Một trong những kiến nghị nhằm tháo gỡ khó khăn đối với thị trường bất động sản mà Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA) gửi Bộ Xây dựng và Thủ tướng Chính phủ mới đây có liên quan đến miễn giấy phép xây dựng để giảm bớt thủ tục hành chính trong xây dựng.
Cụ thể, tại điểm g khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng quy định một trong các trường hợp được miễn giấy phép xây dựng là: “Nhà ở thuộc dự án phát triển đô thị, dự án phát triển nhà ở có quy mô dưới 7 tầng và tổng diện tích sàn dưới 500m2 có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt”.
VNREA cho hay, thực tế, tại các dự án đầu tư bất động sản du lịch, chủ đầu tư vẫn phải xin giấy phép xây dựng đối với từng công trình nhà phố thương mại, biệt thự du lịch có quy mô, yêu cầu kỹ thuật tương tự như nhà ở trong các dự án phát triển đô thị, dự án phát triển nhà ở dù Dự án đã có quy hoạch chi tiết 1/500 được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Điều này làm gia tăng thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp trong khi không phục vụ thiết thực cho mục tiêu quản lý nhà nước.
Mặt khác, tại điểm h khoản 1 điều 2 Nghị quyết 43/NQ-CP ngày 6/6/2014 của Chính phủ về một số nhiệm vụ trọng tâm cải cách thủ tục hành chính trong hình thành và thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất để cải thiện môi trường kinh doanh có quy định “Không yêu cầu thực hiện việc cấp giấy phép xây dựng đối với công trình của dự án đầu tư thuộc khu vực đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500”.
Theo đó, VNREA kiến nghị sửa đổi điểm g khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng theo hướng: “Nhà ở, công trình xây dựng có quy mô dưới 7 tầng và tổng diện tích sàn dưới 500m2 thuộc dự án đầu tư xây dựng đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500”.
Giới chuyên gia cũng nhận định, trong quy hoạch chi tiết 1/500 gần như đã thể hiện đầy đủ khoảng lùi, tầng cao, thiết kế căn nhà. Chính vì vậy, những công trình xây dựng thuộc dự án đã có quy hoạch chi tiết 1/500 được phê duyệt và đã được cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định thiết kế xây dựng; công trình xây dựng tại các khu vực đô thị đã có quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc thiết kế đô thị được phê duyệt kiến nghị nên miễn cấp giấy phép xây dựng. Điều này nhằm góp phần giảm thủ tục cấp giấy phép xây dựng đối với một số công trình quy mô nhỏ, đơn giản hoặc đã được Nhà nước kiểm soát về quy hoạch, thiết kế xây dựng.
Mục đích của việc quy định điều kiện cấp giấy phép xây dựng về bản chất chỉ là để cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng kiểm tra việc tuân thủ các quy định của pháp luật về đất đai, phòng cháy, chữa cháy, bảo vệ môi trường... Ví dụ: xem xét sự phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng; phù hợp với mục đích sử dụng đất; bảo đảm an toàn cho công trình, công trình lân cận và yêu cầu về bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy, nổ... trước khi cấp giấy phép xây dựng.
Từ những phân tích nêu trên có thể khẳng định nếu việc cấp giấy phép xây dựng “lặp lại” những quy định trong các văn bản pháp luật liên quan như Luật Đất đai, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Phòng cháy chữa cháy... sẽ tăng thêm gánh nặng thủ tục hành chính lên doanh nghiệp.
Do đó, nên thay đổi một số điều khoản theo hướng đơn giản những thủ tục, trình tự để doanh nghiệp “dễ thở” hơn trong việc đi xin cấp phép xây dựng. Bên cạnh đó, đảm bảo hạn chế tối đa những quy định dẫn tới việc cá nhân, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền lạm quyền để gây khó khăn cho chủ đầu tư khi thực hiện thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng.
Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV, ông Phan Xuân Dũng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội (UBKHCN&MT) cũng cho biết, hiện nay quy trình cấp giấy phép xây dựng vẫn còn nhiều thủ tục hành chính, thời gian cấp giấy phép còn dài. Bên cạnh đó còn tình trạng vi phạm trật tự xây dựng, xây dựng không phép, không đúng giấy phép, được cấp giấy phép xây dựng nhưng chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường hay chứng nhận thẩm duyệt phòng cháy, chữa cháy. Ngoài ra, việc thực hiện quyết định phạt vi phạm hành chính nhiều nơi còn chưa quyết liệt, triệt để.
Theo ông Dũng, cần quy định việc miễn giấy phép xây dựng đối với các công trình đã được thẩm định thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở. Theo dự luật, quy trình cấp giấy phép đã đơn giản hơn, bỏ bớt các công đoạn không cần thiết. Bên cạnh đó, đề nghị quy định rõ trường hợp dự án, công trình được miễn giấy phép xây dựng để tránh bị lạm dụng, buông lỏng quản lý. Đồng thời rà soát, bổ sung quy định xử lý vi phạm trật tự xây dựng và thực hiện nghiêm kỷ cương trong quá trình tổ chức triển khai.
