Thanh Hóa – Bến đậu của “đại bàng”

- Thưa PGS. TS. Trần Đình Thiên, Nghị quyết số 58 NQ/TW về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hoá đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 nêu rõ quan điểm xây dựng và phát triển Thanh Hóa thành tỉnh kiểu mẫu, một cực tăng trưởng mới cùng với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh tạo thành tứ giác phát triển kinh tế phía Bắc. Theo ông, để đạt mục tiêu này, Thanh Hóa cần thực hiện những giải pháp mang tính chiến lược ra sao?

PGS. TS. Trần Đình Thiên: Ý tưởng đưa Thanh Hóa trở thành một điểm trong “tứ giác” phát triển kinh tế phía Bắc rất hay, cho thấy tầm nhìn chiến lược của lãnh đạo tỉnh. Thanh Hóa vốn là “chóp” của Bắc Trung Bộ, cho nên việc nhấn mạnh trở thành một điểm trong “tứ giác” kết nối với các Trung tâm lớn của Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ là ý tưởng đúng. Không gian phát triển cho Thanh Hóa được mở ra, có động lực mạnh hơn. Kết nối và khai thác được lợi thế từ các trung tâm lớn ở phía Bắc, Thanh Hóa sẽ bùng lên. Đây là lựa chọn thông minh.

Những năm gần đây, Thanh Hóa trỗi dậy khá mạnh. Trước đây, Thanh Hóa phát triển dựa vào “Tứ Sơn”: Nghi Sơn, Lam Sơn, Sầm Sơn, Bỉm Sơn. Mỗi “Sơn” với lợi thế riêng, tạo thành cực tăng trưởng của Thanh Hóa. Ngày nay, các “Sơn” này vẫn là những tọa độ phát triển chính của tỉnh, nhưng vai vế có thay đổi.

Nghi Sơn có sự bứt phá vượt trội hơn so với ba “cực” còn lại, đã trở thành Khu Kinh tế giàu tiềm năng và mạnh tiềm lực. Nghi Sơn đang trở thành điểm bùng nổ “Nam Thanh – Bắc Nghệ”, giúp Thanh Hóa trở thành trung tâm tăng trưởng lớn, có thể kết nối và lan tỏa phát triển mạnh với Vùng Bắc Trung bộ.

Sầm Sơn được xác định chức năng kết nối với TP. Thanh Hóa, là tọa độ du lịch lớn. Mấy năm qua, Sầm Sơn đã được đầu tư rất nhiều. Tuy nhiên, sức hấp dẫn của Sầm Sơn vẫn chưa tăng tương xứng. Sầm Sơn còn nhiều vấn đề phải giải quyết, cũng có nghĩa là còn nhiều dư địa để phát triển.

Bỉm Sơn được định hướng phát triển thành Trung tâm công nghiệp vật liệu xây dựng. Tuy nhiên, sức bật và độ lan tỏa của “Sơn” này không đủ mạnh và bền nên vai vế có phần mờ hơn.

Thanh Hóa lấy Lam Sơn làm cực tăng trưởng miền Tây, vùng có triển vọng rất lớn. Trước đây, Lam Sơn phát triển nhờ mía đường, cột trụ là Mía Đường Lam Sơn của bác Lê Văn Tam, người có công kéo cả vùng miền Tây Thanh Hóa nghèo khó vào sản xuất nông nghiệp quy mô lớn gắn với công nghiệp. Bây giờ, ngành mía đường đang gặp khó khăn. Nhưng Thanh Hóa, như tôi biết, vẫn chọn Lam Sơn làm một “trụ cột” phát triển cho giai đoạn tới. Đó là lựa chọn đúng, vì tiềm năng lợi thế miền Tây Thanh Hóa, đánh giá trên quan điểm hiện đại, là rất lớn. Sự trỗi dậy của Sơn La thành một vùng trái cây đặc sản cung cấp một gợi ý rất tốt về cách lựa chọn hướng phát triển miền Tây Thanh Hóa.

Làng biển Sầm Sơn.

Thanh Hóa nhờ “Tứ Sơn” mà trỗi dậy mạnh. Có lẽ nhờ sự trỗi dậy này mà Thanh Hoá rất tự tin khi đặt vấn đề cùng ba tỉnh Bắc Bộ hợp thành “Tứ giác phát triển”.

Tuy nhiên, câu chuyện “Tứ giác phát triển” hiện mới là ý tưởng của Thanh Hóa, xuất phát từ Thanh Hóa. Vẫn còn chưa hiện diện “Tứ giác” trên thực tế. Ba “đỉnh” Bắc Bộ của Tứ giác có định kết nối với “đỉnh” Thanh Hóa không, kết nối như thế nào và để làm gì – toàn những vấn đề nói thì dễ, thì hay nhưng làm thật sẽ rất khó.

Để hiện thực hóa ý tưởng độc đáo này, có lẽ Thanh Hóa phải chủ động định hình rõ hơn nội hàm ý tưởng, để bàn với Hải Phòng, Quảng Ninh, Hà Nội về chức năng và phương thức liên kết. Hoặc tự Thanh Hóa phải chủ động đưa mình vào không gian “tứ giác” trước, từ đó, định hình cách liên kết phát triển với các tọa độ còn lại.

