(Image: Paul Ott)
(Image: Flavia Ranieri)
Theo IBGE (Viện Địa lý và Thống kê Brazil), năm 2017 có hơn 30 triệu người trên 60 tuổi (14,6% dân số). Để hiểu thêm về nhân khẩu học ngày càng tăng này, chúng ta hãy xem xét số liệu thống kê của các quốc gia khác. Tổng dân số của Mexico là khoảng 28 triệu người bằng quy mô dân số của Úc và New Zealand gộp lại. Chúng ta đang nói về một nhân khẩu học kích thước của một quốc gia.
(Image: Flavia Ranieri)
Vấn đề với những thống kê này là tỷ lệ của những con số mà chúng tôi đã thu thập được. Trong khi các nước phát triển như Pháp mất 115 năm để thực hiện thay đổi nhân khẩu học, các nước đang phát triển như Trung Quốc mất khoảng 27 năm [1]. Đó là những gì chúng tôi gọi là một quá trình chuyển đổi nhân khẩu học nhanh chóng. Điều đó có nghĩa là trong khi các nước phát triển dần dần có thể tự chuẩn bị bằng cách điều chỉnh các dịch vụ, chính trị và cơ sở hạ tầng dành riêng cho dân số già, thì các nước đang phát triển đang trong tình huống không có đủ khả năng chăm sóc cho những đối tượng này. Như vậy, chất lượng cuộc sống cho những người lớn tuổi là vô cùng thấp.
(Image: Flavia Ranieri)
Và họ là ai? Ở Brazil, một người trên 60 tuổi được coi là người già, trong khi ở các nước phát triển, nó thường là trên 65. Sẽ dễ dàng nếu xác định mọi người đơn giản như vậy, theo độ tuổi. Nhưng không phải vậy.
(Image: Flavia Ranieri)
(Image: Flavia Ranieri)
Cơ cấu tuổi già là kết quả của môi trường sống và những lựa chọn đã thực hiện. Theo WHO (Tổ chức Y tế Thế giới), sáu mục ảnh hưởng đến cách chúng ta sẽ già đi là xã hội, kinh tế, hành vi, cá nhân, các dịch vụ xã hội và môi trường vật chất. Chúng ta có thể đạt đến tuổi già như những cá nhân năng động hoặc có một mức độ làm tổn hại đến chức năng của chúng ta [2]. Giữ cho người cao tuổi khỏe mạnh và năng động là một điều cần thiết và không phải là một sự xa xỉ.
Nhưng làm cách nào để những người cao tuổi giữ được sự chủ động? Có bốn mục lớn hiện đang được xem xét: sức khỏe, tiếp tục học tập và giáo dục, tham gia hoạt động an ninh xã hội, và sự bảo vệ.
Là kiến trúc sư và các nhà quy hoạch đô thị, có rất nhiều thứ chúng tôi có thể đóng góp, có thể là mặt trận chính sách công hoặc trực tiếp trong môi trường sinh sống vật lý. Chúng ta có thể làm việc ở mức độ vĩ mô của các thành phố và quy mô nhỏ của từng môi trường sống riêng biệt.
Ở các thành phố, các vấn đề quan trọng nhất liên quan đến khả năng tiếp cận giao thông công cộng và dịch vụ. Một nghiên cứu gần đây của USP (Đại học Sao Paulo) đã phân tích các cơ sở dữ liệu của các tuyến xe buýt, tàu điện ngầm và xe lửa, những người cao tuổi và người khuyết tật; cứu trợ và trợ cấp; cũng như khả năng tiếp cận của các cơ sở dịch vụ và bán lẻ tại thành phố Sao Paulo [3], rõ ràng từ những nghiên cứu đó chứng minh rằng việc trung tâm thành phố được mở rộng đã cung cấp điều kiện tốt hơn (Bráz là quận đầu tiên trong danh sách, tiếp theo là República và Sé). Ở các vị trí cuối cùng, chúng tôi tìm thấy các quận Iguatemi, José Bonifácio và Cachoeirinha. Nếu những dữ liệu này được phân tích thì có thể rút ra một kế hoạch cải tiến tập trung và hiệu quả.
