Đem "đất vàng" đi góp vốn liên danh

Theo Kiểm toán Nhà nước, trong 5 doanh nghiệp Trung ương thì có đến 4 doanh nghiệp - gồm Công ty CP Cơ khí Sông Thu, Công ty CP Tàu lai Cảng Đà Nẵng, Công ty CP VATUCO 309 và Công ty TNHH MTV Cảng Đà Nẵng - đã không có phương án sử dụng đất khi cổ phần hóa.

Đối với 4 doanh nghiệp địa phương thì 3 doanh nghiệp - gồm Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng, Công ty MTĐT Đà Nẵng và Công ty CP Vật liệu Xây dựng –Xây lắp và kinh doanh nhà Đà Nẵng - có phương án sử dụng đất. Tuy nhiên, các doanh nghiệp này chưa kê khai đầy đủ các diện tích, không có hợp đồng thuê đất, không nêu rõ hình thức sử dụng đất…

Thậm chí, có doanh nghiệp còn sử dụng diện tích đất này không đúng mục đích, đem đi góp vốn liên danh.

Cụ thể, tại Công ty CP lương thực Đà Nẵng, sau cổ phần hóa, 8 thửa đất hơn 7.940 m2 được UBND TP Đà Nẵng giao cho doanh nghiệp này quản lý, sử dụng đã được doanh nghiệp này chuyển từ thuê đất sản xuất kinh doanh sang giao đất có thu tiền sử dụng đất, đồng thời chuyển mục đích từ thuê đất sản xuất kinh doanh sang đất ở đô thị sử dụng lâu dài, mặc dù doanh nghiệp này không hề có dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc cho thuê mà được doanh nghiệp này sử dụng làm văn phòng và cơ sở sản xuất kinh doanh. Theo Kiểm toán nhà nước, trường hợp này không thuộc diện được giao đất ở lâu dài và không đúng quy định về thời hạn giao đất theo Luật đất đai 2003.

Đặc biệt, ngay sau khi được UBND TP. Đà Nẵng cho phép chuyển sang hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất và chuyển đổi mục đích sử dụng, Công ty CP Lương thực Đà Nẵng đã chuyển nhượng 7/8 thửa đất cho cá nhân và sử dụng 1/8 thửa đất có diện tích 466,2m2 tại địa chỉ 95 Lê Lợi (quận Hải Châu) để góp vốn để hình thành pháp nhân mới là Công ty CP Bất động sản Chiến Thắng Việt Nam. Việc chuyển nhượng và góp vốn đã mang lại cho Công ty này khoản chênh lệch và thu lợi 13,641 tỷ đồng so với giá phê duyệt của UBND TP.

Một trường hợp khác là Công ty CP Phát triển nhà Đà Nẵng được TP. Đà Nẵng giao đất từ năm 2010 để xây chung cư cao tầng tại 2 thửa đất gồm 851,6m2 tại số 13 Nguyễn Chí Thanh và 776,7m2 tại số 59 Lê Duẩn (quận Hải Châu), nhưng công ty không dùng đúng mục đích theo chủ trương của UBND TP. Tại lô đất số 13 Nguyễn Chí Thanh (quận Hải Châu), doanh nghiệp này đã mang góp vốn quyền sử dụng đất để lập pháp nhân mới mà không triển khai dự án; tại lô đất 59 Lê Duẩn (quận Hải Châu) cũng được chuyển nhượng cho tổ chức bên ngoài và hiện đang xây khách sạn.

Kiểm toán Nhà nước chỉ ra hàng loạt sai phạm đất đai tại Đà Nẵng

Tương tự, tại Công ty CP Vật liệu xây dựng-Xây lắp và Kinh doanh nhà Đà Nẵng được UBND TP. Đà Nẵng giao quyền sử dụng thửa đất số 158 Nguyễn Chí Thanh làm văn phòng làm việc và phải chuyển sang hình thức thuê đất có thời hạn khi thực hiện cổ phần hóa. Tuy nhiên, sau nhiều lần thay đổi thông tin biến động về sử dụng đất, doanh nghiệp này đã chuyển nhượng cho 2 cá nhân mà không thực hiện đúng phương án sử dụng đất được phê duyệt.