Tất cả phải rõ ràng. Nếu chỉ nói mà không có một sự hợp tác cụ thể nào thì dễ có khả năng “Tứ giác” chưa định hình đã biến thành “Ngũ – Lục – Bát giác”, giống như cách phát triển Vùng Kinh tế Trọng điểm lâu nay, thỉnh thoảng lại thấy thêm vài tỉnh thành xin gia nhập, đông vui hơn nhưng ít có ý nghĩa thúc đẩy phát triển.

- Nếu phải đưa ra một hình dung về “chân dung” của Thanh Hóa trong thập niên tới, ông sẽ vẽ chân dung địa phương này với những nét chính nào?

PGS. TS. Trần Đình Thiên: Rất khó để phác hoạ chân dung phát triển của các địa phương trong bối cảnh nhiều khó khăn và bất định như hiện nay. Tuy nhiên, từ tầm nhìn và tư duy mới của Thanh Hoá, cộng thêm những xung lực từ các nhà đầu tư tầm cỡ, dễ nhận thấy Thanh Hoá có những cơ hội để “cất cánh” và trỗi dậy mạnh mẽ trong thập niên tới, thực hiện sứ mệnh tạo cú hích cho cả khu vực Bắc Trung bộ phát triển.

Tuy nhiên, quan trọng hàng đầu vẫn là tầm nhìn quy hoạch, “phải có bài bản, lớp lang”, như Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nói. Thanh Hoá cần định hình rõ chiến lược phát triển lấy Công nghiệp làm trọng tâm, Du lịch làm mũi nhọn đột phá, trên cơ sở đó, tập trung thu hút “đại bàng” đến làm tổ, hợp sức đưa Thanh Hoá trỗi dậy thực sự.

Nói riêng về “mũi nhọn” du lịch, lâu nay, du lịch Thanh Hóa chỉ nổi tiếng ở Sầm Sơn. Nhưng Sầm Sơn lại là du lịch mùa vụ, trong khi văn hóa du lịch ở đây lại chưa đủ sức quyến rũ du khách.

Gần đây, khi có một số nhà đầu tư lớn vào làm du lịch thì chân dung du lịch Sầm Sơn được cải thiện đáng kể. Văn hóa làm du lịch của người dân cũng được đẩy lên. Nhưng vẫn chưa đủ để biến Sầm Sơn thành tọa độ du lịch có thể sánh vai với Đà Nẵng, Hạ Long hay Nha Trang.

Tại Khu Kinh tế Nghi Sơn, du lịch biển Hải Hòa mới phát triển. Tuy nhiên, đây mới chỉ là điểm để tắm biển chứ chưa phải là tọa độ du lịch đúng nghĩa. Du lịch là đi chơi, để khám phá và tận hưởng. Du lịch không phải chỉ có một điểm đến, càng không phải chỉ là đi tắm biển. Thiếu sản phẩm du lịch, thiếu tọa độ liên kết – đây chính là vấn đề của Thanh Hóa và của Bắc Trung bộ.

Thanh Hóa có nhiều tài nguyên du lịch, tiềm năng to lớn và đặc sắc. Điều đó không thể phủ nhận. Nhưng vấn đề là ở chỗ Thanh Hóa định kết nối các điểm du lịch trong tỉnh với nhau, kết nối thành chuỗi với Ninh Bình, Nghệ An hay sang Lào thế nào. Lại còn phải nối “cầu vồng” với Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh trong khuôn khổ “Tứ giác phát triển” nữa chứ!

Nhưng thiếu hụt cũng chính là khoảng mở, là dư địa tốt cho phát triển tương lai. Thanh Hóa đang định hình tầm nhìn có sức thuyết phục. Tôi tin du lịch Thanh Hoá sẽ bùng nổ, trong đó, Sầm Sơn sẽ là điểm đến hấp dẫn, kể cả với du khách quốc tế.

- Vậy trên phác thảo “chân dung” của Thanh Hóa như chuyên gia vừa nói, có thể lấy những mô hình phát triển trong nước / thế giới nào làm hình mẫu cho Thanh Hóa? Riêng trong lĩnh vực du lịch, Thanh Hóa cần chú trọng phát triển những loại hình du lịch nào?

PGS.TS. Trần Đình Thiên: Không cần nhìn đâu xa. Đà Nẵng, Quảng Ninh hay Phú Quốc đã cho thấy cách “lột xác” ngoạn mục của thị trường du lịch trong quãng thời gian không dài, với hạ tầng kinh tế – du lịch phát triển đồng bộ, liên tục được làm mới với các hoạt động văn hóa, giải trí.

Cốt lõi là thu hút được những con “đại bàng” đủ năng lực tạo chân dung phát triển cho chính nơi mời gọi chúng và được chúng chọn. Tôi muốn nói đến vai trò của các Tập đoàn kinh tế như Sun Group, Vingroup, v.v…; đến những gì mà những Tập đoàn này đã làm được, và đang tiếp tục làm, ở Đà Nẵng, Hạ Long, Nha Trang và Phú Quốc.

