Giải mã sức hút siêu đô thị TP.HCM, hướng tới tầm vóc quốc tế

Trước khi hợp nhất, TP.HCM đóng vai trò là trung tâm tài chính, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo của cả nước; Bình Dương là đầu tàu công nghiệp năng động; Bà Rịa-Vũng Tàu là trung tâm hậu cần cảng biển và du lịch biển.

Khi 3 địa phương cùng phát triển trong một chỉnh thể hành chính - kinh tế mới, một cấu trúc siêu đô thị vùng đã hình thành, với năng lực sản xuất - dịch vụ - logistics liên thông, gắn kết chặt chẽ.

Việc hợp nhất 3 cực phát triển năng động nhất phía Nam thành TP.HCM mới tạo nên chỉnh thể kinh tế - đô thị có diện tích hơn 6.770km2, dân số trên 14 triệu người, đóng góp khoảng 24% GRDP và gần 40% ngân sách quốc gia.

Với sự bổ sung 38 khu công nghiệp (KCN) của Bình Dương – trong nhiều năm là địa phương phát triển công nghiệp năng động hàng đầu cả nước, TP.HCM trở thành trung tâm sản xuất công nghiệp lớn với 57 khu công nghiệp.

Sự góp mặt của Vũng Tàu cũng đưa TP.HCM trở thành thành phố thăm dò, khai thác dầu khí với các mỏ dầu khí lớn như Bạch Hổ, Rồng, Cá Voi, Rạng Đông, Sư Tử Đen, Sư Tử Vàng…

Đặc biệt, khi sức mạnh tài chính - dịch vụ của TP.HCM hiện nay gặp dòng vốn FDI dồi dào từ tỉnh Bình Dương (cũ) và kết nối cảng biển nước sâu Cái Mép - Thị Vải của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), chuỗi giá trị sản xuất - logistics - thương mại liên hoàn lập tức được hình thành, mở ra biên độ phát triển mới cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cho cả nước trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ.

Tại Hội thảo “Bất động sản siêu đô thị TP.HCM: Thời cơ vàng cho nhà đầu tư Hà Nội” do Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam phối hợp với Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam tổ chức mới đây, PGS.TS. Trần Đình Thiên, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam đã có những phân tích chuyên sâu về tác động của việc sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP.HCM, biến nơi đây thành một siêu đô thị với những cơ hội đầu tư bất động sản bùng nổ.

PGS.TS. Trần Đình Thiên khẳng định: “Việc sáp nhập đối với TP.HCM chính là sự giải thoát cho Sài Gòn cũ”. Ông chỉ ra rằng, TP.HCM hiện đang phải đối mặt với tình trạng tắc nghẽn, ngập lụt nghiêm trọng và đặc biệt, việc sở hữu tới 14 khu công nghiệp nằm trong lòng thành phố đã khiến đô thị bị “nén lại”, kìm hãm khả năng phát triển. Việc mở rộng không gian phát triển sẽ tạo ra triển vọng mới, giải phóng năng lực phát triển tiềm ẩn của thành phố.

“Hiện nay chúng ta cứ hướng vào vùng đất cũ nhưng tôi cho rằng, giải phóng vấn đề này rất quan trọng”, PGS.TS. Trần Đình Thiên nhấn mạnh.

Ông phân tích rằng việc mở rộng không gian địa lý không chỉ đơn thuần là tăng quy mô diện tích, dân số mà còn là sự tái thiết kế cơ cấu trong cả ba tỉnh, đặc biệt là không gian hướng biển và không gian hướng về phía Bắc. Điều này sẽ tạo ra một “thế mở” cho sự phát triển của thành phố trong tương lai.

Theo PGS.TS. Trần Đình Thiên, cả ba địa phương khi hợp nhất đều có thể cùng vươn lên tầm cao mới, dẫn đầu cả nước. “Đặc biệt, 3 tọa độ khi hợp lại thành một đều vươn lên tầm cao mới, đi đầu cả nước. Đây là một điểm rất tuyệt vời sau khi sáp nhập”, ông nhận định.

Đáng chú ý, việc hình thành siêu đô thị cũng sẽ tạo ra sự dịch chuyển di cư đáng kể. “Lâu nay chúng ta có khái niệm “đi Bình Dương”, toàn bộ miền Tây di chuyển tức là di chuyển lên Bình Dương. Giờ đây, ngay cả với cấu trúc siêu đô thị mới, sự dịch chuyển dân cư vẫn chủ yếu hướng từ miền Tây sang miền Đông. Điều này xuất phát từ những thách thức ngày càng lớn ở khu vực miền Tây, buộc người dân phải di chuyển để tìm kiếm cơ hội và điều kiện sống tốt hơn. Đây là một điểm đáng lưu ý, đồng thời cũng mở ra cơ hội đáng kể cho việc tái định hình và phát triển đô thị.

