Lời tòa soạn: Theo thống kê, hiện nay, Hà Nội có tới hơn 300 dự án "treo", bỏ hoang, sử dụng sai mục đích ở khắp các địa bàn quận, huyện. Thực trạng này không chỉ gây lãng phí tài nguyên đất, thất thu Ngân sách Nhà nước mà còn khiến quyền lợi, tiện ích của người dân xung quanh khu vực "đất vàng" bị ảnh hưởng. Dù đây không phải là vấn đề mới, nhưng để xử lý triệt để được những tồn tại của hàng trăm dự án bỏ hoang lại là câu chuyện mãi chưa có hồi kết.
Với mong muốn đồng hành cùng chính quyền Thủ đô trong công cuộc ngăn chặn tình trạng doanh nghiệp "ôm đất vàng" rồi bỏ hoang; chúng tôi khởi đăng tuyến bài về những vấn đề bất cập còn tồn đọng liên quan đến các sai phạm sử dụng đất, công tác xử lý, giải pháp khắc phục... để thông qua đó "giành" lại quỹ đất cho Thủ đô và đảm bảo quy hoạch, mỹ quan đô thị chung của Thành phố.
Dự án nằm trên đất vàng vẫn "đắp chiếu" một thập kỷ
Theo đó, Công ty cổ phần Tạp phẩm và Bảo hộ lao động (Sunprotexim), có trụ sở tại 11A Cát Linh, phường Quốc Tử Giám, quận Đống Đa, Hà Nội) tiền thân là Công ty Tạp phẩm và Bảo hộ lao động được thành lập theo Quyết định số 153 của Bộ Thương Mại (nay là Bộ Công Thương) năm 1995.
Đến năm 2004, công ty này cổ phần hóa theo Quyết định số 1215 của Bộ Thương mại. Sau cổ phần hóa, nhà nước vẫn nắm 43,29% vốn điều lệ của Sunprotexim. Được biết, công ty này hiện vẫn sở hữu khá nhiều bất động sản tại những vị trí đắc địa ở Hà Nội như: 30 Đoàn Thị Điểm, 11A Cát Linh, 352 Giải Phóng… Trong đó, lô đất 30 Đoàn Thị Điểm và 11A Cát Linh được hợp khối và được coi là "đất vàng" tại Hà Nội với 3 mặt tiền phố Đoàn Thị Điểm và Cát Linh và Đặng Trần Côn.
Năm 2010, Sunprotexim đã chủ trương xây dựng hai dự án trung tâm thương mại, văn phòng cho thuê và căn hộ cao cấp cao 15 tầng, tại số 11A Cát Linh và 30 Đoàn Thị Điểm.
Theo kế hoạch, Sunprotexim sẽ khởi công dự án tại số 11A Cát Linh vào quý IV/2010. Để thực hiện dự án, các ki-ốt tại số 30 Đoàn Thị Điểm được sửa sang để các đơn vị tại số 11A Cát Linh chuyển sang. Nhưng sau đó không rõ vì lý do gì mà dự án "nằm đắp chiếu" trong một thời gian dài.
Do đó, đến ngày 23/8/2017 UBND TP Hà Nội đã ra quyết định số 5853/ QĐ-UBND về việc thu hồi 2.505m2 đất tại địa chỉ 11A Cát Linh, phường Quốc Tử Giám, quận Đống Đa, do Công ty Tạp phẩm và bảo hộ lao động quản lý, sử dụng; cho Công ty cổ phần Bình Minh Group thuê để tiếp tục sử dụng cùng với tài sản nhận chuyển nhượng làm trụ sở làm việc và cửa hàng giới thiệu sản phẩm. Thời hạn chuyển nhượng hợp đồng thuê đến ngày 27/8/2054.
Trên thực tế, có thể thấy rõ tại lô đất vàng 11A Cát Linh không hề có trụ sở làm việc của Công ty cổ phần Bình Minh Group và cửa hàng giới thiệu sản phẩm cho đến nay vẫn chỉ nằm trên giấy.
Ngày 14/11/2020, thực tế ghi nhận tại lô đất vàng 11A Cát Linh cho thấy phía bên ngoài dự án chỉ có một tấm biển quảng cáo đề “Xi măng Xuân Thành”, bên trong khu đất cỏ mọc um tùm và chiếc máy cẩu đã cũ, không có bất cứ hoạt động kinh doanh nào diễn ra.
Người dân tại đây cho biết, trước đó khu đất được tận dụng làm điểm trông giữ xe ô tô, mở quán bia. Sau đó một thời gian thì không còn hoạt động và gần đây xuất hiện biển quảng cáo “Xi măng Xuân Thành” nhưng cũng không có sản phẩm hay người kinh doanh xuất hiện.
Một lần nữa dự án trên lô đất vàng 11A Cát Linh lại được “hô biến” thần tốc. Câu hỏi dư luận đặt ra, có chăng việc dựng tấm biển quảng cáo như trên là để che mắt dư luận và cơ quan chức năng về việc thiếu minh bạch triển khai xây dựng án như ban đầu.
Để làm rõ thông tin về dự án trên lô đất vàng 11A Cát Linh, PV đã liên hệ làm việc với UBND quận Đống Đa. Tuy nhiên, đến nay UBND quận vẫn chưa thể sắp xếp lịch làm việc với cơ quan báo chí, trong khi diễn biến liên quan đến lô đất vàng 11A Cát Linh ngày càng phức tạp. Phải chăng sự thờ ơ của các đơn vị, chính quyền sở tại là "cái cớ" cho lô đất vàng này nhiều năm nay "lay lắt" chờ đợi được sử dụng đúng mục đích?