Nhìn ra nước ngoài, có thể nghiên cứu học tập mô hình Ri de Janeiro của Brazil hoặc Pattaya của Thái Lan, Bali của Indonesia…, kết nối quốc tế, các hoạt động giải trí, trải nghiệm phong phú sôi động, đặc biệt là các hoạt động về đêm, tạo thành sức hút.

Những kinh nghiệm này là đặc biệt quý báu, cần được Thanh Hóa mổ xẻ công phu, để đúc kết thành cái gọi là “lợi thế đi sau” của tỉnh trong phát triển.

Thanh Hóa đang có đà phát triển Công nghiệp và Đô thị. Đây là những tiền đề cơ bản để phát triển du lịch – dịch vụ. Thanh Hóa cần đa dạng loại hình du lịch, gắn với sự phong phú và giàu có tiềm năng, để đa dạng trải nghiệm, khám phá cái khác biệt và tận hưởng “đẳng cấp” để thu hút du khách.

Cần tăng cường loại hình du lịch giải trí như cách Sun Group, Vingroup đã làm thành công ở một số địa phương. Rio de Janeiro của Brazil đã tạo nên thương hiệu nổi tiếng thế giới bằng Carnival đường phố hấp dẫn, độc đáo. Thanh Hóa với nhiều bãi biển đẹp, đặc biệt là quảng trường biển rộng lớn sắp được Sun Group kiến tạo ở Sầm Sơn, hoàn toàn có thể đầu tư phát triển các sản phẩm du lịch độc đáo để làm mới mình. Sun Group đã thành công với cách làm trong mấy năm qua ở một số địa phương. Có thể coi đây là một tiền đề quan trọng để bứt phá lên…

- Với khoảng trống như ông vừa phân tích và với chiến lược mới của tỉnh, Thanh Hoá hoàn toàn có cơ hội “cất cánh” nhờ những dự án đẳng cấp. Nhiều doanh nghiệp lớn như Vingroup, FLC… đã đầu tư vào Thanh Hóa. Gần đây, Sun Group khởi công tổ hợp siêu dự án hơn 1 tỷ USD ở Sầm Sơn. Ông nghĩ sao về câu chuyện thu hút các “đại bàng” tư nhân, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch, đối với sự phát triển của Thanh Hóa trong thập niên tới?

PGS.TS. Trần Đình Thiên: Dấu ấn phát triển mà Sun Group tạo ra cho một số địa phương là đặc biệt mạnh mẽ. Có thể nói Sun Group định hình đẳng cấp phát triển du lịch – dịch vụ cho những nơi mà Tập đoàn này đầu tư. Đà Nẵng là một minh chứng điển hình. 

Tiếp theo là Phú Quốc, Hạ Long và Vân Đồn. Có lẽ tới đây sẽ còn thêm những tọa độ khác – Sầm Sơn, Thanh Hóa chẳng hạn.

Vingroup cũng là một nhà đầu tư có phong cách tạo chân dung phát triển ở đẳng cấp cao như vậy – cho các địa phương mà họ đầu tư và cho cả Việt Nam. 

Và gần đây có thêm một số doanh nghiệp Việt khác, cũng đang hành động theo cách đó.Đó thực sự là những trụ cột làm cho du lịch trở thành ngành mũi nhọn đúng nghĩa của kinh tế Việt Nam.

Vài năm gần đây, thế giới gặp nhiều rủi ro phát triển, ngoài tầm tay con người. Chịu ảnh hưởng nặng nhất là hàng không và du lịch.

Các tập đoàn, doanh nghiệp Việt Nam, do đầu tư lớn nên chịu “nạn” cũng lớn khi những khu du lịch lớn, hiện đại bị sụt giảm mạnh công suất hoạt động. Nếu không gặp rủi ro, chắc du lịch Việt Nam sẽ bùng lên mạnh mẽ lắm.

Đó thực sự là điều rất đáng tiếc, thậm chí là đau xót.

Nhưng về dài hạn, tôi không nghi ngờ gì tác động bùng nổ và lan tỏa phát triển mạnh khi Sun Group đầu tư vào Sầm Sơn.

Song thực tế khó khăn mà các doanh nghiệp đang gặp phải, như tôi đề cập ở trên, là điều mà Thanh Hóa phải tính kỹ để có những quyết định hợp lý.

- Ông có thể nói gì về sự phát triển của Phú Quốc những năm gần đây?

PGS. TS. Trần Đình Thiên: Mười năm trước, không ai có thể tưởng tượng được Phú Quốc hiện tại có thể lung linh và tiến vượt đẳng cấp nhanh đến thế. Mà là đẳng cấp quốc tế, thuộc loại cao nhất. Là một đô thị biển đảo, chỉ sau một thời gian ngắn, Phú Quốc đã kịp hội tụ được nhiều công trình du lịch “top” đầu thế giới.

