Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy chủ trì họp báo. Đồng chủ trì có quyền Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT) Lê Quyết Tiến, Tổng Giám đốc Cổng Thông tin điện tử Chính phủ Nguyễn Hồng Sâm.
Theo Bộ GTVT, đối với dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020 (giai đoạn 1), đoạn Cam Lộ - La Sơn đã hoàn thành và sẽ được Bộ GTVT tổ chức khánh thành đưa vào khai thác, sử dụng từ ngày 31/12/2022 theo tiêu chuẩn đường cao tốc. Sẽ thông xe kỹ thuật 3 đoạn: Mai Sơn - QL45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây vào ngày 31/12/2022.
Bộ GTVT tiếp tục chỉ đạo các Ban QLDA, nhà thầu phát huy phong trào thi đua "120 ngày đêm", giữ vững nhịp độ, không khí khẩn trương, quyết tâm thi công trên công trường, tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thi công hoàn thành các hạng mục công việc còn lại để đưa các dự án vào khai thác, sử dụng trước ngày 30/4/2023.
Đổi mới tư duy ngay từ việc khởi công dự án
Thông tin tại buổi họp báo, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy cho biết, tính từ thời điểm Quốc hội ban hành Nghị quyết 44 ngày 11/1/2022 đến nay, trong vòng chưa đầy 1 năm, Bộ GTVT đã hoàn thiện toàn bộ thủ tục, đảm bảo đủ điều kiện khởi công theo quy định của pháp luật toàn bộ 12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025.
Các dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A trước đây thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục thông thường, thời gian từ khi phê duyệt đến thời điểm khởi công thường mất tối thiểu là 2 năm.
Song, dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 với hàng loạt cơ chế đặc thù được Chính phủ cho phép áp dụng cùng sự chỉ đạo quyết liệt, sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GTVT, sự vào cuộc rốt ráo của các địa phương có dự án đi qua cùng sự ủng hộ, đồng thuận của nhân dân vùng dự án đi qua, một khối lượng công việc khổng lồ đã được giải quyết, rút ngắn 1/2 thời gian thực hiện thủ tục đầu tư so với dự án thông thường.
Cũng theo Thứ trưởng Bộ GTVT, trên cơ sở điều kiện khởi công đã được đảm bảo, Bộ GTVT đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho khởi công 12 gói thầu đầu tiên thuộc 12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đọan 2021 - 2025 vào ngày 1/1/2023.
"Lễ khởi công lần này sẽ được triển khai đồng loạt với 12 điểm cầu. Trong đó, điểm cầu trung tâm được đặt tại Quảng Ngãi. Hai điểm cầu chính được tổ chức tại Quảng Bình, Hậu Giang và 9 điểm cầu phụ khác.
Cách thức tổ chức này cũng là chủ trương mới thực hiện đúng phương châm đổi tư duy, cách làm nhằm cụ thể hóa mục tiêu đột phá kết cấu hạ tầng giao thông trong thời gian sớm nhất theo Nghị quyết Đại hội Đảng XIII", ông Huy nói .
Thông tin thêm, Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết, trước khi khởi công dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, vào ngày 31/12 tới đây, cao tốc Bắc - Nam đoạn Cam Lộ - La Sơn cũng sẽ được khánh thành, đưa vào khai thác.
Với 3 dự án cao tốc còn lại, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Bộ GTVT, sự nỗ lực vượt qua khó khăn của nhà thầu, tư vấn giám sát, các ban QLDA, đến 31/12 cũng sẽ cơ bản đáp ứng điều kiện thông xe kỹ thuật, tiến tới hoàn thành, đưa dự án vào khai thác vào ngày 30/4/2023.
Sau phát biểu của Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy, lãnh đạo và các cơ quan của Bộ GTVT đã trả lời, giải đáp các vấn đề báo chí quan tâm.
Có phương án bảo đảm nguồn vật liệu xây dựng cao tốc Bắc - Nam vùng ĐBSCL chưa?
PV Báo Pháp luật: Vật liệu cát ở khu vực ĐBSCL rất khó khăn. Xin hỏi Bộ GTVT đã có phương án nào để bảo đảm nguồn vật liệu xây dựng cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2 chưa?
Ông Nguyễn Tiến Minh, Cục phó Cục Đầu tư xây dựng (Bộ GTVT): 47 triệu m3 đất đắp nền các dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn này tập trung ở 4 địa phương có cát cơ bản đáp ứng trữ lượng gồm: An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long và Sóc Trăng.
Nghị quyết của Chính phủ cho phép sử dụng cơ chế đặc thù nâng công suất các mỏ tối đa lên 50% và khai thác các mỏ mới giao cho nhà thầu triển khai.