PGS.TS. Trần Đình Thiên cũng đặc biệt nhấn mạnh về cực tăng trưởng phía Đông Bắc (Bình Dương cũ), khu vực này có cấu trúc đô thị khác hẳn so với Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) hay TP.HCM (cũ), tạo ra một sức hấp dẫn riêng biệt.

“Chúng ta cần định nghĩa lại cấu trúc riêng của phía Đông Bắc TP.HCM. Khu vực này có công thức đô thị khác hẳn so với Bà Rịa - Vũng Tàu hay TP.HCM cũ. Bởi ý tưởng về đô thị thông minh ở tầm cỡ toàn cầu là con đường phát triển riêng mà Bình Dương (cũ) đã chọn, với tinh thần ấy, khu Đông Bắc được kỳ vọng trở thành một “thung lũng silicon” mới. Cách tiếp cận này sẽ tiếp tục kéo đô thị và dòng di cư mạnh mẽ về phía Đông Bắc. Ngoài ra, khi được kết nối hạ tầng đồng bộ, toàn bộ tuyến Đông Nam Bộ sẽ bùng nổ, trở thành đầu tàu phát triển, chứ không chỉ riêng TP.HCM.

Về tiềm năng trở thành siêu đô thị đúng nghĩa, PGS.TS. Trần Đình Thiên khẳng định: “Tiềm năng của TP.HCM mới lớn hơn rất nhiều so với tiềm năng lợi thế của TP.HCM trước đây. Việc nối ba tọa độ Bình Dương - TP.HCM - Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ tạo ra thế lực cạnh tranh toàn cầu của Việt Nam. Đặc biệt, “khát vọng” của TP.HCM không chỉ là của riêng mình mà là khát vọng của cả nước. Cả nước đang tạo mọi điều kiện cho TP.HCM, đặc biệt là 5 năm trở lại, Trung Ương đã tìm mọi cách khai thông các nguồn lực cho TP.HCM, cho vùng Đông Nam Bộ nhằm đưa nơi đây phát triển thành một đầu tàu đúng nghĩa, làm thật chứ không hô hào khẩu hiệu".

Trong bối cảnh trở thành siêu đô thị, hạ tầng giao thông đóng vai trò tối quan trọng trong kết nối vùng. Theo tìm hiểu, sau khi mở rộng địa giới hành chính, TP.HCM mới sẽ có gần 1.000 km đường sắt đô thị. Chưa kể các tuyến đường sắt quốc gia đang được trung ương triển khai hoặc sẽ điều chỉnh quy định để giao cho địa phương triển khai. Cùng với đó, thực hiện Nghị quyết 188, TP.HCM đang xúc tiến các thủ tục để đầu tư công đồng loạt 7 tuyến, với tổng chiều dài 355 km, dự kiến hoàn thành trong vòng 10 năm tới.

Đối với 2 tuyến đường sắt đô thị kết nối trung tâm TP.HCM với Cần Giờ và Thủ Thiêm - Long Thành cũng đang được TP.HCM xúc tiến triển khai theo hướng đầu tư tư nhân. Trong đó, Cần Giờ có tiềm năng trở thành ga trung tâm mới, kết nối với các tuyến metro từ miền Tây đi lên, mở ra không gian liên kết vùng mạnh mẽ.

Về hướng kết nối với Bình Dương (cũ), dự án metro số 1 từ TP mới Bình Dương đến Suối Tiên (TP Thủ Đức) đang được ưu tiên triển khai và chờ Hội đồng thẩm định Nhà nước thẩm định chủ trương đầu tư. Ngoài ra, nhiều tuyến metro khác giữa 2 địa phương đã được thiết kế đấu nối tại 2 đầu mối quan trọng là TP Thủ Đức và huyện Củ Chi.

Đối với hướng kết nối TP.HCM với Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) tuyến đường sắt đô thị Thủ Thiêm - Long Thành đóng vai trò cầu nối giữa sân bay Tân Sơn Nhất và sân bay Long Thành. Dự án cũng này đang được TP.HCM tích cực xúc tiến.