Điển hình là hệ sinh thái du lịch của Sun Group ở Nam Phú Quốc với chuỗi công trình đẳng cấp, như khu nghỉ dưỡng JW Marriott Phu Quoc Emerald Bay Resort. Hay phía Bắc đảo có tổ hợp Grand World  của Vingroup.

 

Tôi đã đến Nam Phú Quốc nhiều lần. Những công trình này có thể làm sững sờ bất cứ ai đến thăm vì tính độc đáo và đẳng cấp phát triển. Với chúng, người Việt Nam có thể tự hào về đất nước mình.

Hiện nay, với nỗ lực mạnh mẽ, được dẫn dắt bởi một mục tiêu có tính khát vọng "khác thường" – xây dựng Thành phố hội nhập quốc tế, Phú Quốc có thể tiến vượt các đô thị đi trước ở một số tuyến đột phá nhất định. Kết nối hàng không (quốc tế) và kết nối số có thể và nên là những tuyến đó.

Niềm tin đó được bảo đảm bằng sự hiện diện của hàng loạt Tập đoàn hàng đầu, có uy tín như Sun Group, Vingroup, CEO… và đặc biệt, bằng sự cam kết rất mạnh của chính quyền. Tất nhiên, Phú Quốc còn cần và có thể phát triển mạnh kinh tế ban đêm.

- Thực tế Phú Quốc dẫn ông tới những nhận định gì về triển vọng phát triển du lịch của Thanh Hóa trong giai đoạn tới?

PGS. TS. Trần Đình Thiên: Từ dẫn chứng thực tế về Phú Quốc, có thể đi đến nhận định: Việc Sun Group đầu tư vào Thanh Hóa là một tín hiệu tích cực, mở ra một triển vọng mang tính vận hội cho du lịch xứ Thanh.

Thời gian qua, Thanh Hoá chưa thu hút được khách quốc tế, doanh thu du lịch còn khá khiêm tốn. Trong khi đó, Sun Group lại có thế mạnh trong việc phát triển thị trường, nhất là thị trường khách quốc tế. Sun Group còn đem đến cách làm du lịch bài bản, chuyên nghiệp, nâng tầm đẳng cấp du lịch cho cả tỉnh, có thể lôi kéo rất nhiều nhà đầu tư khác đến đây.

Tuy nhiên, chính quyền Thanh Hoá phải cùng với nhà đầu tư cân nhắc kỹ các khâu, các bước triển khai để khai thác được tối đa hiệu quả. Bởi chúng ta một mặt thử nghiệm quốc tế, mặt khác phải tìm cách lấp đầy những chỗ “trống” du lịch đối với du khách Việt Nam.

Giờ đây, chính trong tình trạng khó khăn chung, doanh nghiệp nào muốn đầu tư gì đều phải tính kỹ hơn đến tình huống bất thường và bất trắc này. Sun Group, Vingroup hay doanh nghiệp nào  đi chăng nữa đều phải thế thôi. Đầu tư phát triển quy mô lớn lúc này có thể là rất đúng để “chớp” thời cơ. Nhưng vẫn cần tính đến thời điểm và tiến độ để có sự phối hợp tối ưu, tránh bớt rủi ro. Doanh nghiệp cũng là tài sản quốc gia. Họ cần được khuyến khích, hỗ trợ phát triển nhưng cũng cần được bảo vệ tối đa.

Xét về năng lực thực tế để tạo ra tọa độ du lịch hấp dẫn ở Việt Nam cho đến nay, ít doanh nghiệp nào làm được như Sun Group. Tập đoàn này đầu tư vào Thanh Hóa, không riêng Dự án quảng trường biển và tổ hợp đô thị du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí tỷ đô ở Sầm Sơn. Họ còn định đầu tư phát triển hệ sinh thái  du lịch, nghỉ dưỡng kết hợp vui chơi giải trí, dịch vụ cao cấp ở Thanh Hóa.

Về lâu dài, việc phát triển các tổ hợp lớn này sẽ nâng tầm chân dung du lịch Thanh Hoá, sẽ làm tăng sức hút mạnh mẽ cho tỉnh.

Vấn đề là cần tính toán bước đi hợp lý để đạt hiệu quả – cho cả doanh nghiệp, địa phương và chung cho quốc gia.

Điều quan trọng là, việc các tập đoàn sẵn sàng đầu tư là điều đáng trân trọng. Và phải bảo vệ xu hướng đó. Chính quyền địa phương phải tính toán và chuẩn bị các điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp trong mọi tình huống, nhất là những lúc họ gặp khó khăn.

- Từ câu chuyện ông vừa phân tích, sự phát triển của du lịch Thanh Hóa cần phải làm theo đường hướng nào?

PGS. TS. Trần Đình Thiên: Tôi không phải chuyên gia du lịch nên việc “định hướng” phát triển ngành là khó. Có nói được điều gì, may ra cũng chỉ là vài ý cụ thể lóe lên thôi.

Phát triển du lịch phải tính trong liên kết chuỗi – chuỗi du lịch và chuỗi kết nối liên ngành. Các chuỗi ấy có thể và nên lấy lợi thế, sự khác biệt và sức hấp dẫn địa phương làm trụ cột. Nếu ngay trong phạm vi Thanh Hóa mà chỉ tính từng tọa độ đơn lẻ để phát triển du lịch thì dù tọa đó đó có lợi thế tuyệt đối, cũng khó tránh khỏi thất bại.

