Vậy bụi mịn là gì?
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): “Bụi mịn là một chất gây ô nhiễm không khí gồm hỗn hợp các hạt chất rắn và hạt lỏng, chúng lơ lửng trong không khí”.
Những hạt này rất nhỏ, thường có đường kính từ 10micromet đến 2,5micromet, cá biệt có loại nhỏ tới 1,0micromet! Nghĩa là nó rất nhỏ! Bạn hãy tưởng tượng, các hạt bụi mịn cỡ 2,5micromet sẽ có kích thước bằng khoảng 1/30 sợi tóc, kích thước ấy tương đương với con virus, chính vì nhỏ vậy nên bụi mịn có thể đi xuyên qua mọi hàng rào sinh học của cơ thể chúng ta, và chúng có thể đến bất cứ cơ quan nào trong cơ thể để tàn phá không thương tiếc.
Các nguồn sinh ra bụi mịn bao gồm: Thiên nhiên (động đất, núi lửa...), sản xuất công nghiệp (khói nhà máy...), giao thông (khói xăng dầu...), sinh hoạt (bếp than, củi, rác thải...), sản xuất nông nghiệp (đốt rơm rạ...), xây dựng thành phố (bụi từ các công trình dở dang...)... Tóm lại, có rất nhiều nguồn có thể sinh ra bụi mịn! Những nguồn sinh ra bụi mịn này kết hợp với thời tiết đặc thù của mùa đông miền Bắc nhiều sương giá, sẽ hình thành nên một nền trời mù mịt khủng khiếp mấy ngày qua tại thủ đô.
Xem xét kỹ thì thấy Hà Nội đang ô nhiễm bụi mịn bởi các nguồn chính: Giao thông, xây dựng, nhà máy và sinh hoạt. Đặc biệt là cho đến giờ phút này, tại trung tâm thủ đô phố cổ người ta vẫn vô tư đun nấu bằng than tổ ong, thậm chí bạn nào qua phố Lò Rèn, vẫn còn nhìn thấy lò bễ được đốt bằng than đá hiên ngang tỏa khói hàng ngày kia! Bảo sao không lắm bụi mịn, nhất là những ngày trời âm u, lặng gió và mù sương...
Như đã nói ở trên, bụi mịn có thể xâm nhập vào tất cả các cơ quan bộ phận cơ thể con người ta thông qua đường hô hấp. Vào phổi, chúng làm suy giảm miễn dịch và gây tắc phổi mãn tính, đến một mức độ nào đó có thể dẫn đến tử vong, bởi bụi mịn phá hủy hết các phế nang. Vào tim, bụi mịn gây ra nhồi máu cơ tim, bởi những hạt bụi mịn kia lưu thông trong máu là nguyên nhân đầu tiên hình thành cục máu đông trong hệ mạch vành nuôi tim. Và thế là chúng làm tăng rõ rệt tỷ lệ người chết vì bệnh tim và cao huyết áp. Bụi mịn có thể xâm nhập lên não và theo thời gian, khi đã tích đủ số lượng cần thiết, nó chính là thủ phạm gây ra chứng thoái hóa não.
Đặc biệt, các nghiên cứu khoa học gần đây đã chứng minh mối liên hệ mật thiết của bụi mịn với một căn bệnh quái ác: Ung thư phổi! Thật ra thì căn bệnh ung thư các loại thường được khoa học cho là loại bệnh của yếu tố gen. Nghĩa là ai có thể mắc bệnh ung thư nào đó thì khi sinh ra, cái gen ung thư kia đã có sẵn trong bộ gen của mình rồi. Vấn đề chỉ là khi nào cái gen gây bệnh ung thư kia nó hoạt động mà thôi.
