Thành công của Quy hoạch vùng tỉnh Bắc Ninh là ảnh hưởng tích cực của quy hoạch xây dựng đối với phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Gây chồng chéo, trùng lặp…
Đại biểu Đỗ Văn Sinh (Quảng Trị) nêu quan điểm và đề nghị Quốc hội xem xét, loại bỏ quy hoạch xây dựng tỉnh, bỏ giấy phép và chứng chỉ quy hoạch, bỏ hình thức điều chỉnh quy hoạch nội bộ ra khỏi Luật Xây dựng và Luật Đô thị sửa đổi, bổ sung.
Theo đại biểu Đỗ Văn Sinh, quy hoach xây dựng tỉnh là một cuộc cách mạng nửa vời, một điểm tối, không những không khắc phục được tình trạng trùng lặp chồng chéo, bắt buộc các địa phương phải làm thêm nhiều việc vô bổ gây lãng phí rất lớn mà còn dung túng cho việc cố tình không chịu buông bỏ quyền lực, quyền lợi của một nhóm lợi ích muốn tiếp tục duy trì cơ chế xin - cho, kìm hãm sự phát triển kinh tế của đất nước.
Đại biểu Sinh cho rằng việc có thêm quy hoạch xây dựng tỉnh khiến các tỉnh phải lập 2 loại quy hoạch ở vùng cấp tỉnh.
Thứ nhất, tỉnh phải lập quy hoạch theo phương pháp tích hợp gửi hội đồng thẩm định gồm các thành viên là đại diện các bộ, ngành, các địa phương liên quan, các chuyên gia để tổ chức thẩm định. Nếu đạt yêu cầu thì hội đồng trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt để tổ chức thực hiện.
Thứ hai, tỉnh phải lập quy hoạch xây dựng bằng cách, sau khi quy hoạch tỉnh được Thủ tướng phê duyệt thì UBND các tỉnh chỉ cần copy quy hoạch tỉnh và lược bỏ đi một số nội dung, đổi tên thành quy hoạch tỉnh để tự thẩm định lại phê duyệt sau ý kiến thống nhất của Bộ Xây dựng.
“Như vậy, quy hoạch tỉnh, quy hoạch xây dựng tỉnh được UBND tỉnh phê duyệt sau khi có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Bộ Xây dựng là một loại giấy phép con làm cản trở dòng chảy, quá trình hoạt động quy hoạch ở địa phương, gây lãng phí hàng ngàn tỷ đồng của nhân dân, kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”, đại biểu Sinh khẳng định.
Đại biểu Đỗ Văn Sinh, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội. (Ảnh Cổng TTĐT Quốc hội)
Đồng quan điểm, đại biểu Dương Xuân Hòa (Lạng Sơn) cũng đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, xem xét để quy định cụ thể nội dung quy hoạch xây dựng tỉnh ngay trong dự thảo Luật để không trái với nguyên tắc đã được quy định tại Điều 4 Luật Quy hoạch.
Đại biểu Dương Xuân Hòa cho rằng, quy trình lập quy hoạch xây dựng tỉnh hiện nay chỉ có cơ quan quản lý xây dựng tỉnh tham gia vào quy trình lập quy hoạch, còn các cơ quan quản lý ngành không trực tiếp lập quy hoạch.
Đồng thời, cũng theo dự thảo Luật, quy hoạch xây dựng tỉnh sẽ do UBND cấp tỉnh phê duyệt sau khi có sự thống nhất của Bộ Xây dựng. Đại biểu Hòa phân tích, quy định như vậy, một mặt chưa bảo đảm được nguyên tắc độc lập trong lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch khi UBND tỉnh vừa tổ chức lập, vừa thẩm định, vừa phê duyệt quy hoạch.
Phó chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật, đại biểu Trần Thị Dung phân tích, Luật Đất đai hiện hành về nội dung quy hoạch, sử dụng đất cấp tỉnh, định hướng sử dụng đất là 10 năm nhưng khi sửa đổi thành phương án quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh trong quy hoạch tỉnh, Điều 39 Luật Đất đai được dự kiến sửa đổi, bổ sung thì định hướng sử dụng đất lại là 20 năm.
Trong khi đó, tại Khoản 2 Điều 8 Luật Quy hoạch quy định thời kỳ quy hoạch của các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia là 10 năm.
Khoản 4 Điều 6 Dự thảo luật sửa đổi Điều 38 Luật Đất đai cũng không xác định về thời hạn, định hướng sử dụng đất quốc gia là bao nhiêu năm mà chỉ yêu cầu xác định diện tích các loại đất trong kỳ kế hoạch sử dụng đất là 5 năm.
Do đó, việc xác định, định hướng sử dụng đất cấp tỉnh 20 năm là mâu thuẫn, bà Dung nhấn mạnh.
Hay cơ sở để tìm ra hình hài đô thị?