Đối với doanh nghiệp trung ương, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra sai phạm tại Công ty CP Dược Trung ương 3, dù UBND TP Đà Nẵng không đồng ý cho sử dụng lô đất diện tích 157,6m2 tại số 80 Trần Phú, quận Hải Châu để hợp tác kinh doanh khách sạn, do không  phù hợp với ngành nghề kinh doanh, và thay vì xem xét thu hồi đất thì Sở TNMT TP lại tham mưu cho UBND TP cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cuối cùng là doanh nghiệp (DN) đã chuyển nhượng quyền này để hưởng lợi gần 4,5 tỷ đồng.

Giao đất nhưng không qua đấu giá

Theo Kiểm toán Nhà nước, việc giao đất không thu tiền sử dụng đất đối với 05 thửa đất có diện tích 1.368,5m2 cho Công ty CP Môi trường Đô thị Đà Nẵng sử dụng làm văn phòng làm việc xí nghiệp môi trường tại các quận là không đúng đối tượng theo quy định của Luật Đất đai 2003; Quyết định giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với 03 thửa đất diện tích 70.547,3m2 cho Công ty CP Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng mà không qua đấu thầu là sai quy định thep Luật Đất đai 2003; Các trường hợp giao đất khác được thực hiện không đúng thẩm quyền và không đúng trình tự, thủ tục pháp lý.

Về thuê đất, mặc dù thực tế doanh nghiệp đã sử dụng, nhưng UBND TP. Đà Nẵng chưa ban hành quyết định cho thuê đất đối với 9 thửa đất có diện tích 5.146,7m2 của Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng và Công ty CP Môi trường Đô thị Đà Nẵng nên các doanh nghiệp này chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với ngân sách nhà nước. 

Bên cạnh đó, mặc dù UBND TP. Đà Nẵng đã ban hành các quyết định cho thuê đất đối với 6 thửa đất có diện tích 319.581m2 do Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng (33.907m2) và Công ty CP Cảng Đà Nẵng (285.674m2) đang sử dụng, nhưng Sở TNMT chưa kịp thời ký hợp đồng thuê đất nên cơ quan Thuế không có đủ cơ sở để thu tiền thuê đất.

Nghiêm trọng hơn, Kiểm toán Nhà nước chỉ rõ việc xác định giá trị quyền sử dụng đất để tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa tại Công ty TNHH MTV cảng Đà Nẵng (thửa đất tại số 26 Bạch Đằng, quận Hải Châu với diện tích hơn 1.011 m2) được tính giảm 20% (tương ứng giảm 12,378 tỉ đồng), tại Công ty TNHH MTV xuất nhập khẩu và phát hành phim VN (thửa đất tại số 79 Quang Trung, quận Hải Châu với diện tích 1.213 m2) được xác định đơn giá đất có tính giảm 5% (giảm 2,122 tỉ đồng) là không có cơ sở.

Bên cạnh đó, việc xác định đơn giá đất nhưng áp dụng không đúng hệ số góc ngã ba đối với thửa 26 Bạch Đằng, cũng như không đúng vị trí tuyến đường đã làm giảm tiền sử dụng đất đối với lô đất này lên đến hơn 10,245 tỉ đồng...

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra một loạt các sai sót trong công tác quản lý đất đai trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn như: UBND TP Đà Nẵng giao đất không thu tiền sử dụng đất đối với 5 thửa đất diện tích 1.368,5m2 (tại Công ty CP Môi trường Đô thị Đà Nẵng); Giao đất có thu tiền sử dụng đất tại 3 thửa đất diện tích 70.547,3m2 nhưng không thông qua đấu thầu (tại Công ty CP Đầu tư Phát triển nhà Đà Nẵng); Cho phép Công ty CP lương thực Đà Nẵng chuyển đổi mục đích sử dụng đất sai quy định;…  khiến ngân sách nhà nước bị thiệt hại. 

Từ những sai phạm nêu trên, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị UBND TP. Đà Nẵng rút kinh nghiệm đối với các sai sót qua kết quả kiểm toán. Chấm dứt việc giảm đơn giá đất do diện tích lớn thiếu căn cứ khi phê duyệt đơn giá tính tiền sử dụng đất khi cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước.

Kiểm toán nhà nước đồng thời kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP. Đà Nẵng thanh tra làm rõ việc các doanh nghiệp chuyển nhượng lại đất cho tư nhân để xem xét trách nhiệm của cá nhân, tập thể có liên quan theo quy định pháp luật./.