(Image: Nigel Young Foster and Partner)
Vào năm 2012, bang Sao Paulo đã tạo ra một chương trình gọi là “thành phố thân thiện với người cao tuổi”,và chỉ cần đến tháng 1 năm 2018 thành phố đã có được sự tôn trọng. Hiện tại có 670 thành phố đang nghiên cứu và phát huy các sáng kiến trong tiểu bang. “Hiện nay, mạng lưới hỗ trợ xã hội của Tòa Thị Chính có 134 dịch vụ cụ thể nhằm vào người cao tuổi, như trung tâm tham khảo cho các hoạt động ban ngày, và các trung tâm sống đặc biệt và các cơ sở lưu trú lâu dài. Cùng nhau, các trung tâm này phục vụ khoảng 15 nghìn người ”[4], Tòa Thị chính cho biết. Đó là việc ít xem xét rằng thành phố là nơi có khoảng 1,4 triệu người lớn tuổi; một lĩnh vực rất lớn cho các kiến trúc sư và các nhà quy hoạch đô thị.
Để hỗ trợ cho cuộc tìm kiếm chất lượng cuộc sống tốt hơn cho người già ở các thành phố, Liên Hợp Quốc đã đưa ra hướng dẫn “ Đo độ thân thiện với các lứa tuổi của các thành phố – Hướng dẫn sử dụng các chỉ số cốt lõi ” [5] . Khi nói đến môi trường vật lý, nó liệt kê các mục sau:
- Lập kế hoạch và sử dụng đất
- Thiết kế công cộng và không gian công cộng
- Thiết kế nhà ở và các tùy chọn chi phí
- Thiết kế giao thông
Trong số các yếu tố này, khả năng tiếp cận giao thông, hay các không gian công cộng, các tòa nhà, và khả năng cung cấp nhà ở và an ninh cần được xem xét. Tất cả các mục này đều ảnh hưởng đến sức khỏe của người cao tuổi. Đối với những người tìm kiếm những điều thực tế và luận điểm, đây là danh sách kiểm tra được đề xuất bởi WHO [6] khi nói đến khía cạnh vật lý.
(Image: Nigel Young Foster and Partner)
Các khu vực mở rộng của không gian và công trình
- Không gian công cộng phải sạch sẽ và dễ chịu.
- Cung cấp chỗ ngồi an toàn và được bảo quản tốt trong khu vực cây xanh.
- Vỉa hè lát đá, không có chướng ngại vật, và dành riêng cho người đi bộ.
- Sàn chống trượt đủ rộng cho xe lăn. Lề đường được thiết kế thích nghi để tiếp cận.
- Đường dành cho người đi bộ an toàn phù hợp với các nhu cầu khác nhau, có các vạch chống trượt, tín hiệu giao tiếp bằng âm thanh, hình ảnh và thời gian đi qua phù hợp.
- Người đi bộ phải được ưu tiên ở các đoạn giao cắt.
- Các làn đường dành cho xe đạp được ngăn cách với khu vực dành cho người đi bộ.
- Chiếu sáng tốt, cần được giám sát và giáo dục cộng đồng.
- Dịch vụ nên được đặt gần nhau và dễ dàng sử dụng.
- Bảng hiệu rõ ràng bên trong và bên ngoài của các tòa nhà, với đủ chỗ ngồi và phòng tắm, thang máy, dốc và cầu thang có thể tiếp cận.
- Đủ nhà vệ sinh công cộng ở khu vực bên ngoài và bên trong, trong điều kiện tốt.
Nhà ở
- Đủ nhà ở giá cả phải chăng ở các khu vực an toàn và gần các dịch vụ và hỗ trợ cộng đồng.
- Dịch vụ bảo trì và hỗ trợ phải chăng.
- Nhà ở được thiết kế và xây dựng tốt, cung cấp sự an toàn, thoải mái.
- Nội thất cho người khuyết tật đảm bảo sự di chuyển tự do trong tất cả các phòng và hành lang.
- Cải tạo nhà ở cho người cao tuổi cần giá cả phải chăng.
- Tiền thuê nhà công cộng và tư nhân có thể cung cấp điều kiện nhà ở phù hợp.
Thiết kế cho người cao tuổi thực sự phức tạp. Có hai vấn đề chính cần được cân nhắc: cảm xúc và an toàn.
