Điều mà mọi chuyên gia nha khoa đều khuyến cáo là đánh răng hai lần một ngày, mỗi lần hai phút. Đây là quy trình cần thiết để có một hàm răng khỏe mạnh. Đánh răng giúp loại bỏ các vi khuẩn gây ra mảng bám trên răng. Mảng bám trên răng có thể gây ra sâu răng và các bệnh về nướu (lợi).
Hiện có khá nhiều dòng bàn chải điện được quảng cáo nhưng những chiếc bàn chải thủ công vẫn đang chiếm phần lớn thị phần. Theo báo cáo gần đây của Mintel, một công ty phân tích thị hiếu người tiêu dùng, chỉ có khoảng 36% người trưởng thành cho biết sử dụng bàn chải điện.
Tuy nhiên, bàn chải điện trở nên phổ biến hơn trong độ tuổi và mức thu nhập cao hơn. Theo Mintel, có gần một nửa số người từ 55 tuổi trở lên với thu nhập hàng năm khoảng 75 nghìn USD trở lên lựa chọn bàn chải điện thay vì bàn chải truyền thống.
Giá cả của hai loại bàn chải này cũng rất khác biệt. Bạn có thể mua một chiếc bàn chải đánh răng truyền thống với giá dưới 20 nghìn đồng và với một chiếc bàn chải điện dòng cơ bản nhất sử dụng pin thay thế với giá từ 200 nghìn đồng.
Với những loại bàn chải sử dụng pin sạc (mỗi lần sạc có thể sử dụng từ vài ngày đến vài tuần) có mức giá thấp nhất khoảng 400 nghìn đồng. Với những dòng bàn chải điện "thông minh" với nhiều công nghệ xịn sò, mức giá có thể lên đến vài triệu đồng, những dòng này có thể kết nối với ứng dụng trên điện thoại và đưa ra lời khuyên giúp bạn cải thiện kỹ thuật đánh răng.
Các chuyên gia nha khoa chỉ ra rằng mỗi loại bàn chải đều có ưu và nhược điểm riêng. Các yếu tố cá nhân người sử dụng, như độ tuổi và tình trạng sức khỏe sẽ quyết định loại bàn chải nào tốt nhất dành cho bạn.
Dưới đây sẽ là một vài mẹo giúp bạn lựa chọn loại bàn chải đánh răng phù hợp để có một hàm răng trắng sáng, khỏe mạnh.
Qua một cuộc khảo sát các đề tài nghiên cứu hồi năm 2014 được thực hiện bởi một tổ chức độc lập cho thấy bàn chải điện có hiệu quả làm sạch nhỉnh hơn so với bàn chải truyền thống.
Các nhà nghiên cứu đã thực hiện 56 thử nghiệm lâm sàng về quá trình đánh răng thông thường trên hơn 5.000 người lớn và trẻ em. Kết quả cho thấy những người sử dụng bàn chải điện giảm lượng mảng bám trên răng nhiều hơn đến 11% sau từ 1-2 tháng và 21% sau từ ba tháng trở lên so với những người dùng bàn chải truyền thống.
Các nhà nghiên cứu còn phát hiện ra rằng sử dụng bàn chải điện giúp giảm khả năng mắc bệnh viêm nướu đến 6% sau từ 1-3 tháng và giảm 11% sau từ ba tháng trở lên.
Thêm vào đó, các nhà nghiên cứu tìm ra rằng các loại bàn chải điện sử dụng đầu xoay tròn có hiệu quả tốt hơn trong việc giảm mảng bám so với loại sử dụng đầu rung. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho biết cần phải có thêm nhiều thử nghiệm khác để chứng minh kết luận này.
Một nghiên cứu của Đức được đăng tải trên tạp chí Clinical Periodontology năm 2019 cũng kết luận rằng bàn chải điện có lợi cho nướu hơn. Các nhà nghiên cứu đại học Y Greifswald nghiên cứu trên 2.819 người lớn trong 11 năm và kết luận rằng sử dụng bàn chải điện có thể giảm quá trình phát triển của bệnh viêm nha chu. Thêm nữa, những người sử dụng bàn chải điện có nướu khỏe hơn và giữ lại 19% răng trong suốt quá trình nghiên cứu so với bàn chải thông thường.
Matt Massina, tiến sĩ răng hàm mặt, cố vấn tiêu dùng của Hiệp hội nha khoa Mỹ (ADA) cho biết: "Bạn có thể đánh răng rất hiệu quả chỉ với bàn chải thông thường. Nếu bạn thường xuyên kiểm tra răng miệng và tự tin với quy trình chăm sóc răng miệng hiện tại của mình thì bạn không cần phải thay đổi việc sử dụng bàn chải thông thường".
Bàn chải điện có thể hoạt động rất mạnh, nhờ vậy mà chúng có khả năng đánh bay mảng bám trên răng. Tuy nhiên, chính vì hoạt động mạnh mà bàn chải gây ra một số vấn đề tiềm tàng.
