Trong 3 tháng đầu năm 2022, GDP Việt Nam đạt mức tăng trưởng 5,03%. Vốn đăng ký đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) vào thị trường Việt Nam đạt 3,2 tỷ USD. Vốn FDI giải ngân lên đến 4,42 tỷ USD – mức tăng cao nhất trong nửa thập kỷ qua và tăng với 7,8% so với cùng kỳ năm 2021. Điều này cho thấy, thị trường bất động sản đang được hâm nóng bởi hàng trăm triệu USD cũng nhiều thương vụ lớn những tháng đầu năm 2022.
Nhiều thương vụ lớn trong quý I/2022
Theo khảo sát từ Cushman & Wakefield Việt Nam, sau lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, bất động sản hiện là lĩnh vực nhận được nguồn vốn FDI lớn thứ hai liên tiếp trong 10 năm qua.
Trái ngược với dự kiến của một số chuyên gia về nguy cơ xảy ra "bong bóng" bất động sản, thị trường sáp nhập – mua lại (M&A) BĐS 2021 và quý I/2022 vẫn diễn ra sôi động với hàng loạt thương vụ lớn, các doanh nghiệp bất động sản liên tục thâu tóm thêm nhiều quỹ đất lớn. Điển hình như đầu năm 2021, Công ty Cổ phần Vinhomes đã công bố việc mua lại Khu đô thị Đại An tại tỉnh Hưng Yên, vùng vệ tinh phía Đông Hà Nội, thương vụ có giá trị ước tính 3.100 tỷ đồng (tương đương 134 triệu USD).
Tại Đồng Nai, Công tư Cổ phần Đầu tư Nam Long cũng đã hoàn tất mua lại 100% tại công ty sở hữu dự án 170 ha ở Đồng Nai từ Keppel Land. Sau khi về với Nam Long, dự án có tên gọi mới là Izumi, do Nam Long cùng đối tác Nhật Hankyu Hanshin Properties phát triển với tổng mức đầu tư 18.600 tỷ đồng. Trong đó, Nam Long sở hữu 65,1% cổ phần và Hankyu Hanshin sở hữu 34,9% cổ phần.
Trong quý I/2022, thị trường cũng chứng kiến thêm một số số thương vụ nổi bật ở TP.HCM như “cú bắt tay” giữa Novaland và Công ty TNHH Xây dựng Sản xuất Thương mại Tài Nguyên để khởi động lại dự án Grand Sentosa (tên cũ Kenton Node), diện tích 11 ha ở khu vực Nhà Bè. Tương tự, ở khu vực quận 1, tòa nhà Saigon One Tower đã được đổi tên thành IFC One Tower do Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển VivaLand quản lý. Còn ở khu vực Đồng Nai, dự án Swan Bay với diện tích khoảng 200 ha sẽ được tiếp tục phát triển bởi Công ty Cổ phần Địa ốc Phú Long.
Tổng giá trị các giao dịch M&A quý I/2022 cao hơn cả tổng giá trị từng năm 2019 – 2021. Phân khúc văn phòng chiếm 58% tổng giá trị giao dịch, trong khi phân khúc công nghiệp và nhà ở lần lượt chiếm 28% và 13%.
Đáng chú ý, Hà Nội có tổng lượng giao dịch lớn nhất cả nước, nhờ vào thương vụ chuyển nhượng tòa nhà văn phòng hạng A Capital Place (Ba Đình, Hà Nội) từ CapitaLand Development sang Viva Land với tổng trị giá 550 triệu USD.
Tổng Giám đốc Cushman & Wakefield Việt Nam Trang Bùi nhận định: “Tổng nguồn cung văn phòng tại Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội chỉ xấp xỉ bằng Bangkok, chủ yếu bao gồm các tòa nhà hạng B và C; các tài sản hạng A vốn được các doanh nghiệp FDI săn đón lại rất khan hiểm. Chính vì vậy, ngay khi người lao động được quay trở lại văn phòng sau một thời gian dài áp dụng chính sách hạn chế di chuyển, đã thúc đẩy giao dịch M&A văn phòng vươn lên vị trí dẫn đầu”.
Trong giai đoạn 2017 đến quý I/2022, khẩu vị của các nhà đầu tư chủ yếu vẫn nhắm đến các loại tài sản truyền thống bao gồm thị trường nhà ở, khu đất phát triển, công nghiệp, văn phòng và bán lẻ. Trong đó, 76% các giao dịch nhà ở tập trung ở Thành phố Hồ Chí Minh; trong khi Bắc Ninh, Đồng Nai và Bình Dương chiếm hơn 50% tỷ trọng đầu tư bất động sản công nghiệp; Hà Nội sở hữu 65% tỷ trọng giao dịch khách sạn.
