Định ra đường lối chiến lược và sách lược đúng đắn
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Muốn khỏi đi lạc phương hướng, quần chúng phải có Đảng lãnh đạo để nhận rõ tình hình, đường lối và định phương châm cho đúng. Trải qua 94 năm do lãnh tụ Hồ Chí Minh sáng lập và trưởng thành, Đảng đã lãnh đạo nhân dân giành được những thắng lợi vẻ vang. Ngọn cờ lãnh đạo của Đảng luôn đúng đắn, không chỉ trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc giành độc lập, thống nhất, xây dựng đất nước, mà trong quá trình khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới gần bốn thập kỷ qua. Đó là nhờ Đảng có lý luận tiên phong, đường lối chính trị đúng đắn; có bản lĩnh chính trị vững vàng, có sự phấn đấu không mệt mỏi, hy sinh quên mình của bao thế hệ đảng viên, cán bộ; có tổ chức chặt chẽ, đoàn kết thống nhất cao và được nhân dân hết lòng tin yêu, ủng hộ, bảo vệ, giúp đỡ.
Như đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: "Toàn bộ thành tựu và thiếu sót của công cuộc đổi mới gắn liền với trách nhiệm lãnh đạo và hoạt động của Đảng. Sự lãnh đạo và hoạt động của Đảng là một nhân tố quyết định tạo ra những thành tựu của đổi mới... Sự tiến bộ và trưởng thành của Đảng cũng một thành tựu quan trọng của công cuộc đổi mới, thậm chí có thể nói là thành tựu quan trọng nhất của công cuộc đổi mới" [1] . Những thành tựu đạt được đó đã tiếp tục khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta là phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế phát triển của thời đại, Việt Nam trở thành một mô hình cho thế giới học hỏi và tham chiếu kinh nghiệm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Những thành tựu đổi mới trở thành luận cứ cho tính đúng đắn của các chủ trương, đường lối của Đảng; khẳng định những vấn đề lý luận đổi mới của Chủ tịch Hồ Chí Minh cần được kiên định, kiên trì, phát huy sáng tạo để tiếp tục đưa đất nước phát triển mạnh mẽ hơn, sánh bước cùng thời đại. Trải qua mỗi chặng đường cách mạng, Đảng ta thể hiện vai trò lãnh đạo đất nước đạt được những "thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử" là minh chứng sinh động khẳng định tầm vóc và ngày càng sáng tỏ giá trị lý luận của Đảng. Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đánh giá: Thực tiễn đó khẳng định một chân lý: Ở Việt Nam, không có một lực lượng chính trị nào khác, ngoài Đảng Cộng sản Việt Nam có đủ bản lĩnh, trí tuệ, kinh nghiệm, uy tín và khả năng lãnh đạo đất nước vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đưa sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác [2] . Đảng ta đã khẳng định, cùng với chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng và cách mạng Việt Nam, "mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng lợi" [3] .
Đảng đã đề ra cương lĩnh, đường lối, chỉ thị, nghị quyết "thuận thời đại", "hợp lòng dân", mà lòng dân thì có trước ý Đảng, vậy nên ngay từ khi ra đời và đóng vai trò cầm quyền, Đảng luôn khẳng định tính giai cấp của mình; Đảng mang bản chất giai cấp công nhân, thống nhất với tính nhân dân và tính dân tộc; tôn chỉ của Đảng là vì lợi ích quốc gia dân tộc, ngoài lợi ích của nhân dân và dân tộc thì Đảng không có lợi ích nào khác. Mỗi cán bộ, đảng viên đều thấm nhuần bài học xuyên suốt và có ý nghĩa tồn vong của chế độ là luôn luôn phải LẤY DÂN LÀM GỐC. Điều này đã tạo nên bản chất tốt đẹp của Đảng ta, tạo ra sự khác biệt với các đảng chính trị khác trên thế giới và khác với những đảng chính trị đã từng tồn tại trong lịch sử dân tộc ta.