Thời gian vừa qua, Bộ GTVT đã phối hợp với Bộ TNMT làm việc với các địa phương khu vực ĐBSCL có nguồn cát và cả những địa phương không có nguồn vật liệu. Thủ tướng Chính phủ đã xác định đây là dự án quan trọng quốc gia, nên các tỉnh có nguồn vật liệu đều có trách nhiệm chung.
Tại các buổi làm việc với các địa phương, Bộ TNMT đã yêu cầu các địa phương có nguồn cát làm thủ tục triển khai các mỏ mới, giao các tỉnh theo thứ tự ưu tiên dự án nào cần trước thì cấp trước để phân bổ nguồn cát đảm bảo tiến độ thi công các dự án.
Song song với việc nghiên cứu khoanh vùng khu vực khoáng sản của Bộ TNMT, Bộ GTVT chủ động chỉ đạo các đơn vị tham mưu cùng các Ban QLDA về việc sử dụng cát biển làm vật liệu đắp đường.
Theo đánh giá của đơn vị tư vấn, về cơ bản cát biển đáp ứng yêu cầu về thành phần hạt để đắp nền đường. Hiện tư vấn đang đánh giá việc ảnh hưởng của nhiễm mặt với môi trường xung quanh khi sử dụng cát biển thay thế vật liệu đắp đường.
Bộ GTVT dự kiến sẽ triển khai sử dụng cát biển đắp đường với đoạn tuyến Hậu Giang - Cà Mau. Sau khi thử nghiệm sẽ có đánh giá để khoanh vùng cấp mỏ khai thác cát biển đưa vào sử dụng đắp đường.
Dự kiến, đến cuối năm 2023 mới có thể có đánh giá về việc sử dụng cát biển thay thế vật liệu đắp đường. Hiện thi công cao tốc vẫn sử dụng cát sông.
Khắc phục những hạn chế về vật liệu trong thi công dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 1, Bộ GTVT đã có văn bản báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc tạo điều kiện cho nhà thầu được khai thác mỏ.
Năm vừa qua Chính phủ cũng ban hành 2 Nghị quyết quan trọng (Nghị quyết 60 và Nghị quyết 133) cho phép nhà thầu rút ngắn thời gian cấp phép khai thác mỏ (theo quy định ban đầu là 13 bước nhưng đã được rút ngắn đối với giai đoạn 2).
Hiện nay, vật liệu để xây dựng cao tốc giai đoạn 1 và giai đoạn 2 cơ bản được đáp ứng. Đặc biệt, vật liệu thi công cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2 hoàn toàn đáp ứng yêu cầu về tiến độ triển khai thi công dự án.
Tiêu chí lựa chọn nhà thầu mạnh là như thế nào?
PV Báo Thanh Niên: Một trong những cơ chế đặc thù xây dựng cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2 là chỉ định thầu. Xin hỏi tiêu chí Bộ GTVT lựa chọn nhà thầu mạnh là như thế nào?
Ông Lê Quyết Tiến, Quyền Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng: Bộ GTVT đã chỉ đạo các Ban QLDA xây dựng tiêu chí lựa chọn nhà thầu theo quy định pháp luật. Quy trình lựa chọn nhà thầu cũng theo đúng các bước, đúng trình tự.
Bộ GTVT còn chỉ đạo chủ đầu tư, Ban QLDA đăng thầu về dự án công khai trên Báo Đấu thầu, Cổng TTĐT Bộ GTVT, trang điện tử của các Ban QLDA để các nhà thầu nắm bắt thông tin, lựa chọn đối tác đủ khả năng thực hiện dự án. Ban QLDA sẽ dựa vào các tiêu chí đánh giá và lựa chọn nhà thầu có năng lực.
Về việc xây dựng tiêu chí lựa chọn nhà thầu, các tiêu chí được xây dựng trên cơ sở tuân thủ pháp luật về đấu thầu. Bộ KHĐT đã có Thông tư 08 để các Ban QLDA dựa vào đánh giá. Nghị định 15 của Chính phủ cũng quy định về năng lực nhà thầu.
Công tác chuẩn bị lựa chọn nhà thầu đã được tiến hành song song với công tác khảo sát thiết kế, dự toán.
Đến nay, các Ban QLDA đã phê duyệt kết quả chỉ định thầu, đảm bảo tuân thủ pháp luật, lựa chọn nhà thầu đáp ứng yêu cầu của dự án. Về quy trình thủ tục đều tuân thủ theo quy định pháp luật.
Ngoài ra, để đảm bảo công khai minh bạch công tác lựa chọn nhà thầu đáp ứng yêu cầu của dự án, Bộ GTVT tổ chức nhiều cuộc họp, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, đăng tải thông tin nhà thầu công khai rộng rãi và Bộ GTVT cũng nghiêm cấm các hành vi không minh bạch trong lựa chọn nhà thầu.