Thêm vào đó, phải kết nối được công nghiệp, các khu công nghiệp, khu kinh tế, các đô thị, các sản phẩm nông nghiệp sạch và đặc sản, phải có giao thông kết nối, và bây giờ phải có hạ tầng số, v.v. vào mạch phát triển du lịch, vừa như là tiền đề, vừa là điều kiện trực tiếp. Chưa kể đến văn hóa, con người. Rồi phải kết nối du lịch địa phương Vùng, có định hướng quốc tế và hiện đại.

Thanh Hóa nối với Ninh Bình sẽ tạo thành cụm du lịch rất mạnh. Nhưng để làm được như vậy, Thanh Hóa sẽ làm gì – để cùng với Ninh Bình, để “mượn sức Ninh Bình” tạo thành sức mạnh cộng hưởng và nâng du lịch của mình lên?

Kể cả việc kết nối Thanh Hóa với Nghệ An, Hà Tĩnh cũng vậy. Đây là phép toán mà cả chính quyền và doanh nghiệp cần phải tính. Nhiều khi xây dựng dự án phát triển chỉ tập trung lo tiến độ, trong phạm vi không gian bị cô lập mà quên mất liên kết.

Cách tiếp cận này phải nằm trong ý tưởng quy hoạch phát triển của tỉnh. Khi đó, cả doanh nghiệp và tỉnh cùng được được lợi.

Trong quy hoạch phát triển du lịch, phải có định hướng phát triển ẩm thực, dịch vụ, bệnh viện… Nghĩa là phải có sự liên kết chặt chẽ, lấy du lịch làm trụ cột. Phải có tầm nhìn về môi trường và công nghiệp.

Rộng hơn, ở Thanh Hóa, xi măng ở “hai đầu” Nghi Sơn và Bỉm Sơn, giờ thêm điện, than và nhiều dự án lớn nữa. Muốn phát triển du lịch thành ngành mũi nhọn thì Tỉnh cũng như doanh nghiệp phải có tầm nhìn xa. Phải can đảm lắm mới có thể có cách nhìn đúng về lợi ích ngắn hạn, cục bộ và năng lực từ chối chúng.

 

Theo tôi, tư duy du lịch phải như vậy. Cần có tầm nhìn về không gian và trục thời gian, về đẳng cấp phát triển. Trong quy hoạch phát triển thì tính liên kết ngành và liên kết vùng phải được đặc biệt chú trọng. Chứ nếu chỉ riêng du lịch, chỉ tính “tọa độ làng ta”, trước mắt có thể kiếm ăn được nhưng lâu dài sẽ hỏng.

Có lẽ trong phạm vi của mình, tôi chỉ có thể nói được như vậy. Tôi nghĩ nếu có những doanh nghiệp lớn tham gia phát triển du lịch Thanh Hóa thì họ sẽ đặt ra những yêu cầu này dễ dàng hơn, với một tầm nhìn xứng đáng.

- Giả sử dịch bệnh được kiểm soát trong 2 – 3 năm tới, với những dự án lớn được khởi công và dần đi vào hoàn thiện, ông nghĩ du lịch Thành Hoá sẽ ra sao?

PGS. TS. Trần Đình Thiên: Dù đã có “ông lớn” đầu tư nhưng kinh nghiệm cho thấy không thể trông chờ “du lịch một phát lên luôn”. Du lịch phải gắn với văn hoá. Ta làm du lịch không thể mãi và chỉ ở cấp văn hoá thôn quê, làng xã.

Đầu tư phát triển du lịch Thanh Hóa phải tính tới tương quan cạnh tranh, khả năng hấp thụ khách tổng thể của thị trường du lịch Việt Nam mà không phá vỡ nỗ lực hướng tới du lịch đẳng cấp trong 3 – 5 năm tới.

Còn phải tính đến một tình thế khác nữa. Đó là khi Sun Group đầu tư vào Sầm Sơn thì khách du lịch vào Thanh Hóa chắc chắn sẽ tăng lên nhiều hơn so với bây giờ.

Chúng ta đang nhìn du lịch theo nghĩa phát triển đồng bộ với sự phát triển kinh tế – xã hội, dù du lịch có thể là mũi nhọn đi trước. Thanh Hóa có sự nổi trội về thu hút quốc tế thì sẽ đi nhanh hơn.

Đà Nẵng phải mất 20 năm để du lịch phát triển với những khởi động ban đầu mà Sun Group đã làm rất bài bản. Để nói 10 năm tới du lịch Thanh Hóa bùng nổ thì có lẽ ta phải “trừ bì” khoảng thời gian với những điều kiện bất thường và sự cạnh tranh gay gắt để có cách tiếp cận sát hơn với dự báo tương lai.

Tất nhiên, tôi đang phân tích với góc nhìn thông thường. Nhưng nhiều khi vẫn có những toạ độ bứt phá khác thường.

