Theo TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, đã đến lúc cần mạnh dạn đổi mới tư duy về phát triển kinh tế ban đêm, từ đó có chiến lược cụ thể và thu hút được các nhà đầu tư lớn.
Tránh định kiến hay e ngại
- Thưa ông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mới đây đã yêu cầu các bộ, địa phương chủ động nghiên cứu chính sách “kinh tế ban đêm” mà chính phủ Trung Quốc vừa ban hành. Theo ông, Việt Nam đã có kinh tế ban đêm hay chưa?
TS Lê Đăng Doanh: Kinh tế ban đêm ở Việt Nam thực tế tồn tại từ khá lâu rồi. Tiếc rằng là chúng ta nhìn nhận về kinh tế ban đêm còn hạn chế và chưa có công trình nghiên cứu một cách nghiêm túc. Thậm chí, có người còn đánh đồng kinh tế ban đêm với các tiêu cực, rồi cho rằng kinh tế ban đêm là vi phạm luật pháp nên muốn cấm.
Trong tình hình hiện nay, khi công nghệ thông tin, giao thông phát triển, mọi người đi lại dễ dàng, kinh tế ban đêm ngày càng được mở rộng trên thế giới. Hãy thử xem một đất nước nổi tiếng về vận dụng luật pháp rất nghiêm khắc như Singapore, kinh tế ban đêm rất phát triển. Những vũ trường, cửa hàng, ngay cả kinh tế vỉa hè họ cũng cho phép hoạt động đến 1h sáng. Hay như Trung Quốc, họ có hẳn chính sách phát triển kinh tế ban đêm. Cho nên cái gì không quản được thì cấm, cách tiếp cận đó không phù hợp.
- Nói như vậy, liệu có phải đã đến lúc những trọng điểm du lịch như Đà Nẵng, Nha Trang, Phú Quốc… cần nghiêm túc xây dựng chiến lược phát triển kinh tế ban đêm?
TS Lê Đăng Doanh: Du lịch Việt Nam thu hút lượng khách lớn nhưng số tiền chi tiêu của du khách còn rất thấp so với nhiều nước. Đó là vì chúng ta thiếu kinh tế ban đêm. Người ta đi du lịch muốn tranh thủ thời gian ở nước đó, nên họ ngủ ít mà muốn đi tìm hiểu, khám phá, nhưng lại không có gì để mà vui chơi, nhìn ngắm, ăn uống. Vì vậy muốn phát triển du lịch thì những trung tâm du lịch cần phát huy kinh tế ban đêm.
Nhìn vào Đà Nẵng, một trung tâm phát triển rất năng động của nền kinh tế thì gần đây lại bị siết chặt nhiều quá. Tôi nghĩ đó là cách nhìn không cởi mở. Đà Nẵng có nhiều thắng cảnh, có thể tận dụng và phát triển kinh tế ban đêm. Theo tôi hãy đổi mới tư duy, nhìn nhận kinh tế ban đêm một cách lành mạnh, tạo khuôn khổ pháp lý, hướng dẫn và quản lý tốt để phát triển kinh tế ban đêm.
- Để kinh tế đêm ở nước ta phát triển theo xu hướng chung của thế giới, theo ông cần có những giải pháp tổng thể ra sao?
TS Lê Đăng Doanh: Theo tôi cần có khung pháp luật, tạo điều kiện để thực hiện. Tốt nhất là tránh có những định kiến hay e ngại. Tôi đề nghị là một số nơi như Đà Nẵng, Phú Quốc, TPHCM nên thí điểm kinh tế ban đêm…Từ đó sẽ thấy kinh tế ban đêm đem lại lợi ích gì, có thách thức gì để tìm cách quản lý tốt hơn, cũng như có chính sách hỗ trợ cụ thể.
Đồng thời khuyến khích các phương tiện giao thông, tránh tình trạng là tối đến du khách không biết đi đâu và đi thế nào. Bằng cách đó sẽ thu hút được khách du lịch, khiến họ chi tiền nhiều hơn, và tạo thêm công ăn việc làm. Tất nhiên phải đảm bảo an ninh an toàn cho du khách.
Một điểm nữa là cần có thêm nhiều hình thức và dịch vụ kinh tế đêm như cửa hàng, điểm ăn uống, các quán bar, vũ trường, các chương trình văn hóa nghệ thuật… Du khách đến nước ta muốn tìm hiểu văn hóa, ẩm thực thì hãy tạo điều kiện cho họ.
Hút “sếu đầu đàn”, vận dụng các mô hình quốc tế
- Thưa ông, có cần thiết quy hoạch riêng một khu vực tách biệt với dân cư để tạo những tổ hợp du lịch, giải trí quy mô, hấp dẫn du khách về đêm?
TS Lê Đăng Doanh: Các dịch vụ ban đêm có sự phức tạp, nên bên cạnh những mặt tích cực, cần phòng ngừa các tiêu cực. Vì vậy, cần có khu riêng. Trên thế giới họ quy hoạch kinh tế ban đêm thành khu riêng biệt. Ở đấy chuyên phát triển dịch vụ ban đêm, không để lẫn lộn vào các khu vực gần trường học, nhà dân.
Mỗi nơi có khu riêng, như Singapore có khu ẩm thực của người Hoa, người Ấn Độ; có những khu vũ trường, giải trí… Ai muốn thì đến và có hướng dẫn chứ không giấu diếm. Các phương tiện giao thông vẫn tấp nập và tiện lợi. Do đó hãy mạnh dạn thay đổi tư duy và tiến bước.
- Thúc đẩy kinh tế ban đêm phát triển bền vững cần sự đầu tư và nguồn lực không nhỏ. Vậy chính quyền các địa phương có nên tính đến phương án xã hội hóa để có thể thực hiện tốt việc này?
TS Lê Đăng Doanh: Cần thu hút những nhà đầu tư lớn vì họ có kinh nghiệm và vận dụng các mô hình quốc tế. Ngoài ra, họ có nhân lực được đào tạo, có nguồn lực tài chính. Nếu để doanh nghiệp lớn làm, họ có quy trình và có tính chuyên nghiệp cao. Tôi rất hoan nghênh những tập đoàn lớn như Sun Group, Vingroup…có thể đầu tư vào đấy. Tôi nghĩ hành động là cần thiết. Hiện nay công nghệ thông tin, cách mạng 4.0 tiến như vũ bão, chúng ta hãy vận dụng mô hình quốc tế vào sao cho hợp lý để có kinh tế ban đêm hiện đại.
Chúng ta đang thiếu khuôn khổ pháp lý và còn sự dè dặt của cơ quan nhà nước và địa phương. Để kinh tế ban đêm có thể trở thành khu vực kinh tế hiện đại, có tính chuyên nghiệp, tôi rất hy vọng có sự kết hợp giữa một số tập đoàn lớn và các chính quyền địa phương là trung tâm du lịch ở nước ta và có thể thực hiện sớm.
Điều này sẽ tạo thêm công ăn việc làm, thu nhập người lao động tăng. Khi đó, chắn chắn thu hút được khách du lịch. Du khách cũng sẽ chi tiêu nhiều hơn và ở lại lâu hơn. Qua đó, đóng góp vào thu ngân sách địa phương tăng lên, đóng góp của kinh tế ban đêm vào GDP cũng sẽ tăng lên.
- Xin cảm ơn ông!
