Giao đất không qua đấu giá, tự ý thay đổi quy hoạch
Theo Kết luận Thanh tra số 757/KL-TTCP, Thanh tra Chính phủ đặc biệt lưu ý việc quản lý và sử dụng đất công, cũng như công tác quản lý, sử dụng đất ở các khu công nghiệp tại TP Hồ Chí Minh.
Một trong các dự án được điểm tên là Dự án khách sạn cao cấp tại 458 Nguyễn Tất Thành, Quận 4 do Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn làm chủ đầu tư trên diện tích 5.950m2, là đất do Nhà nước quản lý và giao cho Sở Nhà đất TPHCM quản lý.
Kết quả thanh tra cho thấy, việc UBND TP Hồ Chí Minh đã chấp thuận chủ trương chuyển giao một số mặt bằng kho bãi cho Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn - TNHH MTV để hoàn vốn giai đoạn 1 Rạch Ụ Cây và giao Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn tiếp tục chuyển mục đích sử dụng đất mặt bằng 458 Nguyễn Tất Thành không qua đấu giá là không đúng quy định.
Đến thời điểm thanh tra dự án chưa có quyết định giao đất, chưa xác định tiền sử dụng đất, chưa triển khai đầu tư xây dựng. Do đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP Hồ Chí Minh rà soát, xem xét để xử lý thu hồi.
Một khu đất công khác là dự án chung cư thương mại số 38 đường Kim Biên và 88 đường Gò Công, Quận 5. Công ty CP Phát triển Địa ốc Sài Gòn 5 làm chủ đầu tư với diện tích 1.827m2. Đến thời điểm này, dự án vẫn chưa triển khai và hiện khu đất này được cho thuê làm bãi giữ xe.
Kết quả thanh tra cho thấy, UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận cho chuyển mục đích sử dụng đất và giao cho Công ty CP Phát triển Địa ốc Sài Gòn 5 làm chủ đầu tư xây dựng chung cư theo quy hoạch không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất là không đúng quy định. Chủ đầu tư còn chậm triển khai dự án, nên Thanh tra đề nghị xem xét thu hồi dự án.
Về công tác quản lý, sử dụng đất tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện các khuyết điểm, vi phạm như nhiều doanh nghiệp thuê đất trong các khu công nghiệp không đưa vào sử dụng khai thác (để đất trống) dẫn đến lãng phí tài nguyên đất là hơn 53.000m2.
Trong đó, khu công nghiệp Hiệp Phước của Công ty cổ phần Hùng Vương là gần 42.000 m2, khu công nghiệp Lê Minh Xuân của Công ty cổ phần đầu tư Việt Nam là hơn 7.200 m2, tại khu công nghiệp Tân Bình của Công ty trách nhiệm hữu hạn Nga Băng Cốc là 4.000 m2…
Tại khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi, Công ty thương mại Củ Chi và Công ty Cổ phần Bia rượu nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) ký Hợp đồng số 04/HĐCT ngày 1/6/2004 thuê 50 ha để xây dựng và vận hành nhà máy sản xuất bia thời hạn 43 năm, Sabeco đã thanh toán toàn bộ số tiền thuê đất hơn 188 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra, Sabeco mới đầu tư và sử dụng khoảng 26 ha, diện tích còn lại chưa đưa vào sử dụng trong suốt 9 năm nhưng không xin gia hạn thời gian sử dụng đất. Thanh tra Chính phủ xác định việc này đã vi phạm điều 15, Nghị định số 36/1997 của Chính phủ, gây lãng phí đất và tiền thuê đất đã thanh toán khoảng 18 tỷ đồng.
Tại Khu công nghiệp Tân Tạo, chủ đầu tư là Công ty ITACO ký hợp đồng cho các doanh nghiệp, ngân hàng… thuê đất không đúng quy định được duyệt. Ban quản lý khu công nghiệp đồng ý điều chỉnh quy hoạch cho hơn 95.000m2 đất không đúng thẩm quyền tại các khu đất được quy hoạch làm cây xanh, bến bãi…
Tại Khu công nghiệp Tân Tạo mở rộng, chủ đầu tư cho 93 nhà đầu tư thuê đất lại đã thu về khoảng 1.041.953,2 triệu đồng và hơn 5,8 triệu USD trong giai đoạn trước ngày 1/7/2014 nhưng đến nay chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước...
