Ngân hàng Nhà nước cũng đã thực hiện phân bổ hạn mức cho các ngân hàng thương mại để tổng số vốn kế hoạch nằm trong mức vốn 40.000 tỷ đồng được giao trong 2 năm 2022 - 2023.
Phân bổ hợp lý cho các ngân hàng
Gói hỗ trợ lãi suất 2% được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư số 03/2022/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam.
Theo quy định tại Nghị định 31, đối tượng được hỗ trợ lãi suất là các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có mục đích sử dụng vốn vay thuộc một số ngành nghề được hỗ trợ hoặc đối tượng vay để thực hiện dự án xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ thuộc danh mục dự án do Bộ Xây dựng tổng hợp, công bố.
Theo NHNN Việt Nam, đây là chính sách hỗ trợ lãi suất sử dụng Ngân sách Nhà nước có quy mô lớn, được triển khai qua hệ thống ngân hàng thương mại. Chính sách hỗ trợ lãi suất 2% là một giải pháp bổ sung, thời gian tới sẽ song hành cùng với các giải pháp mà ngành ngân hàng đã, đang và sẽ triển khai (bao gồm cả chính sách hỗ trợ lãi suất 2% thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội).
Mục đích các gói hỗ trợ nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho người dân, doanh nghiệp trong tiếp cận nguồn vốn với chi phí thấp, tận dụng thời cơ phát triển hoạt động sản xuất, kinh doanh trong tình hình mới, góp phần kích thích cả phía cung và cầu, tạo nền tảng để tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ theo hướng bền vững hơn.
Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, đến nay, các ngân hàng thương mại đã hoàn thành đăng ký kế hoạch hỗ trợ lãi suất, NHNN đã tổng hợp, đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính báo cáo cấp có thẩm quyền để giao bổ sung kế hoạch đầu tư công năm 2022 (gần 16.035 tỷ đồng), bố trí kế hoạch đầu tư công năm 2023 (trên 23.965 tỷ đồng).
Đồng thời, NHNN cũng đã có thông báo hạn mức hỗ trợ lãi suất dự kiến năm 2022 tới từng ngân hàng thương mại để triển khai sớm chính sách. Trong thời gian tới, cơ quan quản lý ngành Ngân hàng cho biết sẽ vẫn theo dõi sát diễn biến kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ trong nước, quốc tế để điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng, lãi suất linh hoạt nhằm ổn định kinh tế vĩ mô; qua đó, tạo điều kiện hỗ trợ triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất.
Theo NHNN, cơ quan này sẽ tiếp tục duy trì kênh kết nối để kịp thời giải đáp vướng mắc của các ngân hàng thương mại; thực hiện việc thông báo hạn mức hỗ trợ lãi suất, thanh, quyết toán hỗ trợ lãi suất nhanh chóng để tạo thuận lợi tối đa cho các ngân hàng thương mại triển khai chương trình.
Nhiều khúc mắc được giải đáp
Đây là chương trình lớn, thời gian dự kiến kéo dài và triển khai trên quy mô rộng nên khi mới triển khai không thể tránh những khúc mắc, thậm chí “bỡ ngỡ” cho cả các ngân hàng, khách hàng vay vốn.
Một trong những thắc mắc được khách hàng đặt ra là trường hợp khách hàng vay theo hạn mức được đánh giá phải thu hồi hỗ trợ lãi suất, thì ngân hàng có phải thu hồi số tiền hỗ trợ lãi suất đối với các khoản vay khác đã giải ngân trong hạn mức, hay chỉ áp dụng với riêng khoản vay bị vi phạm?
Về vấn đề này, theo giải thích của NHNN, khoản vay nào được xác định không thuộc đối tượng, sử dụng vốn sai mục đích hoặc không đáp ứng điều kiện hỗ trợ lãi suất thì chỉ riêng khoản vay đó phải thu hồi số tiền đã hỗ trợ lãi suất. Trong cùng một hạn mức tín dụng hoặc đối với cùng một khách hàng, khoản vay khác nếu đúng đối tượng, đúng mục đích sử dụng vốn, đáp ứng điều kiện thì vẫn được hỗ trợ lãi suất theo quy định.
Thời hạn và mức lãi suất hỗ trợ
Thời hạn được hỗ trợ lãi suất tính từ ngày giải ngân khoản vay đến thời điểm khách hàng trả hết nợ gốc và/hoặc lãi tiền vay theo thỏa thuận giữa ngân hàng thương mại và khách hàng, phù hợp với nguồn kinh phí hỗ trợ lãi suất được thông báo, nhưng không vượt quá ngày 31/12/2023.
Mức lãi suất hỗ trợ đối với khách hàng là 2%/năm, tính trên số dư nợ vay và thời hạn cho vay hỗ trợ lãi suất thực tế nằm trong khoảng thời gian quy định tại nghị định.
Tuy nhiên, yêu cầu về trách nhiệm của các ngân hàng thương mại cũng đặt ra khá lớn. Chẳng hạn, có ngân hàng đưa ra thắc mắc việc nếu ngân hàng cho vay sai đối tượng, sau đó đã áp dụng các biện pháp theo đúng quy định nhưng vẫn chưa thu hồi được số tiền hỗ trợ lãi suất thì ngân hàng có phải ứng trước tiền để hoàn trả vào ngân sách nhà nước hay không?
Về vấn đề này, NHNN cho biết, trường hợp khoản vay của khách hàng được xác định không đúng đối tượng, trong vòng 30 ngày kể từ khi nhận được thông báo của ngân hàng thương mại về việc khoản vay hỗ trợ lãi suất được chuyển thành khoản vay thông thường, khách hàng có nghĩa vụ hoàn trả toàn bộ số tiền đã được hỗ trợ lãi suất cho Ngân sách Nhà nước thông qua ngân hàng thương mại.
Ngân hàng thương mại có trách nhiệm hoàn trả ngay Ngân sách Nhà nước hoặc báo cáo để giảm trừ vào số tiền ngân sách nhà nước thanh toán hỗ trợ lãi suất (không phụ thuộc vào việc khách hàng đã hoàn trả hay chưa hoàn trả cho ngân hàng thương mại).
Điều kiện được hỗ trợ lãi suất
Khách hàng có đề nghị được hỗ trợ lãi suất, đáp ứng các điều kiện vay vốn theo quy định của pháp luật hiện hành về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Khoản vay được hỗ trợ lãi suất là khoản vay bằng đồng Việt Nam, được ký kết thỏa thuận cho vay và giải ngân trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/2022 đến ngày 31/12/2023, sử dụng vốn đúng mục đích theo quy định nêu trên, chưa được hỗ trợ lãi suất từ Ngân sách Nhà nước theo các chính sách khác.