Sun Group đầu tư vào Thanh Hóa, chắc chắn sẽ tạo khác thường, khác với chính Sun Group ở Phú Quốc, Vân Đồn, Hạ Long…, và khác với các nhà đầu tư khác. Điều đó sẽ gây “đột biến”. Khi đó, bùng nổ phát triển là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Nói như vậy không có gì là quá so với thực tế. Hai “ông lớn” đã và đang gây chấn động trong cách phát triển du lịch thông qua việc họ đầu tư ở Phú Quốc là Vingroup và Sun Group. Họ sẵn sàng đương đầu với rủi ro để tạo sự khác biệt và đẳng cấp, tạo thương hiệu có “số má” cho du lịch Việt Nam.

- Sự xuất hiện của những “đại bàng” như Sun Group, Vingroup có thể tạo ra làn sóng dẫn dắt các nhà đầu tư khác tới xứ Thanh trong thời gian tới?

PGS. TS. Trần Đình Thiên: Hiện nay, tự Thanh Hóa đang tạo ra sức hấp dẫn mạnh. Thêm Sun Group vào thì chắc chắn sức hấp dẫn sẽ tăng lên rất lớn. Khi đó, Thanh Hóa sẽ thu hút thêm được những “đại bàng” mới và nhiều nhà đầu tư tốt.

Bản thân Sun Group là địa chỉ, là cái tên nói lên sự tin cậy trong việc tạo cảm hứng phát triển. Đà Nẵng là ví dụ mà tôi hay đề cập đến. Sun Group cam kết đầu tư phát triển Đà Nẵng với lãnh đạo Thành phố ngay từ những ngày đầu Đà Nẵng “kế hoạch hóa tập trung”, còn “hoang sơ” lắm. Bước đi tiên phong can đảm của Sun Group đã từng bước hấp dẫn các nhà đầu tư. Nhờ đó, Đà Nẵng từng bước được nâng cấp, được hiện đại hóa và trở thành “đáng sống” như ngày nay.

Tôi cho rằng chính Sun Group đã đặt ra một chuẩn mực phát triển cao để Đà Nẵng thu hút đầu tư đúng cách và đúng tầm. Từ Sun Group, chính quyền Đà Nẵng biết tiếp cận đầu tư theo chuẩn ấy. Và đó là một trong những bí quyết thành công của Đà Nẵng.

Mấy năm qua, Sun Group đầu tư vào Phú Quốc, Hạ Long cũng theo cách như vậy.

Đó cũng là cách Vingroup phát triển bất động sản du lịch ở Nha Trang, Phú Quốc.

Tất nhiên, dư luận còn có ý kiến khác nhau về cách đầu tư kinh doanh của Sun Group và Vingroup. Nhưng phải thừa nhận rằng, chỗ nào Sun Group và Vingroup có mặt và “xác lập” định hướng phát triển, tôi thấy đều tạo ra tiếng vang và sự hấp dẫn.

Sun Group đầu tư cáp treo ở Sa Pa, Cát Bà, Hạ Long, Bà Nà, Hòn Thơm đều tạo nên biểu tượng và khẳng định chân dung phát triển cho các địa phương. Những lần gặp gỡ lãnh đạo Sun Group, họ đều chia sẻ với tôi rằng: Đã làm là phải “đẳng cấp”, không làm “thông thường”. Ở Sun Group, chiến lược đầu tư đều nhất quán tinh thần này và đó là điều thực sự có giá trị.

Tại Thanh Hoá, chắc chắn họ cũng sẽ định hình chân dung và diện mạo của thành phố biển Sầm Sơn với một chuẩn mực mới – chuẩn mực quốc tế với một logic khác.

Vấn đề là Sun Group tạo chân dung nào – trong vóc dáng và đường nét cụ thể – để xứng đáng với lịch sử và khát vọng của Thanh Hóa. Đó là vấn đề của Thanh Hóa: Chính quyền Thanh Hóa đặt ra điều kiện gì và hỗ trợ thế nào để Sun Group làm điều khác thường cho quê hương mình.

- Vậy theo chuyên gia, chính quyền địa phương cần có sự chuẩn bị ra sao để biến những thời cơ vàng hiện tại thành bệ phóng cho Thanh Hóa vươn ra thế giới?

PGS. TS. Trần Đình Thiên: Nhiều lần tôi nói, doanh nghiệp tư nhân là nguồn lực phát triển quan trọng bậc nhất của Việt Nam. Vì thế, khi đặt vấn đề sử dụng các nguồn tài nguyên của Việt Nam, phát huy những lợi thế của Việt Nam thì trước tiên phải nghĩ đến các doanh nghiệp Việt, các tập đoàn kinh tế Việt.

Cũng nên chú ý đến một thực tế là lâu nay, Việt Nam dành cho doanh nghiệp nước ngoài rất nhiều sự quan tâm, hỗ trợ, thậm chí, ưu đãi. Họ cũng có những đóng góp tích cực cho phát triển, song chưa tạo ra những giá trị đột phá nào cho Việt Nam.

