Thời gian qua, vấn đề nước sạch ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân Hà Nội, cũng như việc nhà đầu tư nước ngoài, cụ thể là tỷ phú Thái Lan thâu tóm 34% vốn nhà máy nước sông Đuống đã dấy lên những lo ngại về an ninh nguồn nước.
Phát biểu tại phiên thảo luận, kỳ họp thứ 8 của Quốc hội, Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) kiến nghị trong lần sửa đổi Luật Đầu tư này, cần đưa kinh doanh nước sạch vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Bên cạnh đó, Đại biểu Trương Trọng Nghĩa cũng đề nghị xem xét việc tham gia, sở hữu vốn của các nhà đầu tư nước ngoài trong những lĩnh vực then chốt như nước sạch. Bởi theo ông Nghĩa, nhà đầu tư nước ngoài sở hữu vốn, sau đó lại bán cho một nhà đầu tư khác, rồi nhà đầu tư này lại bán cho người khác nữa, trong khi chúng ta không biết rõ chủ của họ là ai là rất rủi ro.
“Sẽ rất nguy hiểm nếu không biết rõ ông chủ thực sự của nhà máy vẫn hằng ngày cung cấp nước cho hàng triệu người dân Việt Nam, nhất là trong trường hợp xảy ra xung đột”, ông Nghĩa nêu quan điểm.
Cũng bày tỏ sự lo ngại về thông tin "người Thái nắm quyền kiểm soát tại nhà máy nước sông Đuống", Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng (đoàn Bến Tre) - Phó trưởng Ban Dân nguyện Quốc hội cho hay, bản thân ông cũng rất bất ngờ khi nhận được thông tin có 5 nhà đầu tư người Thái Lan đang vừa là thành viên Hội đồng quản trị, vừa tham gia kiểm soát hoạt động của Nhà máy nước sông Đuống.
“Nhà đầu tư Thái có thực sự làm dự án để phục vụ nhân dân hay không, có theo đúng tư cách của nhà kinh doanh hay không hay chỉ là vụ lợi lập dự án rồi sau đó nhường rủi ro cho nhà đầu tư khác và rất có thể rủi ro đó cũng sẽ đến với người dân?”, ông Lưu Bình Nhưỡng đặt câu hỏi.
Nước sạch là vấn đề an ninh quốc gia, ảnh hưởng đến toàn bộ người dân nhưng pháp luật vẫn còn khoảng trống. Do vậy, ông Nghĩa cho rằng, Chính phủ và cơ quan chức năng cần phải nghiên cứu, đánh giá về việc nhà đầu tư nước ngoài mua, nắm giữ, chuyển nhượng cổ phần ở các công ty tư nhân cung cấp nước sạch trong nước. Khẳng định việc không phản đối tư nhân tham gia kinh doanh nước sạch nhưng theo ông Nghĩa, một số quốc gia trên thế giới đã hạn chế việc chuyển nhượng vốn tại các lĩnh vực liên quan tới an ninh quốc gia và Việt Nam có thể "thiết kế công cụ tương tự".
"Cấm hay hạn chế như thế nào thì do Chính phủ đề xuất nhưng những ngành liên quan đến an ninh quốc gia, sức khoẻ của người dân thì cần phải có những điều kiện trong xây dựng, chuyển nhượng, kinh doanh", ông Trương Trọng Nghĩa nhấn mạnh.
Từ sau sự cố nước sạch sông Đà bị ô nhiễm, ảnh hưởng đến sức khỏe hàng vạn hộ dân ở Hà Nội, Đại biểu Nguyễn Thị Xuân Thu (Khánh Hòa) cũng đồng tình cần phải siết chặt các điều kiện về kinh doanh nước sạch khi sửa đổi Luật Đầu tư.
Công ty Cổ phần Nước mặt sông Đuống là doanh nghiệp được thành lập tại Việt Nam với hoạt động chính là sản xuất và cung cấp nước. Theo danh sách cổ đông thành lập, Tập đoàn Aqua One nắm giữ 58% vốn của công ty. Bên cạnh đó, Công ty CP Nước mặt Sông Đuống còn có các cổ đông sáng lập khác: Công ty TNHH MTV Nước sạch Hà Nội sở hữu 10%; Công ty TNHH MTV Ứng dụng Công nghệ mới và Du lịch (Newtatco) 5%; Công ty CP Đầu tư Việt Nam - Oman (nhà đầu tư uỷ thác góp vốn) 27%.
Doanh nghiệp này đã có sự thay đổi về cổ đông khi Nhà máy nước sạch sông Đuống được xây dựng và đi vào hoạt động. Cổ đông sáng lập là CTCP Đầu tư Việt Nam - Oman đã không còn xuất hiện trong danh sách, thay vào đó là công ty WHAUP (SG) 2DR PTE.Limited (Thái Lan) với tỷ lệ sở hữu 34%.
Bà Jareeporn Jarukornsakul, nữ tỷ phú Thái Lan, hiện đang nắm chức Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn này, sở hữu 10,3% vốn và thông qua WHA Holding Co.,LTD sở hữu 25,3%.