Bộ GTVT hiểu rằng việc lựa chọn nhà thầu quyết định sự thành công của dự án. Ngay từ khi lập quy trình chỉ định thầu, Bộ GTVT đều thực hiện đúng quy định của Chính phủ về chỉ định thầu.
Bộ GTVT cũng yêu cầu các chủ đầu tư có trách nhiệm chính trong thẩm định việc phê duyệt các bước, các khâu trong công tác chỉ định thầu. Cục Quản lý đầu tư xây dựng của Bộ GTVT cũng giám sát, theo dõi để kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh.
Hiện nay, quá trình lựa chọn nhà thầu bằng chỉ định thầu đảm bảo quy định với kết quả là Bộ GTVT đã ký hợp đồng của 14 gói thầu, đáp ứng điều kiện khởi công.
Kế hoạch xây dựng trạm dừng nghỉ như thế nào?
PV: Hiện có tuyến cao tốc chưa có trạm dừng nghỉ, xin hỏi Bộ GTVT đã có kế hoạch xây dựng trạm dừng nghỉ như thế nào?
Ông Lê Kim Thành, Cục trưởng Cục Đường cao tốc Việt Nam: Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông có đặc điểm ngoài khai thác công trình còn có các yếu tố khác mang tính chất kinh doanh.
Trong Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư xác định rõ nội dung việc xây dựng trạm dừng nghỉ theo hình thức xã hội hóa và chi phí xây dựng không tính vào tổng mức đầu tư của dự án.
Bộ GTVT đã phê duyệt vị trí và quy mô các trạm dừng nghỉ và đang xây dựng cơ chế để đầu tư trạm dừng nghỉ, trong đó xây dựng Thông tư để kêu gọi đầu tư, xây dựng tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ để đề xuất lựa chọn nhà đầu tư.
Trên thực tế hiện nay rất khó khăn trong việc xác định doanh thu của trạm dừng nghỉ vì không có phương pháp xác định, khó ước tính lượng xe sẽ vào trạm dừng nghỉ.
Về việc một số trạm dừng nghỉ chưa đáp ứng với quy định hiện hành, chúng tôi đang tiếp tục rà soát.
Bộ GTVT chỉ đạo Cục Đường cao tốc cùng các cơ quan liên quan như Cục Đường bộ Việt Nam khảo sát, đánh giá và xây dựng Thông tư làm cơ sở kêu gọi đầu tư trạm dừng nghỉ để phục vụ các dự án cao tốc tiếp theo.
PV Đài Tiếng nói Việt Nam: Các nhà thầu tham gia 12 gói thầu lần này đều được nhận định là lớn và mạnh. Tiêu chí nào được đưa ra đánh giá lớn và mạnh này?
Ông Lê Quyết Tiến, Quyền Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng: Bên cạnh xây dựng bộ tiêu chí theo đúng quy định về xây dựng và về đấu thầu hiện hành, Bộ GTVT đã đề nghị chủ đầu tư đăng tải thông tin gói thầu kèm theo tiêu chí để các nhà thầu tiếp cận thông tin, tự đánh giá năng lực của mình, xác định khả năng tham gia dự án với tư cách độc lập hoặc liên danh.
Trên cơ sở đề xuất của các nhà thầu, các ban QLDA sẽ sàng lọc, xác định nhà thầu đủ điều kiện nhận hồ sơ.
Để xác định được nhà thầu nào là mạnh hay đủ năng lực, ngoài quy định pháp luật về đấu thầu, căn cứ hướng dẫn Thông tư 08 của Bộ KH - ĐT, Nghị định 15 của Chính phủ, Ban QLDA 6 đã được Bộ GTVT giao xây dựng bộ tiêu chí mẫu, các cơ quan tham mưu của Bộ cũng đã tham gia, thống nhất một số tiêu chí quan trọng.
Ví dụ, về yêu cầu năng lực hành nghề thi công xây dựng, khảo sát thiết kế, tất cả các nhà thầu phải là hạng I.
Về tiêu chí năng lực tài chính, doanh thu, nguồn lực tài chính, với gói thầu từ 3.000 - 8.000 tỷ đồng, nhà thầu phả có năng lực tài chính tương ứng với quy mô gói thầu.
Đối với tiêu chí kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự trước đây, theo quy định cũ, nhà thầu đã từng thi công hợp đồng có giá trị bằng 70% giá trị gói thầu đang xét. Song, nếu áp dụng quy định này sẽ khó lựa chọn được nhà thầu phù hợp.
Căn cứ theo Thông tư 08 của Bộ KH - ĐT, yêu cầu được đưa ra là nhà thầu từng thực hiện các hợp đồng dự án có giá trị bằng 50% giá trị gói thầu đang xét. Với tiêu chí này, chỉ có những nhà thầu thi công dự án quy mô lớn mới đáp ứng được./.