Trong một nghiên cứu được đăng tải trên tại chí PLOS One năm 2017 chỉ ra rằng bàn chải điện có thể làm mòn ngà răng (phần mô dưới lớp men răng), phần ngà răng có thể bị lộ khi men răng hỏng hoặc tụt nướu chân răng. Phần ngà răng bị mài mòn có thể làm tăng độ nhạy cảm của răng và tăng nguy cơ sâu răng.
Thực hiện nghiên cứu này, các nhà khoa học lấy mẫu ngà răng và mô phỏng tác động của việc đánh răng trong 8 năm rưỡi. Họ phát hiện rằng bàn chải điện đầu rung làm mài mòn ngà răng nhiều hơn, sau đó là bàn chải điện đầu xoay và thấp nhất là bàn chải thường, đặc biệt là những loại bàn chải có lông xoắn có tác động ít nhất.
Một nghiên cứu tương tự công bố trên tạp chí Clinical Oral Investigations năm 2013 lại đưa ra một kết quả khác. Cả hai loại bàn chải đều có tác động như nhau đối với men răng khỏe. Tuy nhiên với men bị hỏng, bàn chải thường lại làm mòn ngà răng nhiều hơn so với bàn chải điện.
Tuy nhiên, cần phải lưu ý là trong nghiên cứu này, việc mô phỏng quy trình đánh rằng bằng bàn chải thường sử dụng nhiều lực hơn so với bàn chải điện. Các chuyên gia đều cho rằng việc đánh răng quá mạnh với bất kỳ loại bàn chải nào cũng đều làm tăng khả năng bị hỏng men răng và mòn răng.
Thực tế, sử dụng bàn chải có lông mềm và đánh răng nhẹ nhàng là cách an toàn nhất. "Bạn không cần quá nhiều lực để làm sạch thức ăn thừa và vi khuẩn bám trên răng", Vera W. L. Tang, Phó giám đốc và trưởng khoa lâm sàng tại Đại học Nha khoa New York cho biết.
Một điều đặc biệt quan trọng bạn cần lưu ý khi sử dụng bàn chải điện là "khi sử dụng chúng, bạn không cần phải thao tác quá nhiều vì phần đầu bàn chải xoay hoặc rung làm hết mọi việc cho bạn", Tang cho biết.
Khi chọn mua bàn chải đánh răng, bạn nên cân nhắc lựa chọn trên những tiêu chí cơ bản trước. Cả hai loại bàn chải điện và truyền thống đều có nhiều loại kích thước đầu chải và lông chải, bao gồm cả các loại lông thường, xoắn, tạo góc… "Một số nghiên cứu cho thấy lông có đầu nhọn có tác dụng tốt hơn trong việc làm giảm mảng bám so với lông đầu bằng", Tang cho biết.
Khi lựa chọn mua bàn chải, bạn nên chọn loại lông mềm. "Lông bàn chải quá cứng sẽ làm tổn thương đến nướu và men răng", Tang nói.
Nếu còn mơ hồ, Messina khuyến cáo nên kiểm tra loại bàn chải bạn định mua đã được cấp chứng nhận của ADA hay chưa. "Chứng nhận này được cấp thông qua bài kiểm tra độc lập để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả trong việc loại bỏ mảng bám và giảm viêm nướu", anh nói.
Nếu bạn muốn mua bàn chải điện, nên cân nhắc chọn loại có tính năng canh giờ dài hai phút. Theo ADA, hầu hết chúng ta chỉ đánh răng trung bình khoảng 45 giây, vì thế tính năng canh giờ sẽ khuyến khích bạn đánh răng lâu hơn. Hầu hết loại bàn chải điện đều có tính năng này hoặc sẽ sáng đèn sau hai phút sử dụng. Một số loại mới còn có tính năng nhắc giờ, chúng sẽ rung sau mỗi 30 giây để nhắc bạn chuyển sang làm sạch những khu vực khác trong khoang miệng.
Loại bàn chải có cảm biến lực sẽ phù hợp với những người thường có thói quen dùng lực quá mạnh khi đánh răng. "Một số dòng bàn chải có cảm biến sẽ ngừng hoạt động nếu bạn ấn vào răng quá mạnh", Tang nói thêm.
Các chuyên gia răng miệng cho biết bàn chải điện cũng hỗ trợ tốt hơn cho một nhóm người dùng nhất định. Ví dụ với những người lớn tuổi, đặc biệt là những người bị viêm khớp, họ sẽ khó có thể sử dụng bàn chải thường một cách hiệu quả. "Bàn chải điện không chỉ đảm nhận hầu hết các thao tác cho bạn mà chúng còn có phần tay cầm lớn hơn giúp dễ cầm nắm hơn", cô Tang nói.
