Không thay đổi sẽ bị tụt lại phía sau
Nhận định về tình hình phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam trong giai đoạn tới, ông Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho rằng, thế giới đang thay đổi nhanh chóng và Việt Nam cần bắt kịp hoặc sẽ có nguy cơ tụt lại phía sau.
"Khi hướng tới thập kỷ sắp tới, tôi nhìn thấy nhiều cơ hội, nhưng cũng thấy cả những rủi ro. Thế giới đang thay đổi nhanh chóng và Việt Nam cần bắt kịp hoặc sẽ có nguy cơ tụt lại phía sau".
Ông Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam
Theo Giám đốc World Bank Việt Nam, mô hình thương mại toàn cầu đang thay đổi. Châu Á sẽ tiếp tục tăng trưởng và dự kiến trở thành trung tâm thúc đẩy nền kinh tế toàn cầu trong thập kỷ tới. Các thị trường tiêu dùng châu Á đang trỗi dậy mang đến những cơ hội lớn cho Việt Nam.
Đồng thời, việc áp dụng ngày càng nhiều các công nghệ tiên tiến trong sản xuất - như robot, in 3D, sản xuất thông minh - tại các nền kinh tế khan hiếm lao động và ở Trung Quốc có thể thách thức khả năng Việt Nam tiếp tục dựa vào mô hình tăng trưởng theo định hướng xuất khẩu. Nhưng điều này cũng có thể tạo ra những cơ hội mới để bắt kịp công nghệ nhanh hơn và thậm chí nhảy vọt.
Việt Nam đối mặt với dân số già
Ông Ousmane Dione dự báo, Việt Nam sẽ phải đối mặt với dân số già hóa nhanh chóng, tăng năng suất chậm lại và tăng trưởng đầu tư thấp, ảnh hưởng đến tiềm năng tăng trưởng trung hạn của Việt Nam. Nhiều động lực thúc đẩy sự tăng trưởng của đất nước trước đây sẽ giảm dần trong thập kỷ tới.
Những lợi ích thu được từ quá trình chuyển đổi cơ cấu - công nhân chuyển từ hoạt động nông nghiệp năng suất thấp sang sản xuất và dịch vụ với năng suất cao hơn - đang diễn ra và sẽ kết thúc một cách tự nhiên. Tiền lương đang tăng lên và sẽ bắt đầu làm xói mòn lợi thế so sánh hiện nay của Việt Nam tại những phân khúc có giá trị gia tăng tương đối thấp và sử dụng nhiều lao động trong các chuỗi giá trị toàn cầu.
"Vì vậy, mặc dù có mọi tiềm năng để duy trì thành công sự phát triển của đất nước, Việt Nam sẽ phải nắm bắt cơ hội, quản lý rủi ro và thúc đẩy các cải cách mạnh mẽ. Chiến lược PTKT-XH và Kế hoạch PTKT-XH là những cơ hội vàng của Việt Nam vì các tài liệu này sẽ định hình lộ trình phát triển của đất nước trong thập kỷ tới. Chúng ta không thể bỏ lỡ những cơ hội này. Thập kỷ này là thời điểm quan trọng đối với Việt Nam khi phải đương đầu với những thách thức mới và tìm con đường hiện thực hoá tham vọng trở thành nền kinh tế có thu nhập cao vào năm 2045", Giám đốc World Bank Việt Nam phân tích.
"Làm thế nào để Việt Nam có thể duy trì tăng trưởng cao nhưng có chất lượng? Làm thế nào để Việt Nam có thể hiện đại hóa các thể chế thị trường trong nước để tạo ra một môi trường kinh doanh, nơi các doanh nghiệp thuộc khu vực tư nhân, bao gồm cả các doanh nghiệp trong nước, có thể phát triển? Lực lượng lao động Việt Nam cần những kỹ năng gì để có thể cạnh tranh, không chỉ trong sản xuất cơ bản mà còn tiến lên trên chuỗi giá trị, bắt kịp với các công nghệ thay đổi nhanh chóng, đồng thời không để lại các nhóm người bị tụt lại phía sau? Làm thế nào để Việt Nam có thể đảm bảo sự tăng trưởng của đất nước mà không gây hại cho môi trường, đồng thời giải quyết được những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu?", theo ông Ousmane Dione đây chính là những câu hỏi mà Việt Nam cần phải trả lời và tìm ra giải pháp chính sách cho chính các câu hỏi này nếu không muốn bị tụt lại phía sau.
Đồng quan điểm, ông Sebastian Eckardt, chuyên gia Kinh tế trưởng WB cho rằng, Việt Nam đang thu hẹp khoảng cách với các quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, Việt Nam có thể mắc bẫy thu nhập trung bình nếu không hành động đủ nhanh.
Thời gian dân số vàng của nền kinh tế chỉ còn khoảng 22 năm, theo ông Sebastian Eckardt, tiềm năng tăng trưởng của Việt Nam đang bị giảm và sẽ giảm tiếp nếu không có cải cách sâu rộng.
Việt Nam cũng gặp các vấn đề như thiếu vốn, năng suất tổng thể tăng chậm... Để thúc đẩy đầu tư và đẩy mạnh tăng trưởng, chuyên gia của WB đã đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam. Theo đó, Việt Nam cần nâng cao hiệu quả trung gian tài chính, cải thiện khung pháp lý, khả năng giám sát, xử lý nợ, giám sát chặt việc vốn tín dụng đổ vào bất động sản, tiêu dùng...Bên cạnh đó, không nên quá phụ thuộc vào ngân hàng, Việt Nam cũng cần phát triển chiều sâu thị trường vốn để tạo thêm nguồn vốn dài hạn cho doanh nghiệp….
