Những địa điểm có hoạt động kinh doanh nhộn nhịp như hồ Hoàn Kiếm và khu phố cổ, trước đại dịch được biết đến với tình trạng luôn hiếm mặt bằng cho thuê và giá thuê tương đối cao. Tuy vậy, dịch bệnh Covid-19 đã khiến gần 50% số lượng khách thuê trả lại mặt bằng.
Bên cạnh đó, mặt bằng cho thuê tại phố cổ vẫn đang tồn tại những hạn chế khiến giá trị không được khai thác ở mức cao nhất, dẫn đến lãng phí. Theo lãnh đạo một doanh nghiệp lớn chuyên phân phối bất động sản cho rằng, tình trạng nhà mặt tiền phố cổ cửa đóng then cài có rất nhiều nguyên nhân: Sức mua giảm, tình hình kinh doanh giảm sút; phụ thuộc khá nhiều vào khách quốc tế… Tuy nhiên, dù nguyên nhân trực tiếp hay gián tiếp thì đều bắt nguồn từ dịch Covid-19.
Bị ảnh hưởng trực tiếp là người đi thuê, gián tiếp là chủ thuê. Bởi khách thuê bị đọng vốn rất nhiều, dù có thể được cắt giảm tiền thuê nhưng đã đến mức họ không thể trụ lại, buộc phải đóng cửa trả mặt bằng.
Theo đó, khoảng 1 - 2 năm tới, bất động sản trên phố cổ mới có thể hồi phục được, thậm chí khó có thể phục hồi nếu không chuyển sang mô hình kinh doanh kiểu khác.
Theo vị này nhận định: “Nhà phố cổ là một loại hình bất động sản độc đáo, duy nhất gắn với các yếu tố văn hoá lịch sử, khó có khu vực thứ 2, nên vẫn có giá trị. Nhưng giá trị đó thường được quan tâm nhiều nhất là giá vốn còn giá trị khai thác thì lại không cao. Do đó, cần phải bán sản phẩm như đồ lưu niệm gắn với giá trị văn hoá lịch sử phố cổ. Hy vọng khi Covid-19 được kiểm soát, phố cổ sẽ thay đổi được các yếu tố đó thì sẽ mang lại giá trị cao”.
Cũng theo vị này, dự báo khó khăn còn tiếp diễn, nhất là vào năm 2021 nên thị trường bất động sản cần xây dựng kịch bản cho các tình huống xấu hơn nữa. Đối với thị trường mặt bằng cho thuê kinh doanh, thời gian qua, nhiều khách hàng còn tiền tiết kiệm để chi tiêu, nhưng đến 2021 mức chi trong ngành dịch vụ dự đoán sẽ sụt giảm mạnh do khách hàng siết chặt chi tiêu. Bởi vậy, các doanh nghiệp trong mảng này đang kỳ vọng sớm kiểm soát được dịch, để tiếp tục kinh doanh, có dòng tiền duy trì cả hệ thống.
Ông Lê Tuấn Bình, Trưởng bộ phận cho thuê thương mại, Savills Hà Nội cho biết, tỷ lệ mặt bằng trống tại trung tâm thương mại và vị trí đắc địa tại các đô thị đang tăng lên, đặc biệt khu vực trung tâm, khu vực phố cổ. Điều này dẫn đến nguồn cung tăng lên đáng kể và có sự điều chỉnh về mặt bằng giá thuê. Theo đó, giá mặt bằng cửa hàng phố cổ giảm rất sâu so với thời kỳ trước dịch, tương đương khoảng 30 - 40%.
Khảo sát của Savills cho thấy, hiện có 50% doanh nghiệp và chủ hàng có mức doanh thu sụt giảm trên 50% giai đoạn trước và sau Covid-19 vừa rồi.
Theo ông Bình, chính vì điều này, chủ nhà sẽ phải nhìn nhận việc cho thuê phù hợp với mặt bằng thị trường hơn. Thứ nhất là giá thuê: chủ nhà phố cổ trước đây chưa bao giờ phải đi gặp chủ hàng đàm phán giá thuê, mà sẽ là người lựa chọn khách thuê, bên nào trả cao nhất thì sẽ cho thuê. Tuy nhiên, bây giờ các chủ nhà phố cổ phải đưa ra các phương án giá phù hợp hơn với thị trường.
Thứ hai là phải có sự linh hoạt hơn về phương án cho thuê. Những năm trước, các chủ nhà có rất ít phương án cho thuê mặt bằng, nhưng gần đây có thể linh hoạt hơn, như chia mặt bằng thành các ô có diện tích nhỏ để khách thuê có thể lựa chọn. Đồng thời, có các điều kiện trong hợp đồng như thời hạn thuê hay các điều khoản về điều chỉnh giá thuê.
Chuyên gia Savills nhấn mạnh: “Các nhà đầu tư nước ngoài vẫn có cái nhìn lạc quan về mảng kinh doanh bán lẻ, khách sạn tại Việt Nam bất chấp covid-19. Hiện nay, mảng nhà phố cho thuê tại nhiều tuyến đường trên phố cổ Hà Nội đã đóng cửa. Nhiều doanh nghiệp phải tái cấu trúc lại kinh doanh”.
