Báo cáo tình hình triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng dành cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai "Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội" sáng 22/2, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, hiện có 28/63 UBND tỉnh gửi văn bản hoặc công bố danh mục dự án tham gia gói tín dụng với 68 dự án và tổng nhu cầu vay vốn là hơn 30.000 tỷ đồng.
Các ngân hàng thương mại (NHTM) đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền cam kết là khoảng 7.000 tỷ đồng, trong đó, có 07 dự án đã có nhu cầu giải ngân, số tiền cam kết cấp tín dụng cho 07 dự án này là 1.805 tỷ đồng, đã được giải ngân 531 tỷ đồng. Ngoài ra, các NHTM đã giải ngân cho người mua nhà tại 03 dự án với số tiền là 4,7 tỷ đồng.
Theo đánh giá của NHNN, kết quả triển khai gói tín dụng nói trên đang còn hạn chế. Nguyên nhân là do gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai.
Cụ thể, về nguồn cung, theo ủy quyền của Bộ Xây dựng thì UBND các tỉnh, thành phố sẽ công bố danh mục nhà ở xã hội trên địa bàn của địa phương mình. Tuy nhiên, sau khi NHNN ban hành văn bản số 2308/NHNN-TD ngày 01/04/2023 và Bộ Xây dựng ban hành văn bản số 1551/BXD-QLN ngày 24/04/2023 hướng dẫn triển khai Chương trình tín dụng thì đến nay mới có 28 tỉnh, thành phố công bố danh mục nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư.
Bên cạnh đó, qua báo cáo của NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố thì có một số địa phương chưa công bố danh mục này mặc dù Sở Xây dựng đã có văn bản đề nghị. Ngoài ra, một số dự án thuộc danh mục được công bố nhưng chủ đầu tư không có nhu cầu vay vốn (do đã hoàn thành hoặc đã vay vốn từ các nguồn khác).
Các tổ chức tín dụng qua tiếp cận, thẩm định các dự án nhận thấy một số dự án còn gặp vướng mắc về mặt pháp lý, về giải phóng mặt bằng, về thủ tục tính tiền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất… Những vướng mắc về mặt pháp lý cũng là nguyên nhân dẫn tới các tổ chức tín dụng chưa có cơ sở để cấp tín dụng cho chủ đầu tư dự án.
Về phía người mua nhà, NHNN cho biết, nhiều dự án đang thi công phần móng hoặc đang trong giai đoạn lựa chọn nhà thầu, chưa khởi công, đang giải phóng mặt bằng… Vì vậy chưa đủ điều kiện mở bán sản phẩm. Bên cạnh đó, theo Luật Nhà ở 2014 quy định về điều kiện được mua nhà ở xã hội như điều kiện về cư trú và điều kiện về thu nhập thuộc diện không phải đóng thuế thu nhập cá nhân không còn phù hợp trong bối cảnh giá nhà đã tăng cao. Tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thông qua Luật Nhà ở sửa đổi trong đó một số điều kiện đã được chỉnh sửa song hiện chưa có hiệu lực thi hành.
Hiện nay, người mua nhà tại một số dự án đã vay vốn tại Ngân hàng chính sách xã hội theo quy định tại Nghị định 100/2015/NĐ-CP cho thấy các đối tượng này sẽ có xu hướng lựa chọn vay vốn tại Ngân hàng chính sách xã hội với lãi suất cho vay ưu đãi hơn (chương trình có sự hỗ trợ từ nguồn ngân sách Nhà nước).
Ngoài ra, khách hàng mua nhà ở tại các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ hiện nay đang bị ảnh hưởng lớn do tình hình kinh tế, sản xuất kinh doanh khó khăn như: Bị cắt giảm nhân sự, giảm lương do không có đơn hàng… dẫn đến nguồn thu nhập của khách hàng sụt giảm. Do đó, khách hàng hiện ưu tiên cho việc duy trì nhu cầu cuộc sống, chưa xem xét việc mua nhà trong thời điểm này.
Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội sáng 22/2.
Vì vậy, để gói tín dụng 120.000 tỷ đồng được triển khai hiệu quả, lãnh đạo NHNN cho rằng, cần có sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị, các Bộ, ngành, địa phương, quyết liệt đẩy nhanh tiến độ triển khai Đề án xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ, từ đó tạo ra các dự án nhà ở để các ngân hàng thương mại xem xét cho vay.
Trên cơ sở đó, NHNN kiến nghị các Bộ, ngành, địa phương: Một là, Bộ Xây dựng tổng hợp, thông báo danh mục những dự án đủ điều kiện thuận lợi cho các NHTM tra cứu, xem xét cho vay theo nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết 33/NQ-CP (trên cơ sở danh mục do UBND tỉnh công bố) theo chỉ đạo tại Công văn số 681/VPCP-CN ngày 29/01/2024; khẩn trương, tích cực triển khai các nhiệm vụ được giao tại Quyết định 338/QĐ-TTg; các Bộ, ngành rà soát, sửa đổi hoặc trình cấp có thẩm quyền sửa đổi các văn bản pháp luật liên quan, nhất là khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản (mới được thông qua)... để tháo gỡ vướng mắc về mặt pháp lý, trình tự, thủ tục trong đầu tư, xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, tăng nguồn cung phân khúc bất động sản này cho thị trường, đáp ứng nhu cầu thực của người dân.
Cùng với đó, xem xét, rà soát các quy định về Luật Thuế thu nhập cá nhân, tạo thuận lợi cho người mua nhà đáp ứng điều kiện về thu nhập để hưởng chính sách ưu đãi về nhà ở xã hội; có giải pháp hiệu quả thúc đẩy phát triển, thu hút đa dạng các nguồn vốn đầu tư vào thị trường bất động sản thông qua thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, FDI...
Hai là, UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương công bố danh mục các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư, trong đó, các dự án được công bố phải đảm bảo đúng theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng tại Công văn số 1551/BXD-QLN cả về nội dung và hình thức công bố; đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Ba là, chủ đầu tư dự án khẩn trương hoàn thiện các thủ tục pháp lý để triển khai dự án, trường hợp có khó khăn, vướng mắc thì cần kịp thời báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền để tháo gỡ; Nâng cao năng lực tài chính, năng lực thi công để đảm bảo tiến độ triển khai dự án, phấn đấu đạt mục tiêu đề ra tại Đề án theo đúng tiến độ./.