Theo tinh thần như vậy, Thanh Hóa cần tạo điều kiện tốt cho các nhà đầu tư Việt như Sun Group phát triển dự án và làm ăn lâu dài tại địa phương. Đặc biệt là trong lúc này, khi Thanh Hóa đang có đà, có thế, có đủ điều kiện để bứt phá.

Cùng với quy hoạch và định hướng thu hút đầu tư phát triển có tầm nhìn, Thanh Hóa cần tạo môi trường du lịch “đàng hoàng”, văn hóa. Nếu văn hóa du lịch của người dân thấp thì rất khó để vươn xa.

Thời gian qua, đã có những tác động tích cực thay đổi hình ảnh du lịch Sầm Sơn. Nhiều thứ không hay từng bước được dẹp bỏ. FLC đã khởi động công cuộc này. Giờ đây, đến lượt Sun Group và các nhà đầu tư khác tiếp sức vào.

Nhưng điểm cần nhấn mạnh là chính quyền phải chủ động và tích cực làm công việc này. Dễ có chuyện cứ ì ra, phó mặc cho doanh nghiệp. Cần quán triệt thông suốt rằng nếu không tạo lập một môi trường du lịch “đáng tận hưởng”, đầu tư thì du khách sẽ không vào Sầm Sơn, không đến Thanh Hóa.

Bên cạnh việc đưa du lịch thoát khỏi hình ảnh mùa vụ, giá rẻ, cần định hướng phát triển mạnh kinh tế ban đêm. Kinh tế đêm không chỉ là một trong những giải pháp “chớp” thời cơ hậu Covid–19 để phát triển du lịch. Để tận dụng thời cơ “thoát nguy” và “bứt phá”, cần khẩn trương xây dựng một chương trình (chiến lược) phát triển kinh tế đêm tổng thể, trong tổng thể chiến lược phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn tới của Thanh Hoá như một nội dung ưu tiên.

- Chuyên gia vừa nhắc tới việc phát triển kinh tế đêm. Theo ông, Thanh Hóa có lợi thế gì để phát triển kinh tế đêm và cần làm gì để đẩy mạnh khai thác mỏ vàng này trong tương lai, đặc biệt là các hoạt động gắn liền với du lịch?

PGS.TS. Trần Đình Thiên: Việt Nam bắt đầu bàn về kinh tế đêm. Sun Group cũng là lực lượng khởi xướng ra xu hướng này. Rất tiếc là dịch Covid đang cản trở. Hiện nay, Việt Nam chưa có kinh tế đêm, chỉ mới có một số hoạt động kinh tế ban đêm, tập trung ở vài đô thị lớn và một số trung tâm du lịch. Gần đây, bắt đầu những nỗ lực thí điểm kinh tế đêm bài bản, đúng nghĩa ở Phú Quốc và Đà Nẵng.

Về tiềm năng, kinh tế đêm có thể đóng góp tới 20 – 30% doanh thu du lịch. Đây thực sự là mỏ vàng. Nhưng mỏ vàng thì không dễ khai thác.

Sun Group đang đóng vai trò là lực lượng chủ công thúc đẩy phát triển kinh tế đêm, khi đầu tư dự án du lịch mới và lớn tại Thanh Hóa tới đây, tôi nghĩ họ sẽ triển khai hướng phát triển kinh tế đêm ngay từ đầu và bài bản. Tôi đánh giá cao cách tiếp cận phát triển “đẳng cấp” và hiện đại này, đồng thời, tin vào tính khả thi của dự án. Sun Group có kinh nghiệm, biết rút kinh nghiệm và hội tụ đủ điều kiện, năng lực để phát triển du lịch theo hướng kinh tế đêm.

Thanh Hóa có lợi thế về vị trí địa lý, là trung tâm kết nối giữa miền Bắc và miền Trung, dân đông, lượng khách tiềm năng dồi dào. Đây là những điều kiện cần để phát triển kinh tế đêm.

Muốn vậy, quy hoạch phát triển du lịch của Thanh Hoá phải đặt trên nền tảng “tư duy phát triển kinh tế đêm” và tích hợp ngay từ đầu quy hoạch phát triển kinh tế đêm trong quy hoạch tổng thể.

Phải có quy hoạch ngay từ đầu để tạo thành vùng biệt lập, với đầy đủ các “ngành nghề”, tiện ích, sức hấp dẫn. Ngay từ đầu, phải đưa ra chân dung nền kinh tế đêm gồm những cấu phần gì, và phải tính tới yếu tố văn hóa, an ninh, giao thông… Kinh tế đêm không phải hoạt động giải trí ban đêm mà là tổ hợp phát triển liên ngành, liên tuyến, phải có những điều kiện bảo đảm. Kinh tế đêm phải có sân khấu, có các show diễn và hoạt động văn hoá, giải trí đẳng cấp.

Các thành phố du lịch nổi tiếng nhất thế giới đều phát triển mạnh kinh tế đêm như Pattaya, New York, Macau, London…, nằm trong top 10 thành phố thu hút nhiều du khách nhất, đặc biệt nổi tiếng với phố ẩm thực, shopping, giải trí hoạt động thâu đêm.