Hiện nay, chúng ta có điều kiện nhìn lại toàn diện quá trình đổi mới nhằm rút ra những bài học lý luận và thực tiễn quý báu cho việc tổng kết 40 đổi mới, định hướng đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Qua đó, đánh giá một cách tổng quát bước đường lãnh đạo, cầm quyền với những thành tựu phải được phát huy phát triển, đặc biệt là trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng về mọi mặt để Đảng ta thực sự "là đạo đức, là văn minh", Đảng ta thật sự là vĩ đại. Để có đường lối đúng, lãnh đạo đúng, vấn đề đặt ra mang tính nguyên tắc là tiếp tục nghiên cứu, vận dụng và phát triển sáng tạo những nội dung cơ bản và giá trị cốt lõi của lý luận kinh điển Marx-Lenin, di sản Hồ Chí Minh; đồng thời, phân tích những cơ sở thực tiễn lãnh đạo của Đảng; bài học từ sự thất bại của Liên Xô, thành công của Trung Quốc và bối cảnh hiện thời để đúc kết những bài học kinh nghiệm và phát triển lý luận của Đảng cho chặng đường tiếp theo.
Đảng ta với phương châm tự phê bình và phê bình, nhìn thẳng vào sự thật, khắc phục những hạn chế, "tự đổi mới", "tự chỉnh đốn", "tự soi", "tự sửa", để nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng. Đảng đề ra quan điểm định hướng lãnh đạo với quyết tâm chính trị cao nhất, tận dụng mọi thời cơ, vận hội, tạo bước chuyển biến mới nhằm đạt mục tiêu đề ra. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, Đảng thể hiện ngày càng sáng tỏ lý luận chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam và khẳng định vai trò, trách nhiệm chính trị gắn với trách nhiệm đạo đức, được dân tộc và nhân dân tin tưởng giao phó, tiên phong dẫn dắt nhân dân ta vững bước trên hành trình phát triển, hội nhập tiến tới phồn vinh và hùng cường.
Tiên phong, gương mẫu của đảng viên, cán bộ
Năng lực lãnh đạo cầm quyền của Đảng phụ thuộc vào năng lực của đội ngũ đảng viên, cán bộ. Điều này được biểu hiện trong quá trình công tác của đảng viên, cán bộ biểu hiện ra bằng lời nói và hành động. Đó là phẩm chất của Đảng. Phẩm chất của Đảng là phẩm chất chính trị và phẩm chất đạo đức, lối sống của đảng viên, cán bộ. Đảng là tổ chức tự nguyện của những người cùng chí hướng, lý tưởng, cho nên được vào Đảng là được tiếp tục rèn luyện phẩm chất, tư cách và không ngừng phấn đấu cho sự nghiệp vẻ vang của Đảng và dân tộc.
Đảng phấn đấu cho hệ giá trị độc lập, tự do, hạnh phúc cho nhân dân, mang lại cuộc sống tươi vui và ngày càng đủ đầy về vật chất và tinh thần cho nhân dân. Lợi ích của nhân dân là trên hết và trước hết, trong đó có lợi ích của đảng viên, cán bộ. Đó là lẽ sống của mỗi đảng viên, cán bộ. Vì vậy, lãnh tụ Hồ Chí Minh đã từng nói: "Đảng không phải là một tổ chức để làm quan phát tài. Nó phải làm tròn nhiệm vụ giải phóng dân tộc, làm cho Tổ quốc giàu mạnh, đồng bào sung sướng". Đảng lãnh đạo không áp đặt ý muốn chủ quan của Đảng cho nhân dân để buộc họ noi theo hay làm theo, mà mỗi đảng viên, cán bộ luôn phải "nêu gương trước quần chúng", "vừa làm lãnh đạo, vừa làm đày tớ trung thành của nhân dân", "phải ít lòng ham muốn về vật chất", "phải chống chủ nghĩa cá nhân", thật sự phục vụ nhân dân và phụng sự Tổ quốc. Trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo hướng đổi mới toàn diện như hiện nay, đòi hỏi đội ngũ đảng viên, cán bộ không chỉ "đúng vai, thuộc bài" mà phải luôn gương mẫu, tiên phong trước nhân dân, gánh vác trọng trách trước Đảng, cống hiến và nỗ lực hết mình như lời thề ngay từ khi được kết nạp Đảng, mà không được phép lãng quên.
