Hỏi: Vợ chồng tôi mới mua căn hộ ở chung cư cao tầng. Tôi muốn mua ban thờ trước để sang tháng tám âm lịch nhập trạch được ngay, nhưng đang phân vân không biết nên chọn ban thờ loại nào. Xin hỏi, nên mua tủ thờ hay ban thờ gắn tường cho phù hợp?
Đinh Quốc Hòa, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội.
Trả lời: Đúng như bạn nói, trước khi vào nhà mới thì nên chuẩn bị sẵn ban thờ là hợp lý, để khi nhập trạch ta làm lễ được ngay.
Về nơi thờ cúng, trước đây các gia đình cán bộ công chức ở thành phố thường được chia một gian nhà cấp 4, nhà cửa chật chội và điều kiện kinh tế hạn hẹp nên thường đặt bát hương trên nóc tủ đứng đựng quần áo. Vì thế mới có câu “ngồi trên nóc tủ ngắm gà khỏa thân”.
Ngày nay, kinh tế phát triển, các gia đình ở nông thôn cũng như thành thị đều có điều kiện bố trí không gian thờ cúng khang trang hơn. Ở nông thôn, nhiều gia đình thường bố trí ban thờ ở gian giữa rất hoành tráng. Tuy nhiên, ở thành phố nhà cửa thường chật chội nên không gian thờ cúng thường được tính toán và bố trí một cách kỹ lưỡng hơn cho hợp lý.
Hiện nay, có ba loại ban thờ chủ yếu được các gia đình thành phố sử dụng, đó là tủ thờ, bàn thờ đứng và ban thờ gắn tường. Mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng:
Tủ thờ tạo sự trang nghiêm nhưng choán nhiều không gian
Tủ thờ được đóng kín, có cánh cửa đóng mở được ở phía trước. Bát hương và đồ thờ bày biện bên trên. Trong tủ thường lắp một số đợt chia thành nhiều ngăn để đựng đồ thờ cúng. Tủ thờ có ưu điểm là tạo sự tôn nghiêm, cảm giác vững chãi; đồ thờ cúng có thể cất bên trong tủ nên gọn gàng. Tuy nhiên có nhược điểm là chiếm nhiều không gian, nặng nề; chỉ thích hợp với gia đình có gian thờ cúng riêng hoặc căn hộ rộng rãi. Nhược điểm nữa của tủ thờ là khi đóng mở nếu cánh cửa bị kẹt hoặc quá khít có thể làm rung ban thờ. Điều này là không tốt vì ban thờ cần tĩnh, nếu bị rung sẽ chấn động đến thần linh và bị tán khí.
Ban thờ đứng vừa trang nghiêm vừa có sự thanh thoát
Bàn thờ đứng được đóng như chiếc bàn, có 4 chân hoặc hai chân; kê trực tiếp trên nền nhà hoặc mặt sàn nhà. Đồ thờ cúng bày biện trên mặt bàn; phía dưới để trống, không bưng kín như tủ thờ. Đây là loại ban thờ phổ biến nhất vì sự tiện lợi, chắc chắn nhưng thanh thoát, không nặng nề như tủ thờ. Ban thờ loại này không bị chấn động như tủ thờ khi đóng mở. Nhưng loại ban thờ này không có hộc tủ nên đồ thờ cúng chưa dùng đến không có chỗ cất giữ có thể gây bừa bộn. Tuy nhiên loại ban thờ này cũng có thể có một số ngăn kéo để cất giữ những đồ gọn nhẹ; hoặc được chế tạo thêm mặt bàn phụ kéo ra đẩy vào được để bày đồ cúng khi cần.
Ban thờ treo tường giúp tiết kiệm không gian nhưng nên gắn tấm gỗ phía trên để tránh ám khói hương
Ban thờ treo tường không kê trực tiếp trên mặt sàn mà gắn trên tường. Ưu điểm của loại ban thờ này là không choán chỗ trên mặt sàn, tiết kiệm không gian phòng. Tuy nhiên, vì để tiết kiệm không gian nên ban thờ thường được gắn cao quá đầu người, điều này bất tiện khi thắp hương hay cúng lễ. Mặt khác, ban thờ loại này thường chịu tải kém và không thể đóng quá rộng nên hạn chế việc bày biện đồ lễ và thờ cúng. Mặt khắc, do gắn ban thờ cao nên thường sát trần, vì vậy khi thắp hương thường bị ám khói lên trần nhà.
Ngoài ra còn có các loại tủ và ban thờ cao cấp, chuyên biệt như ban thờ tam bảo, nhị cấp, ban thờ chấp tải, ô xa… cầu kỳ và giá cũng cao.
Mỗi loại ban thờ nói trên đều có mặt tiện lợi và bất tiện riêng; tùy theo điều kiện tài chính và không gian ở để chọn mua cho phù hợp.
Nếu căn hộ của bạn có gian thờ riêng thì có thể mua tủ thờ. Hoặc nếu không có gian thờ riêng nhưng căn hộ rộng bạn cũng có thể mua ban thờ đứng rồi tạo không gian thờ cúng bằng các vách ngăn.
Trong trường hợp căn hộ của bạn diện tích nhỏ, tốt nhất là mua ban thờ gắn tường. Trong trường hợp này bạn cần lưu ý không nên treo ban thờ trên lối đi lại. Khi gắn ban thờ cần bảo đảm độ chắc chắn. Tuy nhiên cũng không nên bày biện quá nhiều đồ thờ cúng hoặc đồ lễ vì có thể gây sập ban thờ. Một điều cần lưu ý khác nữa là bạn nên mua thang ghế hoặc ghế cao thật chắc chắn để thắp hương. Khi bày đồ lễ nên có hai người, một người đứng trên thang hoặc ghế bày đồ cúng, một người đứng dưới chuyển đồ lễ lên; tránh vừa bưng đồ lễ vừa bước lên ghế vì rất dễ xảy chân gây tại nạn. Bạn cũng có thể gắn một tấm gỗ hoặc kính ốp vào trần phía trên để tránh khói hương ám lên trần./.
