Sáng 23/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc.
Phát biểu góp ý về dự án luật này, đại biểu Quốc hội - luật sư Trương Trọng Nghĩa (Đoàn đại biểu TP.HCM) cho rằng chủ trương thành lập các đặc khu kinh tế đặc biệt nhằm phát triển đất nước nhưng thực tế nhiều dự án có chủ trương đúng đã thất bại, gây nhiều tổn thất, thậm chí thảm hoạ do khâu tổ chức thực hiện. Ông bày tỏ tán thành với một số điều chỉnh của dự luật, nhất là về đất đai, nhà ở nhưng không tán thành về ưu đãi nhiều hơn tại đặc khu.
Theo đó, việc lập các đặc khu không chỉ lập các đơn vị hành chính thông thường mà là dự án đầu tư công lớn.
"Chúng ta dành ra nhiều ngàn km đất liền, vùng biển với tài nguyên thiên nhiên giàu đẹp để mời gọi đầu tư trong khi Nhà nước đã đầu tư vào các khu vực này hàng trăm nghìn tỷ đồng hạ tầng đường xá, sân bay… Đề án xây dựng 3 đặc khu cần khoản đầu tư hơn 1,5 triệu tỷ đồng vào tiếp 3 đặc khu này. Trong đó ngân sách bỏ ra khoản không nhỏ. Sự ưu đãi hào phóng từ thuê đất, mặt nước cũng chính là khoản đầu tư cực lớn từ ngân sách", ông Nghĩa phân tích.
Ngoài ra, toàn bộ bộ máy hành chính di dời sẽ ảnh hưởng tới cuộc sống hàng trăm nghìn dân khu vực trên đều phục vụ cho nhà đầu tư khu vực này.
"Trong 10 năm, 20 năm hay 30 năm nữa tất cả khoản đầu tư này là dành cho ai, đem lại lợi ích gì?", ông Nghĩa đặt câu hỏi.
1,5 triệu tỷ đồng xây 3 đặc khu... 10 - 20 - 30 năm nữa tất cả khoản đầu tư này đem lại lợi ích gì?. Ảnh minh họa.
Theo ông, nhiều chuyên gia và cử tri lưu ý rằng đây là những vùng đất có tiềm năng rất lớn và hấp dẫn, ngay cả khi chưa có những ưu đãi của luật này. Tất cả 3 đặc khu hiện nay đất giá cao ngất ngưởng và đã có chủ, thuộc 2 loại chủ: đất của nhà đầu tư chào bán lại và đất của những nhà đầu tư đã tiến hành dự án, đã kinh doanh, khai thác, hoặc đang chờ ưu đãi để triển khai dự án.
Cử tri đang chờ các ĐBQH phân tích, trả lời chính xác câu hỏi: "Chúng ta hy sinh ưu đãi để được những lợi ích gì, và bao nhiêu, cho ai? Bài toán kinh tế chúng ta sẽ được và mất những gì về văn hoá xã hội, an ninh quốc phòng?".
Đại biểu Quốc hội - luật sư Trương Trọng Nghĩa. Ảnh: Hoàng Hà - Zing News.
Theo ông Nghĩa, "câu trả lời tất yếu là chúng ta phải được nhiều so với những chi phí, tổn thất đã bỏ ra và gánh chịu, ba đặc khu phải góp phần làm cho nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn, với công nghệ hiện đại hơn, có chất lượng và hiệu quả cao hơn, bảo đảm môi trường xanh, sạch hơn, đời sống vật chất, văn hoá của người dân sở tại phải tốt hơn. Cùng với đó, chủ quyền lãnh thổ và chủ quyền kinh tế được bảo vệ vững chắc hơn. Cuối cùng phải tạo ra Việt Nam văn minh, hiện đại hơn".
Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa cũng cho rằng, dự luật hiện dành nhiều ưu đãi khá dễ dãi cho các nhà đầu tư nước ngoài. Do đó, ban soạn thảo cần rà soát chặt chẽ nhà đầu tư chiến lược, để đặc khu thu hút nhà đầu tư công nghệ cao lựa chọn đặc khu chứ không chỉ thu hút các nhà đầu tư bất động sản, casino. Lộ trình thành lập các đặc khu chỉ nên làm trước 1 đặc khu để rút kinh nghiệm chứ không nên làm đồng loạt.
"Lò nóng lắm rồi, không ai muốn có thêm củi sau khi 3 đặc khu ra đời. Do đó, chúng ta làm luật rồi mới xem xét nghị quyết lập đặc khu, bộ phận đại biểu chưa kịp xem xét hết. Vì vậy, chúng ta nên thông qua luật này trong kỳ họp tới cùng với đề án lập 3 đặc khu như thế cử tri sẽ yên tâm hơn", ông Nghĩa nhấn mạnh.
