Liên quan đến phương án chuyển đổi hình thức đầu tư một số dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông, trong công văn vừa được Bộ Kế hoạch và đầu tư gửi Văn phòng Chính phủ có đề nghị cần bám sát nguyên tắc rà soát chi tiết toàn bộ 8 dự án đang triển khai theo hình thức PPP nhằm đề xuất chuyển đổi sang hình thức đầu tư công toàn bộ đối với những dự án cần chuyển đổi, đảm bảo tính khả thi nhất.
Theo đó, các dự án này phải nối tiếp với các đoạn đang triển khai; có khả năng hoàn thành sớm các thủ tục đầu tư và đẩy nhanh tiến độ GPMB, tiến độ thi công; giải ngân hết kế hoạch vốn hàng năm đã được giao trong giai đoạn 2018 - 2020 và gối đầu chuyển tiếp thực hiện ngay trong giai đoạn kế tiếp, tránh tình trạng phải kéo dài thời gian giải ngân kế hoạch vốn nhưng dự án không thể triển khai, không thể giải ngân được.
Nhấn mạnh sự cần thiết chuyển đổi hình thức đầu tư đối với một số dự án, Bộ Kế hoạch và Đầu tư lưu ý nguyên tắc chung là các dự án chuyển đổi phải nối tiếp với các đoạn đang triển khai, có khả năng hoàn thành sớm các thủ tục đầu tư và đẩy nhanh tiến độ công tác giải phóng mặt bằng, tiến độ thi công, giải ngân hết kế hoạch vốn hằng năm đã được giao trong giai đoạn 2018 - 2020 và gối đầu chuyển tiếp thực hiện ngay trong giai đoạn kế tiếp.
“Cần tránh tình trạng phải kéo dài thời gian giải ngân kế hoạch vốn và tình trạng có kế hoạch vốn nhưng dự án không thể triển khai, không thể giải ngân được”, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.
Do đó, các phương án lựa chọn của Bộ Giao thông vận tải (GTVT) về việc chuyển đổi hình thức đầu tư từ PPP sang đầu tư công 3 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam gồm đoạn: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và Phan Thiết - Dầu Giây là cơ bản đáp ứng được các nguyên tắc nêu trên.
Bộ cũng đề nghị Bộ GTVT chịu trách nhiệm tổ chức rà soát, tính toán lại chi tiết trong tổng mức đầu tư, tiến độ triển khai các dự án chuyển đổi, bảo đảm khả thi hơn, rút ngắn hơn thời gian hoàn thành thủ tục so với tiến độ thủ tục hiện hành theo hình thức PPP.
Về lựa chọn nhà thầu sau khi chuyển đổi, bên cạnh việc tiết giảm chi phí lãi vay, lợi nhuận nhà đầu tư trong tổng mức đầu tư dự án và một số ràng buộc khác, nếu được cấp có thẩm quyền cho phép chỉ định thầu, cần quy định tiết kiệm từ 5 - 7% so với dự toán được phê duyệt của gói thầu được chỉ định. Đồng thời, nghiên cứu xây dựng cơ chế thưởng, phạt rõ ràng với các nhà thầu được lựa chọn để thúc đẩy tiến độ thực hiện dự án.
Hiện một số dự án thành phần của Dự án đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 và Dự án đường cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ là các dự án trọng điểm ngành GTVT đang được triển khai theo hình thức PPP. Tuy nhiên, theo Bộ GTVT, thực tế đang phát sinh một số khó khăn liên quan đến khả năng huy động vốn tín dụng, năng lực nhà đầu tư... dẫn tới việc tiến độ triển khai các dự án khó đảm bảo theo kế hoạch.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, việc Bộ GTVT nghiên cứu, báo cáo Thường trực Chính phủ đề xuất chuyển đổi hình thức đầu tư một số dự án trọng điểm từ PPP sang đầu tư công là cần thiết, nhằm thúc đẩy tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công năm 2020; vừa tạo tác động lan tỏa vừa đối phó kịp thời với tình hình diễn biến dịch COVID-19 đang ảnh hưởng ngày càng rõ nét đến đà tăng trưởng của nền kinh tế....
Trước đó, trong cuộc họp Thường trực Chính phủ vào giữa tháng 3/2002, Thủ tướng Chính phủ đã thống nhất với đề xuất chuyển đổi 3 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam của Bộ GTVT nhằm sử dụng hiệu quả tối đa nguồn vốn, đẩy nhanh tiến độ đầu tư, sớm đưa công trình vào sử dụng, từ đó góp phần quan trọng vào thúc đẩy tăng trưởng.
Như vậy, nếu 3 dự án PPP nói trên được các cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chuyển đổi, Dự án xây dựng một số đoạn cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 sẽ có tới 6/11 dự án sẽ triển khai theo hình thức đầu tư công. Các dự án đang được Bộ GTVT triển khai theo hình thức đầu tư công là Cao Bồ (Ninh Bình) - Mai Sơn (Thanh Hóa); Cam Lộ - La Sơn và cầu Mỹ Thuận 2 hiện đều đã được Bộ GTVT tiến hành khởi công xây dựng.
Đối với 5 dự án PPP còn lại, Bộ GTVT sẽ tiếp tục tiến hành đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư trong nước như yêu cầu tại Nghị quyết số 52/2017/QH14 của Quốc hội về việc thông qua chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng một số đoạn trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020.
Phần ngân sách thiếu hụt do 3 dự án PPP tiến hành chuyển đổi sang đầu tư công để tiếp tục thực hiện 5 dự án PPP ước khoảng 20.000 tỷ đồng. Con số này còn có thể giảm bớt nhờ vào chi phí tiết kiệm sau đấu thầu cạnh tranh lựa chọn nhà thầu xây lắp tại 6 dự án sử dụng vốn đầu tư công.