Theo quy hoạch phát triển của Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), địa phương cũng định hướng xây dựng tuyến metro số 3, dự kiến kéo dài Vũng Tàu - Bà Rịa - Phú Mỹ, đồng thời tính đến phương án kết nối sân bay Long Thành.

Về phía TP.HCM hiện hữu đang tích cực tăng tốc triển khai hàng loạt dự án cầu đường với quy mô lớn, nhằm xây dựng mạng lưới giao thông kết nối liên vùng.

Cụ thể, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài, các đoạn khép kín đường Vành đai 2 đang triển khai; đường Vành đai 3 TP.HCM hiện đã bước vào giai đoạn nước rút, dự kiến thông xe kỹ thuật cuối năm nay và hoàn thành toàn tuyến vào năm 2026; đường Vành đai 4 TP.HCM đã được trình chủ trương đầu tư, hướng tới khởi công vào năm sau.

Bên cạnh đó, TP.HCM đang chuẩn bị cho 12 dự án quan trọng khác nhằm đồng loạt khởi công trong năm 2026, bao gồm cầu đường Bình Tiên, 4 dự án BOT mở rộng quốc lộ 1, 13, 22 và đường trục Bắc - Nam.

Các đoạn đường dẫn nối cao tốc TP.HCM - Long Thành, 2 đoạn đường dẫn cao tốc TP.HCM - Trung Lương (Bình Thuận - Chợ Đệm, Tân Tạo - Chợ Đệm) và đoạn đường dẫn từ nút giao Gò Dưa (đường Vành đai 2 TP.HCM) nối cao tốc TP.HCM - Chơn Thành cũng nằm trong kế hoạch hoàn thiện mạng lưới liên kết vùng.

PGS.TS. Trần Đình Thiên nhấn mạnh tầm quan trọng của hệ thống đường sắt không chỉ gói gọn trong nội đô TP.HCM, mà cần đặt vấn đề xa hơn, đó là kết nối đường sắt đến các đầu mối chiến lược như Long Thành. “Một trong những đặc trưng nổi bật nhất của phát triển đô thị hiện đại chính là mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng). Những tọa độ kết nối như vậy sẽ tạo ra cú hích lớn, khiến cả vùng bùng nổ một cách ngoạn mục”, ông khẳng định.

Hơn hết, TP.HCM không chỉ là trung tâm kinh tế sôi động mà còn là một “đô thị đáng sống” đích thực, thu hút mạnh mẽ cả người lao động và giới đầu tư. Theo đó, PGS.TS. Trần Đình Thiên đã chỉ ra 3 yếu tố hấp dẫn đặc biệt thu hút dân cư của các đô thị TP.HCM.

Thứ nhất, TP.HCM là một “tọa độ đặc biệt” có khả năng trở thành đô thị đáng sống vượt trội so với nhiều địa phương khác đang nỗ lực đạt được danh hiệu này. “Đáng sống” ở đây được hiểu là nơi con người có cơ hội đến làm việc, kiếm tiền và cống hiến. Với sự mở rộng và phát triển không ngừng, TP.HCM rõ ràng là một xứ đáng sống bậc nhất và là một đầu tàu đẳng cấp rất cao về năng lực phát triển.

Thứ hai, TP.HCM có khí hậu rất tốt. Nhiều người hưu trí ở miền Bắc, sau khi tích lũy được tài sản, thường lựa chọn đổ về TP.HCM để an hưởng tuổi già. Với khí hậu ôn hòa, môi trường sống xanh và nhịp sống vui tươi, TP.HCM phù hợp với nhiều cá nhân. Tại TP.HCM, môi trường xã hội nhìn chung thoải mái hơn nhiều, tạo nên một nơi đáng tin cậy, phù hợp cho cả người lao động lẫn người mong muốn tận hưởng cuộc sống bình yên.

Thứ ba, TP.HCM còn được mệnh danh là “xứ của nghĩa tình”, một đặc điểm đã được văn kiện của TP.HCM nhấn mạnh từ cách đây một thập kỷ. Tuy nhiên, theo tôi thành phố này còn có cả “nghĩa khí” là một nơi để các “anh hùng” thử sức và đua tranh.

Cuối cùng, PGS.TS. Trần Đình Thiên tin rằng: “TP.HCM sẽ rất nhanh trở thành hòn ngọc Viễn Đông đúng nghĩa của thời đại”, mở ra kỷ nguyên phát triển bùng nổ cho bất động sản và toàn bộ nền kinh tế Việt Nam”.