(Image: Alex de Rijke)
Một ngôi nhà cần nhiều điều hơn một nơi cư trú; đó là nơi người ta xây dựng cuộc sống của một người. Đó là góc nhỏ của họ trong thế giới rộng lớn [7]. Đó là nơi dành cho những kỷ niệm, trải nghiệm và những giấc mơ tương lai [8]. Đó là nơi người ta tìm ra chính mình.
Trong phần đầu của bài viết, một thực tế được đề cập rằng dân số già khác chính bản chất trong nó và có nhiều cấp độ khác nhau về khả năng chức năng. Một ngôi nhà dành cho một người hoàn toàn độc lập là rất khác với một người khuyết tật. Đó là một số tổn thất phổ biến cho tất cả, đặc biệt là những ảnh hưởng đến các giác quan, như thị giác, thính giác, sự khéo léo, khứu giác và vị giác. Các hệ thống cơ bắp, liên kết, xương, thần kinh, tim phổi, tiêu hóa và sinh dục cũng bị ảnh hưởng. Đó là nơi mọi thứ trở nên khó khăn. Mỗi người già sẽ có một sự mất mát khác nhau trong mỗi một hệ thống đó. Để thiết kế một ngôi nhà mà câu trả lời cho mọi mất mát là tốn kém và không cần thiết.
(Image: Alex de Rijke)
Trong bài viết này, một danh sách kiểm tra cơ bản để thiết kế nhà cho người cao tuổi được cung cấp.
- Chiếu sáng đồng đều không có vùng bóng.
- Chiếu sáng thêm ở các khu vực làm việc, chẳng hạn như bàn làm việc và quầy.
- Sàn chống trượt.
- Hành lang rộng, đủ để lưu thông xe lăn và hai người đi bộ cạnh nhau.
- Tay vịn ở những nơi quan trọng như phòng tắm và hành lang.
- Khu vực nghỉ ngơi ở những nơi có độ dài lớn.
- Tránh các chướng ngại vật như dây điện, đồ chơi, đồ đạc và đồ vật thấp.
- Tránh sử dụng thảm.
- Đồ nội thất và tủ ở độ cao thích hợp.
Nếu kiến trúc sư muốn chính xác hơn trong quyết định của họ, hãy nói chuyện với người sử dụng để hiểu những thách thức lớn nhất của họ là gì.
Chỉ số Katz là một công cụ tuyệt vời để đánh giá mức độ phụ thuộc vào các hoạt động cơ bản hàng ngày, "ABVD", nơi các hoạt động như tắm, thay quần áo, vệ sinh, chuyển từ giường sang ghế và cho ăn được xem xét và đánh giá.
Làm thế nào để bạn thiết kế một ngôi nhà cho một người bị bệnh Alzheimer? Một nhóm kiến trúc sư từ Hà Lan đã phát triển Làng Dementia với kịch bản này trong suy nghĩ. Toàn bộ khu phố, với nhà cửa, quảng trường và cửa hàng dành cho những người lớn tuổi có chung loại chứng mất trí này. Nó là một cộng đồng khép kín. Tất cả các ngôi nhà mở ra cho không gian chung và mỗi nhóm nhà đều có phong cách riêng. Có bảy loại trong tổng số đó. Một số cổ điển hơn, một số hiện đại … tùy theo kiểu nào mà chủ sở hữu thích. Điều này giúp tạo ra sự năng động tự nhiên của các thành phố và tạo điều kiện định hướng. Nhân viên không cần mặc đồng phục và được huấn luyện để giúp đỡ những người cao tuổi. Phần thú vị nhất của dự án này là những không gian cho phép người sử dụng giữ được độc lập và tự chủ, nhưng vẫn đảm bảo an toàn.
(Image: Santos-Díez BISimages)
Vai trò của một kiến trúc sư vượt ra ngoài việc thiết kế một phòng tắm có thể sử dụng hoặc một đoạn đường dốc thích hợp? Kiến trúc sư đóng vai trò cơ bản trong nhận thức rằng người sử dụng sẽ có không gian riêng mình. Kiến trúc sư có thể và phải giúp thúc đẩy quyền tự chủ, độc lập của người cao tuổi và cung cấp phẩm giá trong việc khai thác không gian. Hơn bao giờ hết vai trò của kiến trúc trở nên có quan trọng, giúp mang lại chất lượng cuộc sống tốt hơn để người cao tuổi có thể tiếp tục sống trong cuộc sống hiện tại theo cách tốt nhất có thể.
