Nền kinh tế thế giới đang rơi vào trì trệ vì những ảnh hưởng của dịch virus corona (Covid-19), trong đó ngành công nghiệp ôtô cũng không ngoại lệ. Chỉ mới hai tháng trôi qua nhưng 2020 được dự báo sẽ là một năm chông gai với các hãng xe khi hàng loạt nhà máy sản xuất và cung ứng nguyên vật liệu phải đóng cửa, nhu cầu thị trường giảm mạnh và nhiều sự kiện lớn bị hủy bỏ.
Hiệu ứng domino từ Vũ Hán
Năm 2019, với sự đóng góp chính của Vũ Hán, Hồ Bắc là địa phương sản xuất xe hơi lớn thứ 4 Trung Quốc, chiếm tỷ lệ khoảng 10% với sản lượng đạt 2,24 triệu xe. Tại đây tập trung của nhiều nhà máy lắp ráp của các thương hiệu danh tiếng và các cơ sở cung ứng nguyên vật liệu, phụ tùng.
Danh sách các hãng xe đặt dây chuyền sản xuất ở Hồ Bắc gồm có General Motors, Honda, Nissan, PSA Peugeot Citroen Group và Renault. Riêng với Honda, nhà máy tại Vũ Hán chiếm khoảng 50% tổng sản lượng xe tại Trung Quốc.
Đến nay, những nhà máy này vẫn chưa hoạt động trở lại kể từ sau dịp Tết Âm lịch, thời điểm virus corona bắt đầu bùng phát mạnh thành dịch. Chính quyền Hồ Bắc quyết định gia hạn việc đóng cửa tạm thời các doanh nghiệp không thuộc các ngành nghề thiết yếu cho đến ngày 11/3 để kiểm soát dịch Covid-19.
Dẫu vậy, vẫn có tín hiệu lạc quan một vài khi nhà sản xuất ôtô ở Trung Quốc quay trở lại hoạt động cầm chừng với nguồn cung hạn chế. Chẳng hạn như Tesla bắt đầu bàn giao số ít các đơn đặt hàng Model 3 sau khi khởi động trở lại nhà máy trị giá hai tỷ USD tại Thượng Hải.
Bên ngoài Trung Quốc, sự lan rộng của Covid-19 lan rộng tại Hàn Quốc và Italy góp phần làm khủng hoảng sản xuất ôtô leo thang. Hyundai Motor đóng cửa nhà máy tại tỉnh Ulsan vào thứ 6 tuần trước sau khi một công nhân dương tính với virus corona. Dây chuyền sản xuất ở đây có công suất 1,4 triệu xe, tương đương gần 30% sản lượng toàn cầu của Hyundai.
Đây rõ ràng là đòn mạnh giáng vào nỗ lực của Hyundai đưa việc sản xuất trở lại sau vài tuần gián đoạn vì thiếu phụ tùng từ Trung Quốc. Giá trị cổ phiếu của tập đoàn ôtô lớn nhất Hàn Quốc giảm hơn 5%.
Công ty MTA Advanced Automotive Solutions, nhà cung cấp các bộ phận cho hệ thống điện của ôtô của Italy, đứng trước nguy cơ phải tạm dừng hoạt động do virus corona lan rộng tại quốc gia hình chiếc ủng.
Chính phủ Italy đang có ý định cách ly thị trấn 16.000 dân Codogno, nếu điều này xảy ra thì sản phẩm của MTA sẽ không thể đến tay các đối tác thuộc và gián tiếp khiến hoạt động của nhiều nhà máy ôtô tại châu Âu đi vào ngõ cụt. Những thương hiệu bị ảnh hưởng có thể kể đến như Renault, BMW, Peugeot và Jaguar Land Rover.
Thị trường đóng băng
Không chỉ nguồn cung bị ảnh hưởng, nhu cầu mua xe hơi mới cũng suy giảm đáng kể. Theo số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc (CAAM), trong tháng 1/2020 doanh số bán hàng giảm 18,7% so với cùng kỳ năm trước. Mới đây nhất, Hiệp hội ôtô du lịch Trung Quốc (CPCA) cho biết tính đến ngày 23/2 doanh số bán hàng tại thị trường ôtô lớn nhất thế giới giảm đến 89%.
Sự sụt giảm này đến từ việc phần lớn các đại lý ôtô đều đóng cửa do lo ngại virus corona. Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng lo ngại ra đường và không mặn mà với việc mua xe mới giữa lúc dịch bệnh diễn biến phức tạp. "Hầu hết đại lý ôtô đóng cửa ở tuần đầu tiên của tháng hai vì chẳng ai dám ra đường. Chