Hội thảo do Hội đồng Khoa học của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Viện Nghiên cứu Lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Hội Luật gia Việt Nam tổ chức.
Hội thảo của sự tham gia của Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường và các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; các thành viên Hội đồng khoa học của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, các Ban thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội cùng đại diện lãnh đạo Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Ủy ban Dân tộc, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, Hội đồng Lý luận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Liên minh Hợp tác xã, Tổng Liên đoàn Lao động, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, đại diện lãnh đạo UBND TP.Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, TP.Cần Thơ, TP.Đà Nẵng, Bắc Giang, Đồng Nai… cùng đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) là dự án Luật lớn, có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống kinh tế - xã hội của đất nước. Luật khi được ban hành sẽ có tác động sâu sắc đến đời sống của Nhân dân.
Theo dự kiến chương trình xây dựng Luật và Pháp lệnh năm 2022, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ được Chính phủ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV (tháng 10/2022). Dự án Luật này sẽ được xem xét theo quy trình tại 3 Kỳ họp, theo đó, Quốc hội sẽ cho ý kiến lần hai vào Kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2023) và xem xét thông qua vào Kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023). Sau khi được Quốc hội cho ý kiến lần đầu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phối hợp cùng Chính phủ để xin ý kiến toàn dân về dự án Luật.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, trong suốt quá trình nghiên cứu xây dựng, soạn thảo, hoàn thiện dự án Luật đến khi trình Quốc hội cho ý kiến và xem xét thông qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cùng Chính phủ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức, hữu quan tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo, tọa đàm để lấy ý kiến chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, những người có kinh nghiệm thực tiễn để hoàn thiện dự thảo Luật. Các hội nghị, hội thảo được tổ chức nhằm huy động phát huy vai trò trí tuệ của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, nhà hoạt động thực tiễn trên nhiều lĩnh vực tham gia vào việc góp ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật trên tất các các phương diện bảo đảm cơ sở chính trị, pháp lý, lý luận và thực tiễn có tính khả thi cao, phúc đáp được những vấn đề thực tiễn đặt ra cả trước mắt và lâu dài, tạo động lực góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước và được Nhân dân đồng thuận cao.
Với tinh thần chuẩn bị từ sớm, từ xa, các cơ quan của Quốc hội phối hợp với các bên liên quan tổ chức Hội thảo để thảo luận về những vấn đề chung, cơ chế, chính sách về tài chính đất đai; vấn đề bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất; chế độ quản lý và sử dụng đất đai và một số nội dung chính sách khác.
Báo cáo các yêu cầu thể chế hóa các quan điểm, mục tiêu và nhiệm vụ giải pháp của Nghị quyết số 18-NQ/TW trong xây dựng Luật Đất đai (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà nêu rõ, Nghị quyết số 18-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước trở thành nước phát triển có thu nhập cao với 5 quan điểm, 3 mục tiêu, 6 nhóm giải pháp, 8 chính sách lớn trong hoàn thiện pháp luật về đất đai, đặt ra yêu cầu hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai trong năm 2023. Đây là cơ sở chính trị rất quan trọng để hoàn thiện chính sách, pháp luật đất đai.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh cùng với thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng về quản lý và sử dụng đất đai, việc sửa đổi Luật đảm bảo kế thừa, sự ổn định của hệ thống pháp luật; sửa đổi, bổ sung các quy định chưa phù hợp với thực tiễn; đảm bảo tính thống nhất của pháp luật và nguyên tắc pháp chế; giải quyết tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong chính sách, pháp luật có liên quan đến đất đai. Trong đó, Luật Đất đai (sửa đổi) thống nhất điều chỉnh các quan hệ quản lý, sử dụng đất; hoàn thiện các chế định để quản lý đất đai theo chức năng là tài nguyên, tài sản, nguồn lực, cả về diện tích, chất lượng, không gian sử dụng. Tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, thiết lập công cụ kiểm soát quyền lực của cơ quan và người có thẩm quyền trong quản lý đất đai. Thực hiện tiến bộ, công bằng và các định hướng xã hội chủ nghĩa, quan tâm đến lợi ích của người dân trong từng chính sách. Cùng đó là đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; chuyển trọng tâm từ quản lý bằng các công cụ hành chính sang sử dụng hiệu quả các công cụ kinh tế, quy hoạch để thúc đẩy sử dụng đất hợp lý, hiệu quả, bền vững; từng bước hiện đại hóa công tác quản lý đất đai.