Theo phỏng đoán của giới y khoa, rất có thể khi bụi mịn xâm nhập vào phổi, nó đã “hoạt hóa”, kích thích gen ung thư phổi quái ác có sẵn trong một số cư dân từ thuở mới hoài thai hoạt động. Và thế là gen xấu kia đã khởi động quá trình phân chia vô độ của những tế bào ác vốn đang ngủ yên, hình thành nên những khối u ác tính... Tất nhiên, đó mới chỉ là phỏng đoán chứ thực chất khoa học hiện nay vẫn chưa chứng minh rõ ràng được con đường bệnh sinh từ gen ung thư + bụi mịn = căn bệnh ung thư phổi như thế nào. Thế nhưng các chỉ số thống kê đều chỉ ra rằng, ở những người hít phải bụi mịn thường xuyên thì tỷ lệ ung thư phổi cao hơn bất thường! Thật là một tin buồn cho chúng ta.
Bụi mịn nguy hiểm như vậy thì chúng ta phải phòng tránh ra sao khi không có thể nói với nhau là hạn chế ra đường, bởi ta còn phải mưu sinh hàng ngày. Vậy thì khi ra đường mỗi cá nhân hãy đeo khẩu trang loại ngăn được bụi mịn! Còn về nhà thì dùng máy điều hòa, máy lọc không khí chẳng hạn... Thế nhưng giải pháp căn cơ nhất vẫn là tất cả chúng ta phải nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, mỗi người cùng chung tay góp sức giải quyết vấn nạn này.
Nhân đây xin nói các bạn biết, thời gian trước kia, thành phố London của nước Anh được gọi là thành phố mù sương. Thật ra chẳng phải do khí hậu thời tiết của thành phố này quanh năm ẩm thấp nên gây nhiều sương mù đến vậy. Cái chính là hậu quả của các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất, thứ hai... thời xa xưa mà nước Anh luôn đi đầu, đã đưa nước này trở thành nước công nghiệp đầu tàu của thế giới. Thế nhưng nó cũng biến thành phố London thành một nơi có bầu trời quanh năm mù mịt sương mù như... Hà Nội của chúng ta hiện nay. Tất nhiên là người Anh đã nhận ra vấn đề từ lâu, và họ đã ra tay xử lý. Không khí London nay đã trở lại trong lành, bạn có thể kiểm chứng điều này qua internet!
Nói thế để các bạn hiểu, việc xử lý ô nhiễm bụi mịn trong không khí là một việc cực kỳ quan trọng, bởi nếu chúng ta không xử lý được vấn đề này thì mọi cố gắng phát triển kinh tế sẽ trở nên vô nghĩa, khi mà một ngày kia cơ thể chúng ta bỗng đầy bệnh tật nan y. Toàn những thứ bệnh vô phương cứu chữa, vậy thì giàu có để mà làm gì?
Bảo vệ môi trường, đang là mệnh lệnh khẩn thiết của thời đại.
Và, việc xử lý ô nhiễm bụi mịn ở Hà Nội hiện nay, trách nhiệm đầu tiên là của chính quyền. Không có thể đổ cho ai khác vào đây. Vẫn biết đây là một vấn đề nan giải đi kèm của sự bùng nổ kinh tế, phát triển đô thị, nhưng, đối với vấn đề này, cần phải có ngay một chiến lược dài hơi, bài bản từ tầm quốc gia. Những việc trong tầm tay, các cấp chính quyền thủ đô cần phải xắn tay làm ngay để giảm bớt thực trạng bụi mịn là: Di dời nhà máy ô nhiễm trong nội thành ra các khu công nghiệp ngoại ô; Cấm sử dụng bếp than trong đun nấu sinh hoạt, kinh doanh dịch vụ; Tịch thu tiêu hủy các phương tiện ô tô xe máy quá hạn sử dụng gây ô nhiễm...
Những việc ấy có khó lắm không? Hoàn toàn đơn giản và làm ngay được, nếu chúng ta nghĩ đến những đám mây mù bụi mịn đang hàng ngày hàng giờ hiện hình, tấn công vào sức khỏe của nhân dân mình!
