiện phân loại và tái chế làm phân compost 1.200 tấn, Công ty Tâm Sinh Nghĩa khoảng 1.000 tấn.
Cũng theo bà Mỹ, một số bãi dù đã không còn tiếp nhận rác nhưng cũng gây ô nhiễm do chưa phủ đỉnh làm nước rỉ rác vẫn phát sinh. Lượng rác phát sinh tăng nhanh nhưng hiện các trạm trung chuyển rác vừa thiếu, vừa hoạt động không đạt yêu cầu. Trong tổng số 31 trạm chỉ có 5 đạt chuẩn, 13 trạm đã được cải tạo đang hoạt động và 13 trạm khác hoạt động tạm.
Với lượng rác phát sinh thêm 5% mỗi năm, bà Mỹ đề xuất thành phố kêu gọi công nghệ xử lý phù hợp với thực tiễn. Trong đó, cần quan tâm triển khai hiệu quả vấn đề phân loại rác tại nguồn, vì công nghệ đốt hay chôn lấp cũng đều cần rác đã được phân loại. Hiện thành phố chỉ làm thí điểm một số khu vực nhưng chủ yếu là kêu gọi người dân tự nguyện, chưa có các biện pháp chế tài. Việc triển khai có nơi phân loại đạt 30%, có nơi đạt 40-50% nên chưa hiệu quả.
"Muốn triển khai rộng cần xem xét quy mô thí điểm. Có quận chọn một phường, một tuyến hoặc một chung cư nên không đồng bộ. Thành phố cần có các quy định cụ thể, trong đó cần xem xét các biện pháp chế tài", bà Mỹ nói.
"Môi trường đang được rất nhiều người quan tâm. Bản thân tôi cũng nhận nhiều tin nhắn của người dân phản ánh", ông Nguyễn Thành Phong cho hay và yêu cầu các khu xử lý rác chú ý đến công tác trồng cây xanh cách ly, các chủ đầu tư cũng cần tính toán đến thời điểm tiếp nhận rác theo mùa, nắng mưa để có các giải pháp hạn chế mùi hôi.
Trước đó, liên quan đến sự việc này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có ý kiến chỉ đạo Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xác định, làm rõ nguyên nhân gây ô nhiễm không khí tại những khu vực trên, có phương án giải quyết tình trạng này.
Nhiều chuyên gia cho rằng công nghệ xử lý rác thải của Khu Liên hợp xử lý chất thải Đa Phước chưa tiên tiến, giá thành lại cao, tại thời điểm ký kết cao hơn so với các nơi khác 1/3 và bây giờ vẫn cao hơn 20%.
Bên cạnh đó, vị trí bãi rác không phù hợp quy hoạch phát triển của Thành phố Hồ Chí Minh, nơi được xem là trung tâm mới với nhiều đô thị hiện đại phía Nam.
Xe chở rác ra vào bãi rác Đa Phước, huyện Bình Chánh, TP.HCM - Ảnh: HỮU KHOA.
Tại cuộc họp báo Chính phủ vừa diễn ra ngày 31/8, trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, UBND Thành phố Hồ Chí Minh và đặc biệt là Sở Tài nguyên và Môi trường đã trực tiếp tiến hành khảo sát và kiểm tra. Bước đầu, Sở Tài nguyên và Môi trường nhận định, hoạt động của toàn bộ Khu Liên hợp xử lý chất thải Đa Phước có thể là nguyên nhân chính.
Bên cạnh đó, còn có Công ty Xử lý bùn Sài Gòn xanh, một đơn vị xử lý bùn hầm cầu cũng bố trí gần khu vực này và cũng gây ra ô nhiễm không khí.
“Sở TNMT đang xem xét và có đánh giá rất kỹ, liên quan tới công nghệ xử lý rác thải của Khu Liên hợp xử lý chất thải Đa Phước. Bộ TNMT cũng biết ở đây, việc xử lý rác chủ yếu là chôn lấp, với quy trình công nghệ và quy chuẩn đã được áp dụng như thế này ở Mỹ. Tuy nhiên, qua thanh tra, kiểm tra, chúng tôi phát hiện nhiều hạng mục liên quan tới xử lý nước thải (nước rác), bể chứa nước rác chưa hoàn thành.
