Dự án “Triển khai sáng kiến khu công nghiệp sinh thái hướng tới mô hình khu công nghiệp bền vững tại Việt Nam” do Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng với Tổ chức Phát triển Công nghiệp của Liên Hợp quốc (UNIDO) thực hiện từ năm 2014.
Dự án có tổng vốn đầu tư hơn 5 triệu USD, được triển khai trong 5 năm và được tài trợ từ nguồn vốn không hoàn lại của Quỹ Môi Trường Toàn cầu (GEF) và Chính phủ Thụy Sỹ, thông qua Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ (SECO) trong Chương trình Toàn cầu về hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn (RECP).
Dự án thực hiện thí điểm tại các khu công nghiệp: Khánh Phú và Gián Khẩu (tại Ninh Bình); khu công nghiệp Hòa Khánh (Đà Nẵng) và khu công nghiệp Trà Nóc 1 & 2 (Cần Thơ).
Dự án có mục tiêu thúc đẩy quá trình chuyển giao, triển khai, nhân rộng các công nghệ và các giải pháp sạch nhằm giảm thiểu rác thải độc hại, phát thải khí nhà kính cũng như các chất gây ô nhiễm nguồn nước và quản lý tốt hóa chất tại các khu công nghiệp thí điểm.
Các doanh nghiệp trong các khu công nghiệp tham gia dự án được hỗ trợ cung cấp các thông tin về chuyển giao công nghệ mới nhất và tư vấn các giải pháp sản xuất sạch hơn, qua đó giúp các doanh nghiệp tận dụng tối đa đầu vào nguyên liệu thô, sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, sử dụng tiết kiệm nước, cũng như đảm bảo an toàn về sử dụng hóa chất và quản lý nước thải.
Các giải pháp sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch do dự án tư vấn cho các doanh nghiệp triển khai đã giúp tiết kiệm được hơn 22.000KWh điện; hơn 600.000m3 nước sạch; hơn 140TJ (Têrajun) nhiên liệu hóa thạch và gần 3.600 tấn hóa chất và chất thải. Các giải pháp này cũng đã giảm được 32Kt khí CO2 hàng năm.
Cụ thể, 72 doanh nghiệp từ 4 khu công nghiệp ở Ninh Bình, Cần Thơ và Đà Nẵng đã áp dụng các công nghệ và các giải pháp sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn, qua đó giúp hàng năm tiết kiệm được hơn 6,5 triệu USD.
Tại Hội thảo Tổng kết Dự án tổ chức ở Hà Nội ngày 12/6/2019, ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ kinh tế địa phương và Lãnh thổ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Giám đốc Dự án Quốc gia, đánh giá cao tác động tích cực của dự án.
“Dự án triển khai sáng kiến khu công nghiệp sinh thái đã góp phần quan trọng cho việc ban hành các quy định liên quan về khu công nghiệp sinh thái tại Nghị định 82/2018/NĐ-CP ngày 22/5/2018 của Chính phủ về quản lý các khu công nghiệp và khu kinh tế, có hiệu lực từ tháng 7/2018. Nghị định 82/2018/NĐ-CP là văn bản pháp lý đầu tiên tại Việt Nam đặt nền móng cho việc thực hiện chuyển đối từ khu công nghiệp thông thường sang khu công nghiệp sinh thái”, ông Đông nói.
Bà Beatrice Maser Mallor, Đại sứ Thụy Sỹ tại Việt Nam tái khẳng định cam kết của Chính phủ Thụy Sỹ trong việc hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi theo hướng kinh tế xanh hơn.
“Sáng kiến khu công nghiệp sinh thái là một trong những chương trình quan trọng trong khuôn khổ hợp tác và phát triển kinh tế của Thụy Sỹ dành cho Việt Nam. Mục tiêu cơ bản của chương trình hỗ trợ này là giới thiệu và trình diễn tính thực tiễn và lợi ích của các khu công nghiệp bền vững trong chính sách phát triển công nghiệp của Việt Nam”, bà Đại sứ cho biết.
Bà Đại sứ cũng đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UNIDO và các bên có liên quan đã triển khai dự án đạt được các kết quả quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế theo hướng bền vững.
Về phần mình, Điều phối viên thường trú Liên Hiệp quốc, ông Kamal Malhotra nhấn mạnh, sáng kiến khu công nghiệp sinh thái phù hợp với Kế hoạch chiến lược chung của Liên Hiệp quốc tại Việt Nam trong giai đoạn 2017 - 2021, đặc biệt ưu tiên 2 lĩnh vực trọng tâm là đảm bảo khả năng chống chịu với khí hậu, bền vững về môi trường và thúc đẩy sự thịnh vượng, quan hệ đối tác vì một mô hình tăng trưởng kinh tế bền vững và bao trùm.
"Dự án này là một minh họa cụ thể về những yêu cầu mà một nền kinh tế tuần hoàn cần phải có. Đó cũng chính là điều mà Chính phủ Việt Nam đang quan tâm, mong muốn được học hỏi kinh nghiệm từ Liên Hiệp quốc và các đối tác phát triển khác nhằm xác định các ưu tiên chiến lược cho phát triển kinh tế - xã hội cho giai đoạn 2021 – 2030 của Việt Nam. Với tầm nhìn chiến lược trung hạn này, Chính phủ đang đặt nhiều hy vọng vào việc đạt được "mục tiêu kép": tốc độ tăng trưởng cao và bền vững song song với bảo vệ môi trường”, ông Kamal Malhotra nói.
Bà Lê Thị Thanh Thảo, Đại diện quốc gia của văn phòng UNIDO tại Việt Nam nhấn mạnh, chuyển đổi các khu công nghiệp hiện tại sang mô hình khu công sinh thái sẽ là cơ hội để đạt được phát triển công nghiệp bền vững và bao trùm tại Việt Nam.
“Dự án khu công nghiệp sinh thái là bước tiếp nối của chặng đường dài UNIDO hỗ trợ Việt Nam về sản xuất sạch hơn và sử dụng năng lượng hiệu quả trong công nghiệp từ hơn 20 năm qua. Tôi tin tưởng những thành công của chúng ta ngày hôm nay sẽ tạo tiền đề vững chắc cho việc triển khai nhân rộng mô hình khu công nghiệp sinh thái rộng rãi tại Việt Nam trong những năm tới, góp phần bảo vệ môi trường, phát triển bền vững", bà Thảo nói.
