Mạng lưới đường sắt quốc gia
Theo Bộ GTVT, mạng lưới đường sắt quốc gia được hoạch định theo các hành lang chính có nhu cầu vận tải khối lượng lớn cả hành khách và hàng hóa, trên cơ sở phân bổ nhu cầu vận tải phù hợp ưu thế của từng phương thức, đảm bảo kết nối các đầu mối vận tải giữa các vùng, miền, kết nối mạng đường sắt quốc tế.
Mạng lưới tuyến bao gồm tuyến đường sắt xương sống trên trục dọc Bắc - Nam; các tuyến đường sắt kết nối với 2 khu đầu mối đường sắt Hà Nội, TP.HCM; đường sắt kết nối quốc tế với Trung Quốc, Lào, Campuchia; đường sắt dọc các tỉnh Tây Nguyên.
Cùng đó là các tuyến nhánh, nhánh đường sắt chuyên dùng kết nối đến các đầu mối giao thông như đô thị, cảng biển, cảng thủy nội địa, trung tâm logistics, cảng hàng không...
Bộ GTVT nêu rõ, mạng lưới đường sắt quốc gia thời kỳ 2021 - 2030 được quy hoạch theo 16 tuyến với chiều dài 4.871km. Trong đó có 7 tuyến chính hiện hữu với chiều dài 2.440km và quy hoạch để chuẩn bị, thực hiện đầu tư 9 tuyến đường sắt với chiều dài 2.431km.
Theo đó, duy trì các tuyến đường sắt hiện có gồm: Tuyến Hà Nội - TP.HCM đường đơn, khổ 1.000mm, dài 1.726km; Tuyến Hà Nội - Lào Cai đường đơn, khổ 1.000mm, dài 296km và sẽ xây dựng đoạn đấu nối ray giữa ga Lào Cai với ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc) dài 4,8km, khổ lồng 1.000mm và 1.435mm.
Tuyến Hà Nội (Gia Lâm) - Hải Phòng đường đơn, khổ 1.000mm, dài 102km; Tuyến Hà Nội (Đông Anh) - Thái Nguyên (Quán Triều) đường đơn, khổ lồng 1.000mm và 1.435mm, dài khoảng55 km.
Tuyến Hà Nội (Yên Viên) - Lạng Sơn (Đồng Đăng) đường đơn, khổ lồng 1.000 mm và 1.435 mm, dài 167 km. Tuyến Kép - Chí Linh đường đơn, khổ lồng 1.000mm và 1.435mm, dài khoảng 38km. Tuyến Kép - Lưu Xá, đường đơn, khổ 1.435mm, dài khoảng56 km.
Bộ GTVT cho biết sẽ tiếp tục duy trì các tuyến nhánh hiện có: Phố Lu - Xuân Giao, Mai Pha - Na Dương, Diêu Trì - Quy Nhơn, Bình Thuận - Phan Thiết... để tăng cường kết nối, tạo thuận lợi trong việc thu hút hành khách và hàng hóa cho các tuyến chính.
Đầu tư 9 tuyến đường sắt mới
Trong Quy hoạch đưa ra 9 tuyến đường sắt mới được quy hoạch để chuẩn bị, thực hiện đầu tư trong giai đoạn 2021 - 2030.
Cụ thể: Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam từ ga Ngọc Hồi đến ga Thủ Thiêm, đường đôi, khổ 1.435 mm, dài khoảng 1.545 km.
Tuyến Yên Viên - Lim - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân từ ga Yên Viên Bắc đến ga Cái Lân, đường đơn, khổ lồng 1.000mm và 1.435mm, dài khoảng 129km.
Tuyến đường sắt mới nối Hà Nội - Hải Phòng theo hướng tuyến song song với tuyến đường bộ cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (đến ga Nam Hải Phòng) để kết nối cảng biển cửa ngõ quốc tế Hải Phòng với các khu bến cảng Đình Vũ, Nam Đồ Sơn và Lạch Huyện. Đường đôi, khổ 1.435mm, dài khoảng 102km. Đồng thời nghiên cứu xây dựng tuyến nối từ khu vực ga Mạo Khê (tuyến Yên Viên - Hạ Long - Cái Lân) tới ga Nam Hải Phòng; đường đơn, khổ 1.435mm, dài khoảng 53km.
Tuyến Biên Hòa - Vũng Tàu: Từ ga Trảng Bom đến ga Vũng Tàu, khổ 1.435mm, điện khí hóa, dài khoảng 84km, trong đó đoạn Biên Hòa - Thị Vải đường đôi, đoạn Thị Vải - Vũng Tàu đường đơn.
Tuyến Vũng Áng - Cha Lo (Mụ Giạ) để kết nối với đường sắt Lào: Từ ga cảng Vũng Áng đến đèo Mụ Giạ trên biên giới Việt Nam - Lào, tỉnh Quảng Bình, đường đơn, khổ 1.435mm, dài khoảng 119km.
Tuyến TPHCM - Cần Thơ: Từ ga An Bình, tỉnh Bình Dương đến ga Cần Thơ, TP. Cần Thơ, đường đôi, khổ 1.435mm, điện khí hóa, dài khoảng 174km.
Tuyến Dĩ An - Lộc Ninh: Từ ga Dĩ An đến điểm nối ray biên giới Việt Nam - Campuchia (cửa khẩu Hoa Lư), khổ 1.435mm, điện khí hóa, dài khoảng 128km; Trong đó đoạn Dĩ An - Chơn Thành đường đôi, đoạn Chơn Thành - Lộc Ninh đường đơn.
Tuyến vành đai phía Đông thuộc đường sắt khu đầu mối Hà Nội (để kết nối tuyến Hà Nội - TP.HCM hiện có với các tuyến phía Bắc và chuyển đoạn Ngọc Hồi - Yên Viên, Gia Lâm - Lạc Đạo thành đường sắt đô thị): Từ ga Ngọc Hồi - qua ga Lạc Đạo - đến ga Bắc Hồng, đường đôi, khổ lồng 1.000mm và 1.435mm, dài khoảng 59km.
Tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành từ ga Thủ Thiêm đến ga Cảng Hàng không quốc tế Long Thành , đường đôi, khổ 1.435mm, dài khoảng 38km.
Bộ GTVT cho biết, giai đoạn 2021 - 2030 sẽ ưu tiên vốn đầu tư hoàn thiện đối với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ triển khai đầu tư 2 đoạn ưu tiên Hà Nội - Vinh và Nha Trang - TP.HCM. Đối với tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - cảng Cái Lân đang được xây dựng dở dang.