Ngày 14/11/2020, phóng viên (PV) ghi nhận thực tế tại lô đất vàng 11A Cát Linh phía bên ngoài dự án chỉ có một tấm biển quảng cáo đề “Xi măng Xuân Thành”, bên trong khu đất cỏ mọc um tùm và chiếc máy cẩu đã cũ, không có bất cứ hoạt động kinh doanh nào diễn ra. (Ảnh-Hương Ly)
Dự án bị “treo” gây lãng phí tài nguyên đất và mất mỹ quan đô thị cần phải thu hồi đất
Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng UBND TP Hà Nội kiểm tra, xử lý nội dung phản ánh hơn 300 dự án “treo”, “bỏ hoang” ở các địa bàn quận, huyện đang gây lãng phí tài nguyên đất.
Không ít lô đất vàng, với vị trí đắc địa nhưng nhiều năm không được triển khai xây dựng và dừng thi công. Thực trạng này đã khiến bộ mặt thành phố trở nên nhếch nhác, lợi ích người dân sống trong vùng quy hoạch dự án bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Theo báo cáo của Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội tại phiên giải trình về kết quả giám sát về tình hình quản lý các dự án sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai trên địa bàn, thành phố hiện có 161 dự án có dấu hiệu vi phạm (chiếm 23,1%), với hình thức và mức độ khác nhau.
Phổ biến nhất vẫn là 40 dự án chậm đưa đất vào sử dụng trên 12 tháng liên tục kể từ khi được giao đất trên thực địa; 47 dự án chậm tiến độ thực hiện trên 24 tháng; 22 dự án chậm hoàn thành công tác; 4 dự án chậm nghĩa vụ tài chính.
Thông tin với báo chí, đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội cho hay có nhiều nguyên nhân dẫn đến dự án chậm tiến độ, dẫn đến các khu “đất vàng” bị bỏ hoang. Bắt nguồn cho việc dự án bị treo có thể kể đến như chủ đầu tư không đủ năng lực về tài chính, điều chỉnh giấy phép, vướng mắc trong khâu giải phóng mặt bằng…
Cũng theo vị đại diện này, quy định tại Luật Đất đai nêu rõ nếu dự án quá 01 năm không sử dụng đất hoặc chậm tiến độ quá 24 tháng theo tiến độ được duyệt thì sẽ bị thu hồi. Nhưng trên thực tế, số dự án thu hồi được rất ít, việc chậm đưa đất vào sử dụng, không bảo đảm tiến độ dự án hay chậm nghĩa vụ tài chính với Nhà nước đang gây ra nhiều hệ quả đối với nền sự kinh tế - xã hội của Thủ đô.
TS. Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cho rằng, việc thu hồi các dự án “treo” là không hề dễ dàng. Bởi nếu chính quyền muốn thu hồi, thì trước hết phải bồi thường, đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư. Thực tế, với những khó khăn, phức tạp, nên hiện có dự án bị “treo” cả chục năm, nhưng vẫn chưa thể thu hồi, gây lãng phí tài nguyên đất và mất mỹ quan đô thị.
Năm 2019, qua kết quả giám sát tình hình quản lý các dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai trên địa bàn Hà Nội, HĐND TP Hà Nội đã chỉ rõ nguyên nhân dẫn đến các dự án chậm triển khai trong thời gian qua.
Nguyên nhân chính là do thay đổi chính sách đất đai; Điều chỉnh quy hoạch chung, quy hoạch phân khu; Thị trường bất động sản trầm lắng; Chủ đầu tư không quyết liệt; Quy định không xây dựng nhà cao tầng trong nội đô...
Ngày 26/02/2020, Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ cùng lãnh đạo thành phố làm việc với Ủy ban MTTQ thành phố Hà Nội đã có chỉ đạo kiên quyết xử lý và xử lý triệt để các vi phạm về đất đai, xây dựng trái phép, thu hồi các dự án có sử dụng đất nhiều năm không triển khai; có giải pháp bảo vệ môi trường trên địa bàn, giảm thiểu ô nhiễm không khí, ô nhiễm các con sông, nguồn nước, thực hiện phân loại xử lý rác thải, đẩy nhanh tiến độ di dời các cơ sở ô nhiễm môi trường ra khỏi nội thành…
HĐND TP Hà Nội cũng xác định trách nhiệm chính thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường đối với nhóm dự án được giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất chậm 12 tháng. Với nhóm dự án chậm 24 tháng theo tiến độ thực hiện phê duyệt trách nhiệm thuộc về Sở Kế hoạch và Đầu tư. Đối với nhóm dự án chậm nguyên nhân điều chỉnh quy hoạch trách nhiệm thuộc về sở Quy hoạch và Kiến trúc .
Trước tình hình đó, ngày 06/12/2018 HĐND TP Hà Nội đã ban hành Nghị quyết số 15/2018/NQ-HĐND, yêu cầu UBND TP tiếp tục rà soát, tổng hợp chính xác các dự án vốn ngoài ngân sách sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai trên địa bàn TP để chỉ đạo thanh tra, xác định vi phạm, phân loại và xử lý vi phạm phù hợp theo quy định.
Từ dự án "đắp chiếu" tại lô đất vàng 11A Cát Linh, UBND quận Đống Đa, Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội, rất mong Sở Xây nhanh chóng thanh kiểm tra, chỉ đạo làm rõ việc hoạt động kinh doanh, tiến độ xây dựng dự án tránh tình trạng gây thất thu ngân sách Nhà nước tại địa phương.