Nêu quan điểm khác, ông Nguyễn Thành Hưng, Phó viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị - nông thôn quốc gia khẳng định, cần thiết phải tồn tại cả quy hoạch tỉnh và quy hoạch xây dựng cùng trên một tỉnh. Việc quy hoạch xây dựng tỉnh là công cụ rất tin cậy để tiến hành quản lý và đầu tư tất cả các cơ sở hạ tầng kinh tế trong tỉnh cũng như trong đô thị.
Theo Phó viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị - nông thôn quốc gia, quy hoạch xây dựng tỉnh sẽ hoạch định ra hệ thống, quy mô, hình hài đô thị, vị trí và quy mô các khu công nghiệp, các khu nghỉ dưỡng, các vùng bảo tồn, các vùng sinh thái và đặc biệt là hệ thống hạ tầng kỹ thuật. Quy hoạch này có tính kỹ thuật chuyên ngành lại vừa có tính tích hợp cao.
Quy hoạch xây dựng tỉnh đóng vai trò là công cụ để ra quyết sách cụ thể về không gian lãnh thổ, phân định trước về tương lai của đất đai. Đất trong những ranh giới này được định trước để dùng cho các mục đích công cộng như đường sá, trường học, bệnh viện...
Ông Hưng cũng nhấn mạnh, cần thiết phải tồn tại cả quy hoạch tỉnh và quy hoạch xây dựng cùng trên một tỉnh. Theo luật Quy hoạch ở cấp quốc gia, chúng ta có quy hoạch tổng thể quốc gia nhưng vẫn cần có các quy hoạch ngành quốc gia để làm bổ trợ, cụ thể hóa các chiến lược tổng thể. Như vậy, mới đảm bảo tính tổng thể và tính cụ thể ở mỗi cấp độ. Sự cùng tồn tại của 2 tầng bậc quy hoạch này phản ánh chính xác sự phân tầng trong việc ra chính sách. Điều này chứng minh rằng 2 thể loại quy hoạch này hỗ trợ nhau một cách hiệu quả.
Ông Nguyễn Thành Hưng, Phó viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị - nông thôn quốc gia.
Đồng tình với ý kiến của ông Nguyễn Thành Hưng, ông Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội quy hoạch và phát triển đô thị Hà Nội nhấn mạnh thêm: Luật Sửa đổi, bổ sung các luật có liên quan đến quy hoạch có đề xuất Quy hoạch xây dựng tỉnh không trái với Luật Quy hoạch và không trái các luật khác. Nó chỉ là cụ thể hóa 1 cách tiếp cận rất khoa học và đồng bộ. "Tôi tán thành phải có Quy hoạch xây dựng tỉnh đưa ra trong Luật Quy hoạch lần này", Phó chủ tịch Hội quy hoạch và phát triển đô thị Hà Nội chia sẻ.
Chỉ ra thành công của Quy hoạch vùng tỉnh Bắc Ninh - một quy hoạch đã giúp định hướng cho sự hình thành 16 khu công nghiệp tập trung trên nhiều địa bàn thuộc tỉnh và nhiều khu công nghiệp hiện đã đón nhà đầu tư nước ngoài, Giám đốc Sở xây dựng Bắc Ninh, ông Nguyễn Tiến Tài khẳng định "đó là nhờ sự ảnh hưởng tích cực của quy hoạch xây dựng đối với phát triển kinh tế - xã hội của địa phương".
Đại biểu Lê Công Nhường (Bình Định) cũng cho rằng, nên quy hoạch xây dựng tỉnh. Theo vị đại biểu đến từ Bình Định, ví như quy hoạch xây dựng vùng, tỉnh Bình Định đến năm 2035 đã nghiên cứu các tiềm năng, động lực phát triển của vùng trên cơ sở liên kết không gian, kinh tế - xã hội với các tỉnh, khu vực duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, vùng Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan và Đông Bắc Campuchia thông qua hành lang kinh tế Đông-Tây.
Các tỉnh trong khu vực cũng đã triển khai đề án quy hoạch xây dựng tỉnh ngắn hạn và tầm nhìn đến năm 2030 đang phát huy tác dụng tốt và không xung đột với dự thảo Luật Quy hoạch.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính cho biết, luật Quy hoạch ra đời (dự kiến 1/2019 có hiệu lực) và bây giờ Quốc hội đang bàn về việc xây dựng 1 luật khác để sửa đổi các luật có liên quan là điều đương nhiên. Trong đó có liên quan đến luật Xây dựng, cụ thể là có chương về quy hoạch xây dựng.
Quy hoạch tỉnh trong luật Quy hoạch và vấn đề là quy hoạch xây dựng vùng, tỉnh trong luật Xây dựng là 2 khía cạnh khác nhau. Và chính sự khác nhau ấy mới làm nên một nội dung để những nội dung ấy làm nên một phần phát triển của xây dựng vào thực tiễn.
Nếu tích hợp phần quy hoạch tỉnh vào trong quy hoạch nhóm thì trên thế giới chẳng có quốc gia nào làm được quy hoạch tỉnh mà có tất cả mọi thứ, cả không gian.
