Sáng 5/6, Quốc hội tiến hành chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể về xử lý những vướng mắc về kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là các công trình giao thông trọng điểm, đội vốn lớn, chậm tiến độ, chất lượng kém; quản lý hoạt động vận tải, chất lượng phương tiện, quản lý xe hợp đồng điện tử...
Trong phiên chất vấn, phần lớn các câu hỏi đại biểu đặt ra liên quan tới tình trạng chậm tiến độ, đội vốn của dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông.
Đại biểu Nguyễn Hữu Cầu (Nghệ An) hỏi: "Hiện nay các dự án của ngành giao thông vận tải có nhiều tồn tại, trong đó có vấn đề để chậm tiến độ, đội vốn, chất lượng kém, vậy trách nhiệm cá nhân có quy đến cùng không hay chỉ là tập thể? Tôi muốn xử lý đến cùng trách nhiệm cá nhân để gây ra tình trạng này".
Cùng băn khoăn, đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) chất vấn: "Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông được Bộ Giao thông Vận tải là chủ đầu tư và phê duyệt từ năm 2009 và dự án vốn ban đầu là 8.769 tỷ đồng. Theo Báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, dự án được điều chỉnh nâng vốn lên 18 nghìn tỷ đồng và dự kiến đưa vào vận hành là năm 2013 nhưng đến nay dự án vẫn chưa đưa vào vận hành thương mại được".
Đại biểu tỉnh Thái Bình đặt ra câu hỏi: Lý do gì mà đến nay qua chạy thử rồi, đã 99% phần thi công hoàn thành mà vẫn chưa đưa vào vận hành thương mại và yêu cầu Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải xem xét đến trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc đội vốn kéo dài dự án này.
Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể.
Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết: "Mỗi dự án đều có chủ đầu tư. Vừa qua chúng tôi đã giao cho thanh tra của Bộ để thanh tra tất cả những dự án mà báo chí và người dân phản ánh chất lượng. Cùng với thanh tra các bộ, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán nhà nước và cơ quan điều tra của Bộ Công an đang tiến hành xử lý".
Theo đó, với những công trình chậm tiến độ do yếu tố khách quan như giải phóng mặt bằng, bố trí vốn không kịp thời thì chúng tôi kiểm điểm rút kinh nghiệm. Còn những dự án thuộc trách nhiệm chủ quan của các đơn vị liên quan như chủ đầu tư thì chúng tôi xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, kể cả là chuyển hồ sơ qua công an để xử lý nghiêm.
Đa số các dự án đội vốn rơi vào dự án đường sắt đô thị.
Ông Nguyễn Văn Thể, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải
Rất nhiều nguyên nhân đã được vị Bộ trưởng này đưa ra: "Đây là công nghệ mới, những dự án này được phê duyệt trước năm 2008. Năm 2008 - 2009 là khủng hoảng nghiêm trọng, năm 2009 trượt giá đến gần 20% và chúng tôi thống kê từ năm 2009 - 2013 trượt giá khoảng 49%, tức là có yếu tố trượt giá, có yếu tố công nghệ mới, có yếu tố thay đổi quy mô của chủ đầu tư nên một số dự án có đội vốn...".
Vị này khẳng định sẽ cùng cơ quan chức năng, cơ quan điều tra vào cuộc để kiểm tra tất cả các dự án đội vốn. Những cá nhân, tổ chức nào vi phạm chắc chắn sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Về Dự án đường sắt Hà Nội, liên quan đến tổng thầu. Tổng thầu của Trung Quốc nằm trong hiệp định, bên Trung Quốc đã chỉ định nhà tổng thầu thực hiện dự án này. Do đó, không phải thi tuyển hay được lựa chọn mà tổng thầu đã nằm trong hiệp định.
"Khi thực hiện, chúng tôi thấy tổng thầu này xây dựng đường sắt rất tốt, nhưng vận hành đường sắt thiếu kinh nghiệm", Bộ trưởng Thể nhấn mạnh.
Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông
"Bởi, khi thi công đường sắt với vận hành các tàu đường sắt đô thị nó khác nhau. Chúng tôi đánh giá là tổng thầu này còn thiếu kinh nghiệm. Do đó, chúng tôi làm việc với các bên của Trung Quốc, với Đại sứ quán, với các cơ quan Bộ Giao thông của Trung Quốc rất nhiều lần để làm sao cải thiện tình hình, cố gắng đưa dự án sớm đi vào vận hành".
Còn nguyên nhân, hiện nay dự án này chậm, chúng tôi nói là thiết bị đã cung cấp 99%, 1% còn lại là còn một số hạng mục nhỏ các công tác xây lắp, đặc biệt phải chứng minh được an toàn hệ thống. Chúng ta thuê một tư vấn nước ngoài đánh giá an toàn hệ thống, nếu cung cấp thông tin của tổng thầu không chuẩn thì tư vấn sẽ không thông qua được phương án an toàn của hệ thống. Hiện nay chúng tôi cùng với tổng thầu, cùng các cơ quan có liên quan, kể cả cơ quan thẩm định, cố gắng làm sao kết thúc 1% và khi 1% này xong, có nghĩa là chứng nhận được tất cả các thiết bị đảm bảo an toàn hệ thống thì chúng ta mới có thể vận hành thương mại. Đây là quy định của pháp luật.
"Đối với Bộ Giao thông Vận tải, chúng tôi đang chỉ đạo Ban quản lý dự án đường sắt cố gắng cùng với các đơn vị có liên quan sớm vận hành đường sắt Cát Linh - Hà Đông. Sau khi vận hành chúng ta sẽ tiến hành các thủ tục liên quan đến công tác quyết toán, kiểm toán và xử lý các số liệu có liên quan", ông Thể nhấn mạnh.
Tuy vậy, đại biểu Nguyễn Hữu Cầu cho rằng Bộ trưởng trả lời đang còn tránh bởi vì không chỉ có 5 dự án đường sắt đội vốn mà trong tài liệu kiểm toán nghiên cứu thì còn có nhiều dự án đội vốn rất lớn, và đề nghị Bộ trưởng phải xem lại.
"Thứ nhất là dự án đường ven biển Dung Quất - Sa Hình là 6 lần điều chỉnh và tăng mức đầu tư lên 3.956 tỷ đồng, rồi dự án hệ thống thủy lợi Tân Mỹ của Ninh Thuận điều chỉnh 3 lần tăng 2.687 tỷ đồng, dự án tỉnh lộ Lộ Tẻ - Rạch Sỏi là 3 lần tăng 145 tỷ, rất nhiều dự án, không chỉ những dự án đường sắt...", đại biểu tỉnh Nghệ An nêu ví dụ, đồng thời, đề nghị Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải kiểm tra lại số liệu để và cần quy trách nhiệm đến cùng cá nhân nào gây ra tình trạng thất thoát, lãng phí này để xử lý nghiêm, răn đe phòng ngừa cho những dự án sau.