Hiện nay, trong hệ thống chính trị có những biểu hiện về đảng viên, cán bộ sợ trách nhiệm nên không dám làm, né tránh, đùn đẩy, cầm chừng, nguyên nhân không phải do "thể chế", mà là do khuyết điểm ở "bệnh" sợ sai của một bộ phận đảng viên, cán bộ. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, đùn đẩy, né tránh trách nhiệm, thậm chí sợ trách nhiệm của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên vẫn là vấn đề rất đáng lo ngại, diễn biến phức tạp, không thể chủ quan, lơ là. Một số đồng chí lãnh đạo cấp cao, cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp nhận trách nhiệm chính trị, có vi phạm, có trường hợp cũng phải xử lý theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Những tồn tại, khuyết điểm đó chỉ là tạm thời, chỉ trong một bộ phận đảng viên, cán bộ, không đại diện và không thể tồn tại mãi trong cơ quan của Đảng và Nhà nước. Đảng và hệ thống chính trị đã và đang coi xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ tất yếu, thường xuyên để xứng đáng với niềm tin của nhân dân.
Đảng ta chủ trương đổi mới phương thức lãnh đạo và nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng làm cho đội ngũ đảng viên, cán bộ thống nhất về nhận thức và tư tưởng, làm cơ sở cho sự thống nhất về hành động, về khả năng lãnh đạo, quản lý; làm cho đội ngũ đảng viên, cán bộ không ngừng nâng cao về phẩm chất và năng lực trước yêu cầu nhiệm vụ đặt ra. Mà điều quan trọng trước hết ở đội ngũ đảng viên, cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, phải rèn luyện đạo đức cách mạng như rửa mặt hằng ngày và tu dưỡng suốt đời theo lý tưởng đã chọn thì mới luôn luôn "trong sáng".
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ rõ: Đảng mạnh là do chi bộ tốt; chi bộ tốt là do các đảng viên đều tốt. Việc giáo dục, bồi dưỡng, huấn luyện đảng viên, cán bộ là công việc gốc của Đảng; công tác cán bộ là then chốt của them chốt, vì vậy việc xây dựng đội ngũ đảng viên, cán bộ không chỉ là trách nhiệm chính trị của tổ chức Đảng, mà là tinh thần tự chịu trách nhiệm của mỗi đảng viên, cán bộ, để không ngừng trau dồi học tập, nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn và năng lực lãnh đạo, quản lý; vừa nhất quán trong quan điểm, vừa sáng tạo trong cách làm để phát huy vai trò NÊU GƯƠNG TRƯỚC ĐẢNG, HÀNH ĐỘNG TRƯỚC NHÂN DÂN; chức vụ càng cao thì càng phải nêu gương từ lời nói đi đôi với việc làm, từ lý luận cho đến thực tiễn, từ tư duy đến hành động. Mỗi đảng viên, cán bộ luôn luôn học tập, làm theo và thấm nhuần tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh một cách thiết thực, hiệu quả.
Đoàn kết toàn dân, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại
Sức mạnh của nhân dân chỉ có thể phát huy khi được tập hợp, đoàn kết và được lãnh đạo bởi Đảng ta. Trong mọi giai đoạn cách mạng, Đảng gương cao ngọn cờ đại đoàn kết toàn dân tộc, đưa dân tộc đi đến những thắng lợi vẻ vang trong lịch sử. Tiếp bước truyền thống có giá trị quý báu đó, Đảng ta khẳng định chiến lược lâu bền cho sự phát triển đất nước là chiến lược đại đoàn kết toàn dân, có sự kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại.
