Ngày 13/7/2023, Bộ Xây dựng có công văn số 333/CP-CN, về việc đính chính Nghị định số 35/2023/NĐ-CP ngày 20 tháng 6 năm 2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng.
Theo đó, công văn đính chính khoản 5 Điều 6 Nghị định số 35/2023/NĐ-CP ngày 20 tháng 6 năm 2023 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng như sau: Khoản 5 Điều 6 đã viết: “5. Bãi bỏ khoản 2 Điều 5, khoản 2 Điều 9”. Nay sửa lại như sau: “5. Bãi bỏ khoản 2 Điều 9”.
Trước đó, như Reatimes thông tin, một số chuyên gia đã chỉ ra những điểm bất cập trong Nghị định 35. ThS. Nguyễn Văn Đỉnh, chuyên gia pháp lý đất đai kiến nghị ban hành văn bản sửa đổi Nghị định 35 theo hướng: Không bãi bỏ khoản 2 Điều 5 Nghị định 100 đã sửa đổi bởi Nghị định 49 (quy định các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị dưới 2ha/dưới 5ha không phải dành quỹ đất 20% nhà ở xã hội).
Lý giải về kiến nghị này, ông Nguyễn Văn Đỉnh cho rằng, Nghị định 35 không sửa khoản 1 Điều 5 Nghị định 100 (đã sửa đổi bởi Nghị định 49) mà giữ nguyên quy định: các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô đủ lớn (từ 2ha trở lên tại đô thị loại đặc biệt, loại I; từ 5ha trở lên tại đô thị loại II, loại III) phải dành quỹ đất 20% nhà ở xã hội. Nhưng lại đồng thời bãi bỏ khoản 2 Điều 5 Nghị định 100 (quy định các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô nhỏ (dưới 2ha tại đô thị loại đặc biệt, loại I; dưới 5ha tại đô thị loại II, loại III) không phải dành quỹ đất 20% nhà ở xã hội).
“Như vậy, các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô nhỏ (dưới 2ha/dưới 5ha) tại đô thị loại III trở lên có phải dành quỹ đất 20% nhà ở xã hội hay không vẫn còn bỏ ngỏ, không rõ ràng (không quy định bắt buộc phải dành quỹ đất 20% nhưng cũng không loại trừ việc phải quỹ đất 20%). Nghị định 35 đã có hiệu lực thi hành ngay ngày ký ban hành (ngày 20/6) và quy định dành quỹ đất 20% hiện đang ở trạng thái “địa phương hiểu thế nào thì hiểu”, ông Đỉnh nêu vấn đề.
Ông Nguyễn Văn Đỉnh cũng chỉ ra, sự không rõ ràng ở cấp Nghị định tiềm ẩn nguy cơ “ách tắc” thủ tục khi triển khai dự án tại địa phương. Khả năng trong bối cảnh Nghị định quy định không rõ ràng, tự mâu thuẫn thì địa phương sẽ theo hướng áp dụng quy định của văn bản có hiệu lực cao hơn là khoản 2 Điều 16 Luật Nhà ở (quy định: Tại các đô thị loại đặc biệt, loại 1, loại 2 và loại 3 thì chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại phải dành một phần diện tích đất ở đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội...). Như vậy, giải pháp an toàn cho cán bộ, công chức là mọi dự án không kể quy mô lớn nhỏ vẫn phải dành quỹ đất 20%.
“Nếu các dự án nhà ở thương mại quy mô nhỏ vẫn phải dành đất quỹ đất 20% “siêu mini” sẽ dẫn đến bất cập lớn trong triển khai thực hiện”, ông Đỉnh nói.
Đồng quan điểm, ông Trần Đại Nghĩa cho biết, trước đây khi làm dự án nhà ở thương mại, nếu theo Nghị định 100//2015/NĐ-CP và Nghị định 49/2021/NĐ-CP, doanh nghiệp sẽ phải trích ra 20% diện tích đất ở để làm NƠXH. Nếu làm ở đô thị loại I dưới 5 ha hoặc 2 ha nếu xây dựng chung cư thì sẽ vướng mắc ở khu nội đô TP. HCM và Hà Nội.
“Vì với diện tích chỉ vài ha, thì 20% quỹ đất trích ra từ các dự án này rất nhỏ và không đủ làm NƠXH. Do đó, nhiều doanh nghiệp đề xuất thực hiện nghĩa vụ này ở vị trí khác nhưng chưa được chấp nhận và ách tắc này vẫn đang cản trở doanh nghiệp. Trong bối cảnh đó, Nghị định 35 đề xuất sửa vấn đề này, nhưng chưa cặn kẽ, vì cơ quan soạn thảo cho rằng chính quyền địa phương sẽ tự quyết định, tùy thuộc vào điều kiện thực tế.
Tuy nhiên, hiện nhiều địa phương đang cẩn trọng hơn khi thực hiện các thủ tục phê duyệt, nên cũng khó để thông qua việc chuyển quyền thực hiện nghĩa vụ NƠXH”, ông Nghĩa nhận định.