Nhiều ý kiến trái chiều về ưu đãi thuế với casino ở đặc khu
Tại phiên thảo luận về dự án Luật đặc khu sáng nay, nhiều đại biểu đã thể hiện quan điểm trái chiều về đề xuất ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt với casino.
Bà Vũ Thị Lưu Mai - Uỷ viên thường trực Uỷ ban Tài chính ngân sách (Đoàn Đại biểu Quốc hội Hà Nội) nêu đề nghị cần rà soát lại chính sách thuế đối với một số dịch vụ liên quan dịch vụ kinh doanh casino, dịch vụ kinh doanh đặt cược, dịch vụ kinh doanh trò chơi điện tử để đảm bảo tính khả thi trong điều kiện nguồn lực thực hiện có hạn.
Theo bà Mai, mặc dù có tiếp thu phương án áp dụng mức thuế suất là 15%, mức thuế hiện hành là 35% nhưng ở đây không phải là miễn giảm ít hay nhiều mà là bản chất của thuế.
Đại biểu Quốc hội Vũ Thị Như Mai. Ảnh: Quochoi.vn.
Dẫn báo cáo của Tổ chức Oxfam, bà Mai phân tích, chính sách ưu đãi thuế của Việt Nam trong nhiều năm qua chưa thực sự đem lại hiệu quả tích cực. Còn theo báo của Ngân hàng thế giới, 85% nhà đầu tư khi được phỏng vấn đều cho rằng thuế chưa phải là vấn đề quan trọng. Hiện, quốc tế cũng không đặt vấn đề thuế là tiên quyết.
“Không phải mức giảm ít hay nhiều mà bản chất của thuế tiêu thụ đặc biệt là gánh trên mình nhiệm vụ điều tiết tiêu dùng, định hướng tiêu dùng, chúng ta chỉ áp dụng theo lộ trình tăng thuế tiêu thụ đặc biệt. Nhiều nước trên thế giới không áp dụng ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt. Để phù hợp thông lệ quốc tế, nên bỏ quy định miễn giảm này”, bà Mai nêu ý kiến.
Tương tự, với thuế thu thập cá nhân, bà Mai cho rằng việc khuyến khích là cần thiết. Tuy nhiên, đặt ra vấn đề miễn thuế thu nhập cá nhân cũng là chưa phù hợp vì bản chất thuế thu nhập cá nhân là "có thu nhập thì phải chịu thuế". Do đó, bà hướng theo phương án giảm 50% thuế với các nhà quản lý, chuyên gia trình độ chuyên môn cao…
Cùng quan điểm này, đại biểu Nguyễn Thị Phúc (Đoàn Đại biểu Quốc hội Bình Thuận) cũng cho rằng không nên ưu đãi thuế quá nhiều cho kinh doanh casino. Đây là loại hình kinh doanh nhạy cảm, đặc biệt nên việc phải đóng thuế là đương nhiên.
Bà Lê Thu Hà (đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai) lại cho rằng cần cân nhắc việc áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt 15% trong thời hạn 10 năm đối với các dịch vụ kinh doanh casino, trò chơi điện tử và đặt cược. Bởi vì, đây là lĩnh vực có tỷ suất lợi nhuận rất lớn, khác với thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tiêu thụ đặc biệt tính trên doanh thu, tức là trừ đi số trả thưởng, vì vậy ưu đãi giảm đi 15 đến 20% thuế suất là rất lớn so với mức giảm thuế thu nhập doanh nghiệp.
Về phía Chính phủ, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị được giữ như dự thảo, đưa ra miễn, giảm ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt của casino.
"Đây là chủ động của chúng ta, chứ không phải chúng ta khuyến khích họ. Hiện nay tất cả các nước đều mở dịch vụ casino này để cạnh tranh dòng tiền trong nhu cầu của con người khi chơi casino, nếu chúng ta khuyến khích, cho phép thì phải đảm bảo được cạnh tranh, đảm bảo cạnh tranh thì phải có đầu tư lớn và làm thật bài bản", Bộ trưởng Dũng phát biểu.
Bộ trưởng Bộ KH-ĐT cũng nhấn mạnh thêm rằng: "Muốn đầu tư lớn thì chúng ta phải có chính sách miễn giảm hợp lý cho người ta thì người ta mới đầu tư tiền và mới có được những khu cạnh tranh, khu cạnh tranh đó mới thu hút được dòng tiền trên thế giới, nước nào cũng làm như thế, nếu chúng ta không ưu đãi hợp lý thì sẽ khó thu hút được các dự án cạnh tranh được với các nước như hiện nay".