Đồng thời, quá trình xử lý rác thì liên quan đến quy trình nhận rác, liên quan đến sử dụng chế phẩm sinh học chưa hợp lý để xử lý mùi thông qua công nghệ sinh học, vật lý. Ở đây, phải thu được khí phân hủy từ rác, thu gom được toàn bộ nước rác. Những vấn đề này, hiện nay chúng tôi đang giao cho Sở TNMT trực tiếp kiểm tra, xem xét, đề xuất giải pháp cụ thể” – Bộ trưởng Trần Hồng Hà làm rõ thêm.
Trả lời vấn đề, nhiều chuyên gia cho rằng công nghệ xử lý rác thải của Khu Liên hợp xử lý chất thải Đa Phước chưa tiên tiến, giá thành lại cao, tại thời điểm ký kết cao hơn so với các nơi khác 1/3, và bây giờ vẫn cao hơn 20%. Bên cạnh đó, vị trí bãi rác không phù hợp quy hoạch phát triển của TP. Hồ Chí Minh, nơi được xem là trung tâm mới với nhiều đô thị hiện đại phía Nam. Các bộ, ngành hữu quan nhận định thế nào về những đánh giá trên?
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết: Hiện nay trên thế giới, nhiều nước vẫn phải chấp nhận việc xử lý bằng chôn lấp. Tuy nhiên, công nghệ chôn lấp không triệt để, không đáp ứng giải quyết hoàn toàn bài toán về môi trường, bởi sau khi chôn lấp, quá trình thu gom khí, quản lý bãi rác sau này rất lớn, đặc biệt là trong điều kiện đất đai không có nhiều. Giải pháp sử dụng công nghệ chôn lấp chỉ mang tính trước mắt.
Chôn lấp được thế giới sử dụng khá phổ biến hiện nay với quy trình công nghệ, chế phẩm sinh học, được tính toán khá hoàn thiện. Tuy nhiên, cần có đánh giá, kiểm tra thật kỹ là Công ty này đã áp dụng đầy đủ quy trình, công nghệ đó chưa cũng như phải sử dụng chế phẩm sinh học trong khử mùi và kích thích phân hủy rác.
Còn về bài toán quy hoạch, TP. Hồ Chí Minh cũng đã nói, cách đây 5 năm, đây là vùng hoang sơ, thuộc huyện Nhà Bè, nên việc bố trí ở đây có vẻ hợp lý. Nhưng với tốc độ phát triển, tăng trưởng như hiện nay, bài toán về xử lý chất thải phải tính toán quy hoạch theo vùng, phải có tầm nhìn xa hơn, rộng hơn, có cơ chế phối hợp của Thành phố với các địa phương khác để quy hoạch dài hạn. Khi đã quy hoạch các bãi xử lý chất thải, chôn lấp, đương nhiên việc bố trí các khu dân cư, đô thị sẽ luôn có xung đột trên thực tế.
Ở tất cả các nước, người ta cố gắng sao cho quy hoạch này tốt nhất, xa nhất. Nhưng có lẽ, về lâu dài, cần phải áp dụng công nghệ xử lý rác hiện đại là thiêu đốt và phát điện, chỉ khi đó mới phù hợp với điều kiện của đất nước ta, cũng như giải quyết triệt để vấn đề môi trường trên cơ sở ứng dụng công nghệ xử lý hiện đại, và khi đốt phải quan tâm tới vấn đề khí thải.
“Tôi cho rằng việc đánh giá về giá thành, UBND Thành phố đã cân nhắc rất kỹ khi lựa chọn doanh nghiệp, tính toán giá thành. Tôi sẽ không bình luận giá hợp lý hay không. Phần này để TP Hồ Chí Minh sẽ có thông tin đầy đủ” – Bộ trưởng Trần Hồng Hà bày tỏ./.
