Điều này sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả các chính sách an sinh xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp mà Chính phủ đang rốt ráo thúc đẩy.
PV: Thưa ông, người dân, nhất là những người lao động ngoại tỉnh ở các địa phương đang thực hiện giãn cách xã hội rất cần nhận hỗ trợ gấp. Giãn cách kéo dài khiến họ mất việc, không có thu nhập, không có hỗ trợ từ gia đình...
Ông Nguyễn Đức Kiên: Chính phủ đã có những chỉ đạo rất kịp thời về an sinh xã hội, với nguyên tắc trao quyền cho các địa phương và yêu cầu là không để ai thiếu ăn. Đầu tháng 8/2021 là Nghị quyết số 86/NQ-CP của Chính phủ về các giải pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19, mới đây là Công điện 1680/CĐ-TTg về tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19. Tinh thần rất rõ là trao quyền cho các địa phương, cho phép các địa phương sử dụng các nguồn lực, kể cả ngân sách địa phương, để cung cấp miễn phí lương thực, thực phẩm thiết yếu cho người dân gặp khó khăn, đảm bảo không ai bị thiếu ăn, thiếu mặc.
Vấn đề là triển khai thế nào cho nhanh, vì nhiều người không khó lắm trong đợt giãn cách trước, thì lần này đã rơi vào tình thế khó khăn rồi.
Chúng ta cần chấp nhận là có thể có trùng lặp, sai sót nhất định trong thực thi, vì thời gian triển khai gấp, số lượng người đông, không thể đòi hỏi làm đâu đúng đó. Có được 80-90% người dân cần hỗ trợ nhận được hỗ trợ kịp thời là thành công.
PV: Thực tế, người dân có nhu cầu về quê khi thời hạn giãn cách kéo dài. Một số địa phương đã có kế hoạch tổ chức đón người về quê.
Ông Nguyễn Đức Kiên: Phải thẳng thắn thừa nhận là chúng ta chưa lường hết được khó khăn của người dân khi kéo dài giãn cách xã hội, người dân không được đi làm. Tình hình đặc biệt khó khăn ở khu vực miền Nam, nhất là TP.HCM vì tỷ lệ lao động ngoại tỉnh đông, tách xa khỏi gia đình, nên khi thu nhập đứt gãy, nảy sinh các vấn đề về thu nhập ngay lập tức. Người dân muốn về quê là dễ hiểu.
Nhưng nếu không thực hiện thật nghiêm túc yêu cầu ai ở đâu ở yên đó, thì việc kiểm soát dịch bệnh sẽ càng phức tạp.
Việc một số địa phương công bố đón người về quê đang gây sức ép lên chính quyền địa phương các tỉnh đang có dịch, gây áp lực lên việc thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ về phòng chống dịch bệnh. Trong khi đó, nếu có sự hợp tác, liên kết giữa các chính quyền địa phương, có nhiều cách phù hợp hơn để hỗ trợ người dân trong thời gian này.
Ví dụ, mới đây, Vĩnh Phúc đã có chính sách hỗ trợ 10 - 20 kg gạo và 1 triệu đồng/người với người Vĩnh Phúc đang sinh sống tại các tỉnh, thành phố thực hiện Chỉ thị 16/CT-TTg gặp khó khăn. Hay như Quảng Bình lập đường dây nóng hỗ trợ người dân Quảng Bình ở TP.HCM gặp khó khăn qua Hội đồng hương với mức hỗ trợ 1 triệu đồng/hộ.
Cùng với chính sách mà các địa phương đang thực hiện giãn cách triển khai, như TP.HCM hỗ trợ người lao động khó khăn, hỗ trợ chỗ ở 0 đồng, giảm giá tiền điện, nước, vận động người cho thuê nhà giảm giá tiền thuê..., sẽ khiến người dân an tâm ở tại chỗ.
PV: Hàm ý chính sách ở đây là gì, thưa ông?
Ông Nguyễn Đức Kiên: Khi dịch bệnh vẫn đang ở giai đoạn phức tạp, các tỉnh không tổ chức đón người về, mà dành khoản tiền đó hỗ trợ người dân địa phương đang ở tâm dịch. Khoản hỗ trợ có thể không nhiều, nhưng đủ đảm bảo tiền ăn đến ngày 15/9.
Chính quyền TP.HCM tiếp tục các giải pháp hỗ trợ đã công bố, đồng thời thúc đẩy chương trình người dân hỗ trợ người dân ở từng khu phố. Cũng phải nhắc đến trách nhiệm của chính quyền phường, xã mà người dân đang tạm trú, nếu có sự sát sao, hỗ trợ kịp thời, tôi nghĩ nhiều người dân sẽ vượt khó để ở lại, đợi giãn cách kết thúc.
Lúc này, chính quyền các địa phương cần phải chung sức, chung tay với TP.HCM và các tỉnh phía Nam trong thực hiện các chính sách thì mới an được dân, an được doanh nghiệp. Đây cũng là giải pháp để tránh tình trạng đứt gãy lao động.
Chính phủ cũng cần có thông điệp rõ ràng là chấp nhận giảm nguồn thu, chấp nhận bội chi ngân sách và tập trung dành nguồn lực cho an sinh xã hội, phúc lợi xã hội, dành nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp.
PV: Chính phủ đang gấp rút chỉ đạo các bộ, ngành hoàn tất các giải pháp mới để hỗ trợ doanh nghiệp. Có nhiều giải pháp mà doanh nghiệp đã kiến nghị trước đó, như tiêm vắc-xin cho người lao động, tổ chức luồng xanh cho vận tải hàng hóa...
Ông Nguyễn Đức Kiên: Đây là những giải pháp cấp bách, giải quyết những vướng mắc phát sinh của các địa phương thực hiện biện pháp phòng chống dịch bệnh. Việc này cần phải được thực hiện nhanh và quan trọng là với tinh thần phối hợp sát sao của cả cấp trung ương và các bộ, ngành.
Về nguyên tắc, chúng ta chấp nhận nền kinh tế thị trường là chấp nhận sự khốc liệt của thể chế này, đó là doanh nghiệp yếu, doanh nghiệp thiếu năng lực, không đủ sự linh hoạt, nhạy bén sẽ phải phá sản, người lao động sẽ thất nghiệp.
Nhưng không thể để doanh nghiệp bị dừng hoạt động vì sự thiếu thống nhất trong điều hành chính sách của chính quyền địa phương, sự phối hợp chưa thống nhất của các bộ, ngành… Doanh nghiệp nào còn có thể hoạt động, còn có thể sản xuất được, đang có thị trường thì cần được hỗ trợ hết sức./.