Với mục tiêu huy động, phát huy vai trò, trí tuệ của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, những người có kinh nghiệm thực tiễn trên nhiều lĩnh vực tham gia vào việc góp ý kiến, hoàn thiện dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Hội thảo được tổ chức có sự tham gia của đông đảo các đại biểu đại diện cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Văn phòng Quốc hội; đại diện các bộ, ngành như Bộ Tư pháp, Bộ Xây dựng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ủy ban giám sát tài chính quốc gia, Hội đồng lý luận Trung ương, Hội Nông dân Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam; đại diện UBND một số tỉnh, thành phố lớn cùng các chuyên gia nhà khoa học đến từ các trường đại học, viện nghiên cứu.
Tại hội thảo, các đại biểu đã nghe trình bày tham luận và thảo luận các vấn đề đưa Nghị quyết 18-NQ/TW vào cuộc sống thông qua Luật Đất đai, các góp ý hoàn thiện và sửa đổi luật về chính sách tài chính đất đai và giá đất; kiến nghị hoàn thiện quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng - an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; tổng hợp các góp ý các doanh nghiệp...
Lấy ý kiến nhân dân phải đa dạng về hình thức, coi trọng chất lượng nội dung
Phát biểu tại Hội thảo “Góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) theo Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII”, chiều 26/8, GS.TS Vương Đình Huệ - Chủ tịch Quốc hội đã nêu rõ yêu cầu trong quá trình xây dựng Luật phải bài bản, công phu, kĩ lưỡng, phải có sự tham gia của toàn hệ thống chính trị và toàn dân bởi đây là dự án luật khó, tác động lớn đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội và mọi chủ thể. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh dự án Luật phải được lấy ý kiến rộng rãi bằng nhiều hình thức khác nhau và đặc biệt coi trọng nội dung chất lượng.
Kết luận Hội thảo, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Hội nghị Trung ương 5 vừa qua đã ban hành Nghị quyết 18-NQ/TW. Đây là cơ sở chính trị quan trọng để sửa đổi Luật Đất đai lần này.
Trong quá trình nghiên cứu để ban hành Nghị quyết 18-NQ/TW, Chính phủ cũng giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường cơ quan chủ trì để tổng kết, đánh giá việc tổ chức thực hiện Luật Đất đai năm 2013. Qua đó, cho thấy quá trình thực hiện luật đạt nhiều thành tựu, kết quả lớn nhưng cũng chỉ ra nhiều vấn đề bất cập, tồn tại, hạn chế và nhiều điểm nghẽn vướng mắc, thiếu đồng bộ giữa Luật Đất đai với các Luật khác.
Liên quan đến quá trình xây dựng Luật, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ nhận thức được việc thể chế hóa, cụ thể Nghị quyết 18-NQ/TW, khắc phục được các tồn tại, hạn chế về những điểm nghẽn của luật là điều không đơn giản, dễ dàng, nhiều khó khăn, nên khi bắt đầu nhiệm kỳ khóa XV, các lãnh đạo Quốc hội cùng các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường làm việc về nội dung này. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có sự chuẩn bị dự án Luật Đất đai từ nhiều năm nay. Chính phủ cũng nhiều lần họp và cho ý kiến. Mới đây, Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội đã làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường và Ủy ban Kinh tế là cơ quan chủ trì thẩm tra về nội dung này, đã có thông báo ý kiến bước đầu làm cơ sở để Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu hoàn thiện hơn hồ sơ dự án Luật.
Dự kiến, dự án Luật sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp tháng 9/2022 tới; dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội Khóa XV (tháng 10/2022), trình Quốc hội cho ý kiến lần hai vào Kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2023) và xem xét thông qua vào Kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023).