Phát huy toàn diện sức mạnh quốc gia trên mọi lĩnh vực của đất nước, mọi giá trị tốt đẹp trong truyền thống dân tộc, mọi tiềm năng, thế mạnh và nguồn lực tài nguyên, địa-chính trị, con người trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt quan trọng trong quá trình lãnh đạo, Đảng ta coi trọng phát huy, phát triển nhân tố con người. Thấm nhuần tinh thần của lãnh tụ Hồ Chí Minh về việc muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải xây dựng con người xã hội chủ nghĩa. Đảng ta luôn nỗ lực cho việc nâng cao trình độ tri thức, đạo đức, thể lực, lối sống và thẩm mỹ cho nhân dân. Đảng ta đã xác định: Con người giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển; phát triển văn hoá, xây dựng con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc đổi mới; phát triển giáo dục-đào tạo và khoa học-công nghệ là quốc sách hàng đầu; phát huy vai trò, thế mạnh của mỗi chủ thể, mỗi người và phát huy trí tuệ tập thể của cộng đồng xã hội; quyết tâm tạo ra sự bình đẳng và đoàn kết giữa các dân tộc, tôn giáo, thúc đẩy HÀI HÒA LỢI ÍCH, ĐỒNG THUẬN XÃ HỘI; xây dựng gia đình hạnh phúc, tiến bộ làm tế bào lành mạnh, vững chắc của xã hội, thực hiện bình đẳng giới là tiêu chí của tiến bộ, văn minh.
Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị và toàn xã hội ngày càng mở rộng dân chủ thực chất trong tổ chức và đời sống. Đảng lãnh đạo xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; kiên trì thực hiện phương châm: dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng. Nhà nước đại diện quyền làm chủ của nhân dân; Nhà nước xây dựng nền pháp quyền là công cụ thể hiện là thực hiện quyền làm chủ của nhân dân.
Thời đại mới đã chấm dứt thời kỳ tồn tại biệt lập giữa các quốc gia, mở ra mối quan hệ quốc tế ngày càng rộng lớn giữa các dân tộc, làm cho vận mệnh của mỗi dân tộc không thể tách rời vận mệnh chung của cả loài người. Do đó, Đảng lãnh đạo việc chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, linh hoạt, hiệu quả trên cơ sở giữ vững độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và bản sắc của dân tộc Việt Nam. Phối hợp chặt chẽ hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nước và ngoại giao nhân dân; giữa ngoại giao chính trị với ngoại giao kinh tế và ngoại giao văn hóa; giữa đối ngoại với quốc phòng, an ninh. Hoạt động đối ngoại và quan hệ quốc tế đã đạt được những thành tựu quan trọng, nâng tầm vị thế quốc gia; chỉ số hoà bình toàn cầu của Việt Nam đang ngày càng được thế giới đánh giá cao, năm 2023 Việt Nam đứng thứ 41/163 nước được xếp hạng. Đảng ta định hướng tiếp tục hình thành nên một trường phái đối ngoại, ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo, mang đậm bản sắc "cây tre Việt Nam".
Đảng và dân tộc nêu cao tinh thần thâu thái những giá trị của Đông, Tây, kim cổ, "cầu đồng, tồn dị" và những nguồn lực của thời đại kết hợp với sức mạnh dân tộc thúc đẩy cho sự phát triển đất nước: Nắm bắt chính xác đặc điểm và xu thế phát triển của thời đại; tranh thủ mọi nguồn lực tích cực và tốt đẹp của quốc tế, thành tựu và tinh hoa của loài người, nhất là nguồn lực tài chính, quản trị, cách mạng khoa học và công nghệ để "phát triển kinh tế là trung tâm", đặc biệt là hiệu quả kinh tế đối ngoại; kiên quyết đấu tranh làm thất bại âm mưu, hành động can thiệp của các thế lực thù địch vào công việc nội bộ, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh quốc gia và ổn định chính trị đất nước.
Thực tế cho thấy, càng đẩy mạnh công cuộc đổi mới toàn diện, càng thúc đẩy phát triển kinh tế thị trường, càng mở rộng hội nhập và quan hệ quốc tế thì lại càng khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng trong định hướng đạt được mục tiêu, bảo vệ vững chắc thành quả cách mạng và nền độc lập của đất nước.
Lịch sử đã và đang khẳng định vai trò to lớn và sự nghiệp vĩ đại của Đảng đồng hành cùng dân tộc. Đó là Đảng quang vinh, Bác Hồ vĩ đại, nhân dân anh hùng. Khát vọng của dân tộc đã trao cho Đảng và tiếp tục đặt niềm tin, tâm huyết vào vai trò của Đảng trên hành trình xây dựng một nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc. Đúng như nhà thơ Tố Hữu đã viết:
"Cuộc sống lớn có đôi mắt Đảng,
Mỗi bước đi gần, nâng ước mơ xa".
