Tốc độ đô thị hóa, phát triển dân số nhanh chóng tại các đô thị ở Việt Nam trong thời gian vừa qua đã gây sức ép lên hệ thống cơ sở hạ tầng, đặc biệt là không gian công cộng (KGCC). Trong khi nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng KGCC có thể là nơi phát huy các nguồn lực có hạn và làm cho một khu vực đô thị trở nên hấp dẫn, phong phú hơn để phát triển kinh tế bền vững.
Nhiều nước trên thế giới như Colombia, Brazil, Úc, Canada đã đưa ra những sáng kiến, những chương trình quốc gia đầy tham vọng nhằm thúc đẩy sự phát triển của các KGCC tại các đô thị với mục đích cải thiện điều kiện sống của người dân và phát triển kinh tế. KGCC sẽ là nơi kết hợp nhiều mục đích sử dụng, từ thể dục thể thao đến văn hóa, xã hội và thương mại. Và xây dựng nơi chốn là quá trình chuyển đổi KGCC thành trung tâm khu dân cư thành phố.
Hiện trạng thiếu KGCC đã được đề cập nhiều năm nay, điển hình tại Hà Nội, diện tích công viên, vườn hoa, cây xanh đường phố bình quân đạt 2,2m2/người, đặc biệt khu vực trung tâm chỉ đạt 1,7m2.người. Với quy hoạch hệ thống cây xanh, công viên, vườn hoa và hồ thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2050 đặt mục tiêu 3,02m2/người cần dành quỹ đất để mở rộng, và điều này dường như khó khăn tại các thành phố lớn.
Cách tiếp cận xây dựng nơi chốn được xác định với sự thừa nhận rằng khi nói đến KGCC, cộng đồng chính là các "chuyên gia".
Có thể hiểu rằng, phương án xây dựng nơi chốn là phương án tiếp cận đa diện để quy hoạch, thiết kế và quản lý đô thị. Xây dựng nơi chốn tận dụng tài sản, nguồn cảm hứng và tiềm năng của một cộng đồng địa phương với mục đích tạo ra các KGCC nhằm thúc đẩy sức khỏe, hạnh phúc của người dân.
Xây dựng nơi chốn dựa trên những vốn liếng sẵn có cả về vật chất, tinh thần và kĩ năng của một cộng đồng hơn là chỉ dựa vào chuyên mô của các chuyên gia tư vấn quy hoạch, xây dựng. Cách tiếp cận xây dựng nơi chốn được xác định với sự thừa nhận rằng khi nói đến KGCC, cộng đồng chính là các "chuyên gia".
Bởi KGCC hấp dẫn và lành mạnh thực sự phục vụ nhân dân của một khu đô thị. Phát triển KGCC và xây dựng nơi chốn là cách mà các chính quyền, nhân dân và các tổ chức có thể cộng tác với nhau trong một quy trình dân chủ để chỉnh trang, cải thiện điều kiện sống tại các khu dân cư. Mỗi nền văn hóa, địa phương, thậm chí mỗi cộng đồng nhỏ đều có những nét riêng. Các truyền thống, chuẩn mực xã hội đến điều kiện tự nhiên, khí hậu đều phải được xem xét trong quá trình xây dựng nơi chốn.
Xây dựng nơi chốn được thực hiện minh bạch và có sự ủng hộ của người dân sẽ cho kết quả là KGCC nằm giữa những khu dân cư, nơi mà cộng đồng cảm thấy họ có quyền sở hữu, tham gia thiết kế đảm bảo phục vụ các hoạt động mong muốn của họ. Ở những KGCC này, nhu cầu của mỗi người dân đều được đáp ứng và thoản mãn cùng với sự phát triển chung của cộng đồng.
Minh chứng rõ nhất là nếu chúng ta quy hoạch thành phố cho người dân với các điểm đến hấp dẫn, chúng ta sẽ có những thành phố náo nhiệt. Thực tế là lưu lượng giao thông và năng lực hạ tầng không phải là những thứ thể hiện sự phát triển của một đô thị. Nếu vì con người, thành phố sẽ có những con đường được thiết kế tiện lợi, an toàn và tăng cường sự gắn kết cộng đồng bằng các phương tiện công cộng, cộng bằng việc đi bộ, bằng giao tiếp hàng ngày trên đường. Theo đó, KGCC này cũng chính là nơi thúc đẩy phát triển bản sắc của một khu vực đô thị.
Ngoài ra, xây dựng KGCC với nơi chốn là khu dân cư sẽ giống như một chốt an toàn, nơi dân cư mật độ cao có thể tìm thấy khoảng trống để hít thở. Sẽ là hữu ích khi có một quảng trường xinh xắn, ý nghĩa là một tâm điểm của khu vực, là niềm tự hào của dân cư giúp họ kết nối với lịch sử, văn hóa và cộng đồng.