Bà Trang Bùi cho biết, trong quá trình làm việc với các nhà đầu tư trong và ngoài nước, chúng tôi nhận thấy sự quan tâm đáng kể đến việc phát triển các dự án bất động sản từ dự án căn hộ cho đến các bất động sản công nghiệp, thương mại và bất động sản ứng dụng. Thị trường cũng sẽ chứng kiến câu chuyện phục hồi mạnh mẽ ở các mảng du lịch nghỉ dưỡng và bán lẻ, vốn đã bị kìm hãm trong thời gian qua nhờ mở cửa các đường bay quốc tế trở lại. Thị trường bất động sản nhà ở cũng được kỳ vọng sẽ tích cực nhờ vào gói đầu tư hạ tầng 114 nghìn tỷ USD đã được Quốc hội thông qua.
Chính sách gỡ bỏ rào cản hoạt động M&A
Do thị trường thống trị bởi nhà đầu tư nội địa, nhiều nhà đầu tư quốc tế vẫn ưa chuộng tham gia bằng hình thức liên doanh với các đối tác trong nước. Hầu hết các nhà đầu tư tham gia vào các thương vụ liên doanh và M&A chứ không phải là các giao dịch bất động sản thuần túy. Nguồn tiền đầu tư không hề thiếu, nhưng khó khăn lại nằm ở cơ hội. Rào cản lớn nhất là việc khan hiếm quỹ đất phù hợp trong các thành phố lớn như Thành phố Hồ Chí minh và Hà Nội để phát triển dự án.
Theo lãnh đạo Cushman & Wakefield Việt Nam, một trong những điều quan trọng nhất đối với các nhà đầu tư quốc tế là tính minh bạch. Thị trường càng minh bạch thì nhà đầu tư nước ngoài càng quan tâm. Nếu thị trường không đủ minh bạch, không có đủ thông tin và dữ liệu, giao dịch chậm và quyền sở hữu đất đai không rõ ràng – tất cả đều đặt ra thách thức cho các nhà đầu tư nước ngoài. Các nhà đầu tư nước ngoài có nhiều vốn, đang chờ được đầu tư vào bất động sản. Họ muốn hợp tác với các nhà đầu tư địa phương, nhưng họ cần giao dịch diễn ra nhanh chóng.
Vừa qua, Chính phủ đã thống nhất xây dựng Luật Nhà ở sửa đổi và Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi, sẽ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ tư, tháng 10/2022. Đồng thời, có đề nghị trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua Luật Đất đai (sửa đổi) để tạo cơ sở pháp lý đối với hoạt động kinh doanh quyền sử dụng đất.
Khi được thông qua, các bộ luật này sẽ có tác động lớn đến thị trường bất động sản: Hàng loạt vấn đề tồn tại liên quan đến thị trường bất động sản như hoạt động đầu tư, thủ tục pháp lý vì hệ thống pháp luật liên quan hiện đã dần hoàn thiện nên không còn mâu thuẫn giữa các quy định trong hệ thống pháp luật về đầu tư. Điều này sẽ gỡ bỏ nhiều rào cản hiện hữu cho các hoạt động M&A bất động sản trong năm 2022.
Trong điều kiện tình hình kinh tế vĩ mô khả quan và các chuyến bay quốc tế đã được mở lại, chắc chắn thị trường M&A trong năm 2022 sẽ còn sôi động hơn nữa. Bởi vì “trong nguy có cơ”, nhiều doanh nghiệp có tiềm lực tài chính mạnh, đã tiến hành đánh giá và lên kế hoạch phát triển dài hạn sau đại dịch. Điển hình là Novaland với chiến lược xây dựng hệ sinh thái Nova Group; Đất Xanh chi 1.040 tỷ đồng để thành lập 4 công ty con trong các lĩnh vực công nghệ, tài chính và bất động sản.
Thị trường đang phát triển và đang trưởng thành với tốc độ nhanh hơn trước đây. Các bên tham gia thị trường từ nhà phát triển dự án, nhà đầu tư, ngân hàng và các cơ quan quản lý của nhà nước đều thận trọng hơn trong mỗi hành động và vai trò của mình. Tuy nhiên, năm 2022 sẽ vẫn tiếp tục là năm tỏa sáng mặc dù vẫn không ít khó khăn./.
