Nếu giám sát công ty liên kết không lỗi, lợi nhuận sẽ ổn
Năm 2016, nhìn chung hiệu quả kinh doanh của SGC vẫn duy trì được mức tăng trưởng đều. Báo cáo tài chính hợp nhất cho thấy, tổng doanh thu và thu nhập đạt 1.051 tỷ đồng, bằng 131,7% so với năm 2015. Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế là hơn 500 tỷ đồng, bằng 345% so với kết quả năm trước. Tất nhiên, đây là con số mà SGC đã “ăn gian” thuế. Theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, SGC phải nộp Ngân sách Nhà nước số thuế và khoản khác tăng thêm 267 tỷ đồng, các công ty liên danh liên kết là 2,4 tỷ đồng.
Tỷ suất lợi nhuận sau thuế/vốn chủ sở hữu là gần 28%, tăng 22% so với năm trước. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế/tổng tài sản là 17%, tăng 13%. Tại Công ty mẹ, lợi nhuận kế toán sau thuế năm 2016 là 522 tỷ đồng, tăng 52,5% so với năm 2005. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu là 32,6% và trên tổng tài sản là 21%.
Tuy nhiên, các công ty liên doanh liên kết của SGC làm ăn lại không mấy khả quan, khoản đầu tư vào 6 công ty liên doanh, liên kết không hiệu quả với số lỗ lũy kế là 314 tỷ đồng.Trong 24 doanh nghiệp có vốn góp của công ty mẹ thì có 4 công ty chưa bù đắp được số lỗ lũy kế, 11 công ty bị lỗ lũy kế. Trong đó, khoản đầu tư vào 2 công ty con không hiệu quả là CTCP Kim Thạch với vốn góp là 22,3 tỷ đồng, lỗ lũy kế đến ngày 31/12/2016 là 38,34 tỷ đồng. CTCP Gạch ngói Sài Gòn với vốn góp là 7,6 tỷ đồng, lỗ lũy kế đến hết năm 2016 là gần 1 tỷ đồng. Nguyên nhân lỗ theo báo cáo của công ty là do bị thu hồi giấy phép khai thác khoáng sản đá xây dựng, ngừng sản xuất và đang tiến hành các thủ tục giải thể.
Riêng Công ty phát triển căn hộ Hướng Công viên lỗ lũy kế 287 tỷ đồng do việc đầu tư căn hộ cho thuê chủ yếu sử dụng từ nguồn vốn vay nước ngoài.
Phối cảnh chung cư Nguyễn Cửu Vân - một dự án đang dính nhiều lùm xùm của SGC
Tại những công ty liên doanh của SGC, doanh thu hàng năm không đủ để bù đắp chi phí lãi vay và khấu hao tài sản cố định. Tổng Công ty đã có văn bản gửi Ban đổi mới quản lý doanh nghiệp xem xét trình UBND TP chấp thuận cho chuyển giao phần vốn góp cho Công ty TNHH MTV Quản lý kinh doanh Nhà TP.HCM, Công ty TNHH Đầu tư BĐS Thuận Việt là 3 tỷ đồng, CTCP Nam Việt 11,8 tỷ đồng, CTCP Khoáng sản và ĐT Sài Gòn 2,6 tỷ đồng, CTCP Tư vấn Quy hoạch và xây dựng gần 5 tỷ đồng, CTCP Kỹ thuật xây dựng Phú Nhuận 4,4 tỷ đồng.
Theo giải trình của Tổng Công ty, nguyên nhân dẫn đến hoạt động kinh doanh không có hiệu quả là do doanh thu không bù đắp chi phí, dự phòng nợ phải thu khó đòi, thu hẹp hoạt động sản xuất kinh doanh. Tại thời điểm kiểm toán, CTCP Xây dựng số 3 và CTCP Đầu tư và Phát triển hạ tầng IDI không nộp báo cáo tài chính năm 2016, do 2 đơn vị này đã ngừng hoạt động, rủi ro khoản đầu tư của công ty mẹ bị mất vốn với số tiền 3,4 tỷ đồng.
Ngoài ra, khoản đầu tư dài hạn vào CTCP Đầu tư Y tế Sài Gòn đang trong giai đoạn thực hiện dự án đã lỗ lũy kế 218 tỷ đồng; đầu tư vốn dài hạn bằng tiền vào 3 công ty với lỗ lũy kế 137 tỷ đồng. CTCP Sài Gòn Đầu tư Kỹ thuật Xây dựng lỗ 120,87 tỷ đồng, CTCP Adec lỗ 2,8 tỷ đồng, CTCP Long Bình lỗ 12,6 tỷ đồng. Nguyên nhân được cho là do di dời nhà máy, dự phòng nợ phải thu, thị trường tiêu thụ sản phẩm khó khăn.
Trách nhiệm thuộc về Ban giám đốc
Việc một số khoản đầu tư tài chính không có hiệu quả, có trách nhiệm của Ban giám đốc Tổng công ty các thời kỳ, người đại diện vốn tại các đơn vị có vốn đầu tư của Tổng công ty.
Tại phần này, Kiểm toán Nhà nước đề nghị Tổng công ty xem xét trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan đến các sai phạm. Trong đó, người đại diện phần vốn Nhà nước tại các công ty cổ phần không có thông báo đề nghị chuyển nộp lợi nhuận, cổ tức được chia về Ngân hàng Nhà nước theo đúng thời hạn. Các công ty liên danh, liên kết có kết quả kinh doanh thua lỗ, không bảo toàn được vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.
Tại các dự án bất động sản, ban lãnh đạo của SGC đã ký hợp đồng hợp tác kinh doanh khu đất 184 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, quận 3 khi chưa có ý kiến chấp thuận của UBND TP. Ngoài ra, ban lãnh đạo để diễn ra việc bán thương mại 21 căn hộ của Dự án Chung cư 46/11 Nguyễn Cửu Vân, quận Bình Thạnh (đáng lẽ phải để dành để phục vụ tái định cư cho dự án Khu đô thị mới Bình Quới – Thanh Đa), không điều chỉnh dự toán gói thầu Rà phá bom mìn khu mìn phía Nam,....
Đối với UBND TP.HCM, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị đơn vị này chỉ đạo các cơ quan chức năng của thành phố kiểm tra, rà soát để ký hợp đồng thuê đất, rà soát thu đúng và đủ tiền thuê đất đối với khu đất có chênh lệch giữa quyết định cho thuê và diện tích đã tính tiền thuê; phê duyệt điều chỉnh đơn giá thuê đất đối với những khu đất đã quá thời gian ổn định 5 năm theo quy định,....
