Phần lớn các tác phẩm trong Viết và Đối thoại được xếp theo trình tự thời gian và được phân ra 3 phần: Phần I: Báo chí; phần II: Phát biểu - tham luận - đối thoại; phần III: Phụ lục: Tác phẩm và dư luận.
Như vậy, trong 5 năm qua, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã lần lượt cho ra mắt bạn đọc 4 tác phẩm của nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh: Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75, Lời tựa một tình yêu, Thời tôi sống, Viết và Đối thoại.
Trong số tác phẩm trên, Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75 đã dành được Giải thưởng Văn học năm 2014 của Hội Nhà văn Việt Nam, Giải thưởng Văn học Asean năm 2015. Đến nay cuốn sách được tái bản 4 lần, được dịch sang tiếng Anh giới thiệu với bạn đọc quốc tế, được dịch sang tiếng Lào và trở thành sách Nhà nước Việt Nam trao tặng nước bạn Lào.
Trang bìa cuốn Viết và Đối thoại của nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh
Với 4 tác phẩm gồm trên 2.000 trang sách ra mắt bạn đọc trong 5 năm qua và các giải thưởng văn chương danh giá giành được ở trong nước và khu vực Asean, đã minh chứng cho vốn sống sâu rộng, bút lực dồi dào và tinh thần lao động và sự khát khao cống hiến không mệt mỏi của nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh.
Nếu Thời tôi sống là những trang nhật ký văn chương gần như tự truyện về những năm tháng chiến tranh đã đi qua cuộc đời ông, thì Viết và Đối thoại có thể xem là nhật ký bằng các tác phẩm báo chí về cuộc đời làm báo nhiều sóng gió thăng trầm của ông. Những tác phẩm báo chí và cả văn chương trong Viết và Đối thoại là lát cắt những khoảnh khắc cuộc sống đọng lại trong cuộc đời hơn nửa thế kỷ làm báo, viết văn của Trần Mai Hạnh.
Để giúp bạn đọc có thêm tư liệu trong việc cảm nhận, đánh giá các tác phẩm Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75, Lời tựa một tình yêu, Thời tôi sống, Nhà xuất bản lựa chọn những bài phân tích, đánh giá của các nhà phê bình, nhà văn, nhà báo về bộ ba tác phẩm nói trên thành Phụ lục: Tác phẩm và dư luận in trong phần cuối cuốn Viết và Đối thoại.
Sự hiện diện của đông đảo các nhà phê bình, nhà văn, nhà báo tên tuổi với các phát biểu, đánh giá hoặc các bài viết công phu trên các phương tiện thông tin đại chúng (báo in, báo nói, báo điện tử và truyền hình) về bộ ba tác phẩm Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75, Lời tựa một tình yêu, Thời tôi sống đã làm tăng thêm hàm lượng thông tin, giá trị và sức hấp dẫn của cuốn sách.
Trong Lời tác giả, nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh cũng đã xúc động “bày tỏ sự hàm ơn tới các nhà báo, nhà văn với sự cảm thông, ưu ái đã viết về tôi và tác phẩm của tôi. Chính các bài viết, các cuộc phỏng vấn, đối thoại của các bạn đồng nghiệp dành cho tôi hiện diện không ít trong Viết và Đối thoại, đã làm nên diện mạo của cuốn sách này”.
Ấn tượng mạnh mẽ nhất là mỗi bài báo của Trần Mai Hạnh đều mang theo hơi thở cuộc sống, vấn đề đề cập tới được mổ xẻ dưới nhiều chiều cạnh, tầng nấc như một tiểu luận có chiều sâu khoa học và ý nghĩa xã hội.
“Chất văn” và “chất báo” kết hợp một cách tự nhiên, nhuần nhuyễn và hài hoà trong mỗi tác phẩm của nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh.
Vì vậy, không chỉ các tác phẩm văn học, ngay cả khi đọc những bài báo, những phát biểu, tham luận, trả lời phỏng vấn và đối thoại của ông trong cuốn sách này, người đọc vẫn cảm nhận được phẩm chất văn chương, hình ảnh, chi tiết được chọn lọc một cách ấn tượng trong sự diễn đạt mềm mại, có chiều sâu, gây được hiệu ứng xúc động trong từng trang viết.
Đọc Viết và Đối thoại người đọc không chỉ hiểu thêm mà còn cảm thông hơn với cuộc đời làm báo nhiều sóng gió, thăng trầm của tác giả. Và vì lẽ đó, càng có niềm tin đón đọc các tác phẩm mới của ông, trong đó có cuốn tự truyện Sống đến bình minh mà ông đang dành thời gian và tâm sức để hoàn thành.