Đối với đối tượng nhỏ tuổi cũng có những điểm cộng tương tự. Thêm nữa, một số loại bàn chải điện dành riêng cho trẻ em có thêm tính năng phát nhạc hoặc kết nối với ứng dụng hẹn giờ để khuyến khích chúng đánh răng lâu hơn - dù hiệu quả thực sự có đạt được hay không thì vẫn chưa được kiểm nghiệm. ADA khuyến cáo bố mẹ nên giám sát con cái đánh răng cho đến năm 8 tuổi và những đứa trẻ có thể tự buộc dây giày mỗi ngày đều có thể tự đánh răng bằng cả bàn chải thường hay bàn chải điện.
Ngoài ra, bàn chải điện còn phù hợp với những người đang niềng răng. "Bàn chải điện có thể di chuyển dễ dàng hơn so với bàn chải thường trong trường hợp niềng răng", Messina cho biết. Một số loại còn được thiết kế đầu chải đặc biệt dành riêng cho những người đang niềng răng.
Kỹ thuật đánh răng hiệu quả
Dù bạn chọn bàn chải thường hay bàn chải điện với nhiều tính năng hiện đại thì kỹ thuật đánh răng mới là quan trọng nhất. "Kỹ thuật đánh răng đúng áp dụng chung cho tất cả loại bàn chải. Dù dùng loại bàn chải nào, đánh răng đúng cách vẫn mang lại kết quả tốt", Paulo Camargo, Giám đốc trường nha khoa UCLA cho biết.
Dưới đây là một số lưu ý khi đánh răng mà bạn cần biết.
- Giữ bàn chải một góc nghiêng phù hợp. "Sai lầm lớn nhất mà nhiều người hay mắc phải là giữ bàn chải đánh răng một góc 90 độ, do vậy mà chỉ có thể làm sạch răng nhưng vẫn còn phần kẽ nướu chân răng. Vi khuẩn thường phát triển trong kẽ giữa phần chân răng và phần nướu, do vậy, để làm sạch khu vực này, bạn cần giữ bàn chải một góc khoảng 45 độ bên dưới kẽ nướu", Camardo cho biết.
- Làm sạch mỗi hai răng một. Bạn nên đánh răng theo tuần tự, tập trung làm sạch mỗi hai răng một sau đó di chuyển đến hai răng tiếp theo. "Nếu bạn sử dụng bàn chải điện, bạn chỉ cần để bàn chải vào chỗ mỗi hai răng và để chúng hoạt động, sau đó chuyển đến hai răng kế tiếp", cô Tang nói.
- Cẩn thận khi đánh răng. "Bất kể bạn đang dùng loại bàn chải nào thì bạn vẫn cần đảm bảo lông bàn chải chạm từng ngóc ngách trên răng", Messina cho biết. Làm sạch mặt trước và mặt trong, hàm trên và hàm dưới, bao gồm cả phần mặt nhai. Ngoài ra, bạn cũng nên đánh cả mặt lưỡi để làm sạch vi khuẩn và giảm mùi hôi miệng.
- Đánh răng với lực vừa phải. "Luôn có một ranh giới giữa việc làm đúng và làm quá", Camargo nói. Nếu bạn lo ngại mình đánh răng quá mạnh, hay thử mẹo này: Thay vì cầm bàn chải trong lòng bàn tay, hãy cầm nó bằng đầu ngón tay. "Nhờ đó bạn sẽ không tác động quá nhiều lực lên phần nướu", Tang gợi ý. Một số biểu hiện của việc đánh răng quá mạnh có thể kể đến như răng nhạy cảm, chảy máu hoặc sưng nướu, tụt nướu chân răng và lông bàn chải biến dạng.
- Thay bàn chải đánh răng thường xuyên. Bạn nên thay bàn chải đánh răng hoặc đầu bàn chải đối với bàn chải điện mỗi 3-4 tháng. Nếu bạn thấy lông bàn chải bị cong hoặc bết sang hai bên thì đó chính là lúc bàn cần thay ngay bàn chải đánh răng mới. "Lông bàn chải bị cong sẽ không còn hiệu quả làm sạch phần kẽ nướu nữa", Camargo cho biết.
Cuối cùng, bạn nên lưu ý rằng sử dụng bàn chải thông thường tạo ra rất nhiều rác thải nhựa và chúng tồn tại rất lâu trong môi trường. Với những dòng bàn chải điện mới, bạn sẽ thải ra môi trường ít rác thải nhựa hơn vì chúng chỉ cần thay thế phần đầu bàn chải. Hiện nay, cũng có một số nhà sản xuất đã sử dụng tre để làm vật liệu thay thế cho phần thân nhựa, hay bằng một số vật liệu thân thiện hơn với môi trường như nhựa sinh học, nhựa gốc gỗ… dù ADA hoàn toàn không đề cập đến vấn đề này trong việc cấp chứng nhận an toàn.