Đặc biệt, liên quan đến vấn đề chính sách, cũng giống như phát triển kinh tế ban ngày, cần có nhu cầu về đất đai, nhu cầu nhân lực, công nghệ, nhiều yếu tố đặc thù như ánh sáng, tiếng ồn, bảo đảm an toàn cho du khách, nhà đầu tư phải được phép kinh doanh thâu đêm… Phải có chính sách khác biệt, phù hợp với kinh tế ban đêm chứ không phải chỉ là những luật lệ sẵn có.

Đà Nẵng có khu vực “Công viên châu Á” hay Bà Nà Hills làm kinh tế đêm rất tốt. Các địa phương khác không có những tọa độ như vậy sẽ khó làm kinh tế đêm.

Những người tiên phong kinh tế ban đêm dễ gặp rủi ro, nhất là trong giai đoạn đầu, khi du khách, người tham gia kinh tế đêm còn ít, khung chính sách còn “lỗ mỗ”, các điều kiện chưa đầy đủ. Do đó, giai đoạn đầu, chính quyền cần có chính sách “chia sẻ” để doanh nghiệp bớt khó khăn và thiệt hại.

Nếu biết cách làm, khi quy mô du lịch thật sự lớn thì kinh tế đêm Thanh Hoá sẽ bùng nổ.

- Ông đánh giá ra sao về tinh thần dân tộc của Sun Group trong việc định vị chân dung Việt Nam trên thế giới?

PGS. TS. Trần Đình Thiên: Thật ra Sun Group không hay khoe về hoạt động của mình, ít nói về những việc làm cụ thể. Họ cũng âm thầm làm từ thiện nhiều.

Tôi thấy Sun Group hay những “đại bàng” Việt khác, đều hành động với mong muốn vang danh Việt Nam trên trường quốc tế, khẳng định vị thế dân tộc trong cuộc đua toàn cầu.

Định hướng làm đẹp, làm đẳng cấp trong các dự án đầu tư của họ đều có mục tiêu đó – tất nhiên, không chỉ có mục tiêu đó. Họ muốn thế giới biết là người Việt Nam có thể làm được cả những điều khác thường chứ không chỉ đi sau, đến làm điều thông thường còn khó. Tôi cố gắng lắng nghe trong những điều họ làm tỏa ra âm vang Việt Nam và cổ động cho điều đó.

Đối với Sun Group, cũng như Vingroup, có vẻ họ ít khoe ra điều đó. Họ lặng lẽ làm với tư cách là người khai mở. Đó là một phẩm chất quý.

Nhưng tôi lại muốn họ lên tiếng nhiều hơn về những điều họ đóng góp, cống hiến cho phát triển, cho đất nước. Để người ta biết Việt Nam nhiều hơn, đúng hơn và nhanh hơn, cũng là cách để cổ động tinh thần Việt Nam mạnh mẽ hơn.

Người Việt mà ý thức tự hào được về đất nước mình sớm thì quá tuyệt vời. Và chính các doanh nhân phải truyền cảm hứng mạnh mẽ hơn.

- Ông có thấy những doanh nghiệp đầu tàu như Sun Group, Vingroup,… đang góp phần thay đổi tư duy về phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam hay không?

PGS.TS. Trần Đình Thiên: Tất nhiên là có tác động, nhưng quan trọng là ở mức độ nào.

Dưới góc nhìn của tôi, đó là tác động tích cực tự phát, giúp các địa phương tự nhìn nhận về vai trò của kinh tế tư nhân đối với sự phát triển, từ đó tạo ra những hiệu ứng lan tỏa khác.

Các doanh nghiệp tư nhân đó, họ không làm theo kế hoạch, nhiệm vụ được giao mà luôn nhìn ra các cơ hội thị trường, chấp nhận thử thách, gian khó để vượt lên.

Khi Sun Group đầu tư vào Hạ Long, Vân Đồn, hiệu ứng lan tỏa đã giúp Hạ Long bùng nổ. Điều đó giúp Quảng Ninh “lên điểm”. Nhưng nhiều người chưa quan tâm đến chuyện để Quảng Ninh bừng lên, Sun Group – và nhiều nhà đầu tư khác – đã  bỏ ra hàng chục ngàn tỷ đồng để làm sân bay, xây dựng nhiều tuyến cao tốc và bến cảng. Nhưng vì Covid, mọi thứ ngưng trệ, các phương án tài chính bị vỡ hết. Chưa biết khi nào các doanh nghiệp mới thu hồi được vốn. Rủi ro là cực lớn.

Tôi muốn nói chân dung Quảng Ninh hôm nay đã định hình, vươn lên đẳng cấp cao rất nhanh. Nhưng doanh nghiệp đang gặp rủi ro. Làm sao để chia sẻ rủi ro, giúp doanh nghiệp, các tập đoàn kinh tế tồn tại và tiếp tục đầu tư, duy trì nguồn lợi phát triển cho Quảng Ninh và cho quốc gia? Đây thực sự là vấn đề đáng lo nghĩ bậc nhất lúc này.

- Trân trọng cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!