Với khu công nghiệp Vĩnh Lộc, hơn 20 năm vẫn chưa xong giải phóng mặt bằng, chưa đầu tư xây dựng hoàn chỉnh hạ tầng Khu công nghiệp theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt, mà chỉ đầu tư từng hạng mục công trình để cho thuê.
Chưa kể, chủ đầu tư đã và đang sử dụng một số khu đất không đúng mục đích so với quy hoạch được duyệt, dùng một phần đất kho tàng cho Công ty thuốc lá Bến Thành thuê xây dựng nhà máy sản xuất, sử dụng đất cây xanh xây dựng nhà máy xử lý nước thải... Cho Công ty Cổ phần Hoàng Quỳnh xây dựng nhà máy bia công suất 100 triệu lít/năm nhưng không có giấy phép xây dựng, xây dựng không đúng với các tiêu chí quy hoạch được duyệt...
Những vi phạm này đã tồn tại trong thời gian dài, nhưng chưa được các cơ quan chức năng ở TP Hồ Chí Minh kiểm tra, xử lý kịp thời. Do đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP Hồ Chí Minh có biện pháp giải quyết đối với đơn vị, cá nhân doanh nghiệp có vi phạm, truy thu tiền sử dụng đất, thu hồi các khoản thu không hợp pháp, yêu cầu chủ đầu tư triệt để khắc phục các sai phạm.
Sử dụng đất không có trong quy hoạch được phê duyệt
Không chỉ buông lỏng quản lý trong quản lý, sử dụng đất công, Thanh tra Chính phủ còn chỉ ra hàng loạt sai phạm tại các dự án trên địa bàn TP như sử dụng đất không có trong quy hoạch, xây dựng sai phép hoặc chưa được cấp phép, gây nên những hệ lụy lớn.
Tại Dự án Khu dân cư Tầm Nhìn (phường Tân Tạo A, quận Bình Tân) của Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Khang An (Công ty Địa ốc Khang An) có diện tích 59.236m2, trong đó 54.804m2 đất nông nghiệp, nhà đất do các hộ dân quản lý và sử dụng, còn lại 4.432m2 là kênh mương do Nhà nước quản lý.
Qua thanh tra cho thấy, Công ty Địa ốc Khang An được chuyển mục đích sử dụng toàn bộ 59.236m2 đất để đầu tư xây dựng khu dân cư khi dự án không có trong kế hoạch sử dụng đất, chuyển đất nông nghiệp để xây dựng khu dân cư.
Dự án này cũng không có tên trong danh mục các dự án có nhu cầu sử dụng đất trong Kế hoạch sử dụng đất 5 năm của TP giai đoạn 2001 - 2005 được Thủ tướng phê duyệt, cho phép dự án khu dân cư sử dụng đất “lâu dài” nhưng khi được giao đất chủ đầu tư không đăng ký nhu cầu sử dụng đất.
Đặc biệt, dù nhiều sai phạm trong chuyển đổi và sử dụng đất, nhưng năm 2009, Dự án Khu dân cư Tầm Nhìn vẫn được UBND quận Bình Tân phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 với chiều cao khu chung cư là 25 tầng (vượt 10 tầng) so với Quyết định của UBND quận Bình Tân phê duyệt, vi phạm quy định của Chính phủ về quy hoạch xây dựng.
Tương tự Dự án Khu dân cư Lacasa, phường Phú Thuận, Quận 7 có tổng diện tích 61.280m2 do Công ty Vạn Phát Hưng làm chủ đầu tư cũng có sai phạm. Kết quả thanh tra cho thấy, trước thời điểm Hội đồng thẩm định giá đất TP phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất, UBND Quận 7 đã điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 qua đó làm giảm giá trị quyền sử dụng đất của toàn bộ dự án. Công ty còn xây dựng không đúng với quy hoạch được duyệt, khởi công khi chưa được chấp thuận đầu tư, chưa được cấp phép xây dựng, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính.
Từ các kết luận trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP Hồ Chí Minh xử lý khắc phục hậu quả, thu hồi triệt để về kinh tế, thu hồi các khoản thu không hợp pháp từ vi phạm pháp luật và xử lý nghiêm về trách nhiệm theo quy định của pháp luật liên quan đến các vi phạm trong việc quản lý quy hoạch và đầu tư xây dựng.
Đồng thời, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Hồ Chí Minh chỉ đạo và tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với tập thể, cá nhân có liên quan các khuyết điểm, vi phạm. Trường hợp vượt thẩm quyền hoặc có dấu hiệu hình sự cần báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định.
