Sử dụng công cụ tài chính tiêu dùng để phục hồi nền kinh tế
Tại Tọa đàm về thị trường tài chính tiêu dùng với chủ đề: “Tái khởi động nền kinh tế - Cơ hội cho tài chính tiêu dùng” diễn ra vào sáng 21/5 ở Hà Nội do Báo Đầu tư tổ chức, ông Trần Quốc Phương - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định, hiện nay dịch Covid-19 tại Việt Nam cơ bản đã được kiểm soát tốt. Việt Nam vẫn đang ghi nhận một số ca nhiễm virus mới từ đồng bào người Việt trên thế giới trở về nhưng cơ bản vẫn trong tầm kiểm soát.
Tuy nhiên, việc các ca nhiễm Covid-19 mới vẫn chưa có tín hiệu dừng lại tại nhiều quốc gia trên thế giới là khó khăn và thách thức đối với nền kinh tế của nước ta. Hoạt động sản xuất kinh doanh vẫn chưa thể hoạt động trở lại bình thường, đặc biệt là việc kết nối kinh tế với bên ngoài.
Liên quan đến giải pháp thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam, ông Phương cho rằng: "Chủ trương hiện nay là hướng tới tận dụng thị trường nội địa. Bên cạnh công cụ giải ngân đầu tư công thì kích cầu tài chính tiêu dùng được coi như giải pháp hữu hiệu. Tuy nhiên, làm thế nào để kích cầu tài chính tiêu dùng lại không phải bài toán dễ dàng".
Cũng theo ông Phương, khi dịch bệnh ảnh hưởng đến đời sống của người dân, Nhà nước đã hỗ trợ nền kinh tế bằng nhiều nguồn lực khác nhau, trong đó có công cụ tiền tệ, tài khoá. Tuy nhiên, ngân sách lại có hạn, mới chỉ dừng lại ở mức an sinh xã hội, rất khó để có khoản tiền chi trả cho các cá nhân. Do vậy, nguồn lực từ tài chính tiêu dùng sẽ hiệu quả hơn rất nhiều so với các công cụ khác.
Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước đã có chỉ đạo các tổ chức tài chính, ngân hàng thương mại đưa ra những điều chỉnh nhằm tạo điều kiện cho người dân tiếp cận với tín dụng tiêu dùng thông qua Thông tư 01.
Trong khuôn khổ toạ đàm, ông Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương nhận định, dù dịch bệnh nhưng Việt Nam đang được kỳ vọng vào tăng trưởng trung hạn khi được hưởng lợi từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Cũng trong thời điểm này, nội địa trở thành thị trường chủ lực. Đây là cơ hội để kích cầu tiêu dùng trong nước.
Ông Tú Anh cũng đánh giá về ưu thế của cho vay tiêu dùng: "Một trong những lợi thế lớn nhất của cho vay tiêu dùng đó là quy mô khách hàng lớn, giá trị các khoản vay nhỏ, do đó rủi ro của một nhóm khách hàng có thể được bù đắp bởi rủi ro của các nhóm khách hàng khác".
Tạo đà cho tín dụng tiêu dùng tăng trưởng
Mặc dù đánh giá cao công cụ tài chính tiêu dùng đối với nền kinh tế song các chuyên gia đều cho rằng, ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến lĩnh vực này còn gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy, việc tháo gỡ khó khăn cho các tổ chức tín dụng là điều cần thiết để thúc đẩy lĩnh vực này tăng trưởng.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương đã nhấn mạnh: "Do điều chỉnh hạn mức cho vay, đối tượng cho vay nên ngân hàng còn gặp nhiều khó khăn. Người vay phải có việc làm thì mới đẩy mạnh được tài chính tiêu dùng. Bởi nếu người vay không có việc làm sẽ dẫn tới rủi ro trong vay tài chính tiêu dùng. Chính vì vậy, chúng ta cần tạo điều kiện cho hoạt động này phát triển".
Trong khi đó, ông Tú Anh phân tích, tài chính tiêu dùng đang chịu tác động rất mạnh từ ảnh hưởng của dịch bệnh đến nền kinh tế. Việc làm, thu nhập và tiêu dùng là 3 kênh chịu tác động trực tiếp từ dịch, cũng sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng tài chính tiêu dùng. Trong khi đó, Covid-19 không phải là một rủi ro cục bộ mà là một rủi ro hệ thống nên khả năng phân tán rủi ro của tài chính tiêu dùng đang bị vô hiệu.
Ông Phạm Xuân Hòe, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng (Ngân hàng Nhà nước) nhìn nhận, để tái khởi động nền kinh tế, thúc đẩy tài chính tiêu dùng phát triển thì cần phải thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ. Điển hình như cần khẩn trương chi hỗ trợ 62.000 tỷ đồng cứu trợ người mất việc, người nghèo gặp khó khăn để duy trì cuộc sống; giải ngân gói 16.000 tỷ đồng cho vay lãi suất 0% từ Ngân hàng Chính sách Xã hội đối với doanh nghiệp để trả lương.
Bên cạnh đó, ông Hoè cũng đưa ra các giải pháp như kích cầu tạo việc làm có thu nhập từ chi tiêu công 700.000 tỷ đồng (nút thắt chính là thủ tục hành chính), cho vay tiêu dùng với món nhỏ, lãi suất hợp lý, thời gian trả nợ cần kéo dài hơn so với trước kia. Đặc biệt, tăng cường giáo dục tài chính cá nhân cho người lao động là yêu cầu không thể thiếu.
Ngoài ra, cần công bố điểm tín dụng cá nhân cho bản thân họ; tích hợp các yếu tố tính điểm chuẩn để gia tăng trách nhiệm của người vay; chấn chỉnh hoạt động cho vay cầm đồ; xử lý tội cho vay nặng lãi và bắt buộc gỡ các app cho vay bất hợp pháp, truy tìm và xử lý loại công ty ma này…