Chủ tịch Quốc hội cho biết thêm, Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có chỉ đạo Ủy ban Kinh tế tham mưu cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội để xây dựng kế hoạch lộ trình từ nay cho đến tháng 10/2023. Trong đó, có cả kế hoạch chi tiết lấy ý kiến Nhân dân.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, đây là dự án Luật lớn, quy mô rộng, tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, chính trị, môi trường, quốc phòng - an ninh, trong nước ngoài nước, tác động đến mọi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và người dân. Đây cũng là Luật khó, thực tiễn tồn tại nhiều vướng mắc, phát sinh nhiều tranh chấp, khiếu nại, tố cáo. Chỉ rõ điều này, Chủ tịch Quốc hội lưu ý quá trình xây dựng phải công phu, bài bản, khoa học, kỹ lưỡng từ sớm, từ xa và phải thực sự cầu thị, lắng nghe ý kiến của nhau. Cùng với đó, quá trình chuẩn bị và xây dựng dự án luật đòi hỏi có sự đầu tư nhiều công sức, trí tuệ không chỉ của những cơ quan trực tiếp tham gia vào quy trình xây dựng pháp luật như các cơ quan của Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội mà phải có sự tham gia của tất cả các cơ quan trong hệ thống chính trị và toàn xã hội, phải huy động tối đa trí tuệ của các chuyên gia, nhà khoa học, lấy ý kiến rộng rãi của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, Nhân dân bằng nhiều hình thức khác nhau. “Không câu nệ hình thức, thực sự coi trọng nội dung, chú trọng chất lượng thực chất”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ yêu cầu trong việc lấy ý kiến với dự án luật.
Điểm lại những nội dung cần lưu ý, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, trước hết phải thể chế hóa và cụ thể hóa một cách đầy đủ và đúng đắn tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW. Nghị quyết 18-NQ/TW đề cập nhiều nội dung quan trọng, trong đó, khó nhất là vấn đề giá đất và tài chính đất đai với nhiều điểm nghẽn thực tế. Vì vậy sửa luật Luật phải bảo đảm quy định công khai minh bạch, cần có tiêu chí khách quan, thời điểm xác định giá công bố giá đất...; cần có đánh giá tác động kỹ lưỡng khi sửa đổi luật, phải có phân tích, đo lường và dự báo. Điều quan trọng các ý kiến bên cạnh phản biện còn có đề xuất cụ thể. Nêu rõ điều này, Chủ tịch Quốc hội mong muốn các đại biểu tiếp tục quan tâm để có kiến nghị giải pháp về sự vận hành, cơ chế thu thập dữ liệu về đất đai, làm rõ phạm vi điều chỉnh của Luật Đất đai có giải quyết được bài toán gia tăng giá trị đất đai phục vụ cho phát triển, mối quan hệ với các luật liên quan để bảo đảm đồng bộ, các điều khoản chuyển tiếp, nguyên tắc áp dụng pháp luật…Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan tiếp tục nghiên cứu xử lý các vấn đề đặt ra.
Đánh giá cao sự cố gắng, nỗ lực của các cơ quan phối hợp để tổ chức hội thảo lần này, Chủ tịch Quốc hội ghi nhận nhiều ý kiến trao đổi thẳng thắn, rõ quan điểm, đúng nội dung trọng tâm, tài liệu đồ sộ, sự tham gia đông đảo của các đại biểu, chuyên gia. Chủ tịch Quốc hội cũng đánh giá cao chất lượng tham luận, các ý kiến phát biểu tâm huyết, chất lượng, tiếp cận đa chiều. Chủ tịch Quốc hội giao các cơ quan có báo cáo tổng thuật về hội thảo để làm tài liệu phục vụ công tác thẩm tra và cung cấp cho đại biểu Quốc hội. Đây cũng là cơ sở để tiếp tục tổ chức các hội nghị, tọa đàm chuyên đề thảo luận chuyên sâu về các nội dung của dự thảo Luật.
