Tiếp tục phiên họp thứ 25, chiều 17/8 Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào dự thảo Kế hoạch giám sát và đề cương báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023”.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Trưởng đoàn giám sát cho biết, các đối tượng chịu sự giám sát và các cơ quan liên quan yêu cầu báo cáo theo đề cương gồm: Chính phủ và 11 bộ, ngành, HĐND, UBND các tỉnh, thành phố.
Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố không tổ chức đoàn giám sát về chuyên đề này, nhưng có trách nhiệm tổng hợp kết quả thực hiện tại địa phương và kết quả giám sát, gửi báo cáo về Đoàn giám sát.
Đoàn giám sát sẽ thực hiện giám sát trực tiếp tại 8 bộ, gồm: Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước.
Ngoài ra, còn có 12 địa phương, gồm: Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ, Bình Dương, Bình Thuận, Đồng Nai, Khánh Hòa, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hưng Yên sẽ được giám sát về phát triển thị trường bất động sản, nhà ở xã hội.
"Đoàn giám sát có thể điều chỉnh kế hoạch giám sát và yêu cầu các đối tượng chịu sự giám sát, các cơ quan có liên quan báo cáo bổ sung nội dung ngoài đề cương để giám sát, làm rõ các nội dung thuộc phạm vi chuyên đề giám sát", ông Mẫn cho biết.
Mục tiêu là phải giải quyết có nơi ở và chỗ ở
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, đoàn giám sát nên nghiên cứu kỹ các báo cáo tổng kết thi hành Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và các báo cáo thẩm tra của Bộ Tư pháp để thấy rõ vướng mắc hiện nay của thị trường bất động sản là pháp lý, quy hoạch, kế hoạch hay vốn, cung - cầu. Nếu không làm điều này sẽ “bơi trong một rừng số liệu”.
Dẫn chứng việc phát triển nhà ở xã hội, Chủ tịch Quốc hội cho biết, có đề xuất cho rằng nên xác định làm nhà ở xã hội là cho thuê trả dần, hoặc mua trả góp thì sẽ tránh được việc chuyển nhượng, mua đi bán lại. Còn nếu vẫn mua đứt bán đoạn thì đây là phân khúc nhà ở thương mại giá rẻ, chứ không phải nhà ở xã hội.
Chủ tịch Quốc hội lưu ý, ranh giới giữa hai việc này không rõ nên thực tế xuất hiện tình trạng trục lợi chính sách.
Do đó, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu kế hoạch, đề cương giám sát bất động sản phải xác định rõ trọng tâm, rủi ro, những vấn đề then chốt của thị trường nhà ở, gắn với đất đai cần giải quyết.
"Mục tiêu của chúng ta không phải là phải có sở hữu nhà, mà giải quyết có nơi ở và chỗ ở", ông Vương Đình Huệ nhấn mạnh.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định dẫn Nghị quyết 95 ngày 22/6/2023 về thành lập đoàn giám sát có quy định đối tượng giám sát gồm Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ. Tuy nhiên ông băn khoăn, kế hoạch của đoàn giám sát lại chỉ nêu 8 bộ, ngành, tức là không giám sát trực tiếp tại một số bộ, ngành khác.
Ngoài ra, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, đối tượng giám sát lần này không có HĐND là không ổn. Bởi họ là nơi thông qua kế hoạch, quy hoạch sử dụng đất, các dự án. Quốc hội đã giao thì phải có đối tượng giám sát là HĐND.
Giải trình sau đó, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế kiêm Phó trưởng đoàn giám sát cho hay, trong quá trình cùng Ủy ban Pháp luật rà soát, đưa ra đề cương, thấy rằng HĐND và Đoàn đại biểu Quốc hội cũng giám sát từ báo cáo của UBND, Thường vụ. Ông cho hay, sẽ bổ sung yêu cầu HĐND báo cáo để "càng nhìn nhiều góc độ càng phát hiện ra vấn đề".
Ông Thanh nói thêm, ngoài 8 cơ quan sẽ giám sát trực tiếp, còn Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao sẽ gửi báo cáo do "có liên quan tới những vụ việc phức tạp". Đoàn giám sát sẽ nghiên cứu, bổ sung thêm việc giám sát tại Bộ Lao động, Thương binh và xã hội về nhà ở xã hội.
Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn Sinh bổ sung, Bộ này sẽ rà soát, báo cáo về một số nội dung không thuộc phạm vi giám sát. Chẳng hạn, nhóm chính sách liên quan đến phát triển nhà ở xã hội, có những nội dung thuộc chương trình mục tiêu quốc gia nên đưa ra, không lồng ghép vào chính sách về nhà ở xã hội./.
