Theo Tổng cục Hải quan, trải qua 76 năm qua (10/9/1945 - 10/9/2021), hải quan Việt Nam đã không ngừng phát huy truyền thống, đoàn kết, nhất trí, đề cao tinh thần trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ; nỗ lực phấn đấu, chủ động sáng tạo, thi đua lập nhiều thành tích xuất sắc, nỗ lực xây dựng hải quan Việt Nam “Chuyên nghiệp - Minh bạch - Hiệu quả”.
Ngành Hải quan Việt Nam đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, hoàn thành tái thiết kế tổng thể hệ thống công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu thực hiện nghiệp vụ hải quan hướng tới hải quan số, 90% hồ sơ công việc tại Tổng cục Hải quan được xử lý trên môi trường mạng, 100% các thủ tục hành chính chuyên ngành được thực hiện thông qua Cơ chế một cửa quốc gia, 100% hồ sơ nghiệp vụ điều tra địa bàn trọng điểm được xác lập và đảm bảo chất lượng,…
Đến năm 2030: 100% chứng từ thuộc hồ sơ hải quan đối với các loại hình cơ bản được chuyển sang dạng dữ liệu điện tử, tiến tới được số hóa; 100% cảng, cửa khẩu quốc tế trọng điểm được triển khai hệ thống quản lý giám sát hàng hóa tự động, trang bị hệ thống soi chiếu hàng hóa, hành lý, hệ thống giám sát camera và các thiết bị hỗ trợ trong công tác kiểm tra, giám sát hải quan,…
Để thực hiện mục tiêu trên, Dự thảo Chiến lược HQVN hướng đến việc nâng cao chất lượng phục vụ người dân, DN trong thực hiện thủ tục hải quan, quản lý hải quan và thu thuế hiệu quả, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, du lịch và vận tải hợp pháp qua biên giới, tạo môi trường xuất nhập khẩu minh bạch, công bằng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo đảm an ninh, an toàn xã hội và bảo vệ lợi ích, chủ quyền quốc gia.
Về thể chế, xây dựng hoàn thiện hệ thống Luật Hải quan thay thế Luật Hải quản hiện hành để cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, theo chuẩn mực Hải quan thế giới, đáp ứng yêu cầu triển khai mô hình hải quan thông minh và cải cách thủ tục kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại cửa khẩu theo hướng cơ quan hải quan là đầu mối thực hiện kiểm tra chuyên ngành.
Bên cạnh đó, xây dựng và triển khai mô hình chuỗi cung ứng tích hợp theo hướng dẫn của Tổ chức hải quan thế giới, thực hiện cơ chế một cửa quốc gia, cơ chế một cửa ASEAN, kết nối với các đối tác thương mại của Việt Nam... nhằm tập trung hóa tối đa xử lý thủ tục hành chính, kết nối, trao đổi, chia sẻ thông tin giữa cơ quan hải quan với các bộ, ngành và đơn vị liên quan tham gia chuỗi cung ứng. Điều này sẽ đáp ứng yêu cầu quản lý nghiệp vụ, quản lý toàn diện từ khâu đầu đến khâu cuối đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh và phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.
Để đổi mới tổ chức bộ máy, Tổng cục Hải quan sẽ xây dựng tổ chức bộ máy hải quan 3 cấp (cấp tổng cục, cấp vùng và cấp chi cục) theo hướng tinh gọn, giảm đầu mối trung gian, không chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm hoạt động hiệu lực, hiệu quả đáp ứng yêu cầu quản lý theo mô hình nghiệp vụ hải quan tập trung, thông minh.
Tổ chức lại bộ máy theo hướng cơ cấu gọn nhẹ giúp cho hải quan Việt Nam thực hiện hiệu quả mô hình hải quan thông minh đề ra tại Dự thảo Chiến lược HQVN, đáp ứng yêu cầu phát triển hoạt động kinh tế, tạo thuận lợi thương mại.
Mô hình hải quan thông minh được xây dựng theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, phù hợp với xu hướng tự do hóa toàn cầu; áp dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 của Hải quan các nước phát triển; các yêu cầu cải cách, hiện đại hóa hành chính nhà nước hướng tới xây dựng Chính phủ số, Chính phủ điện tử.
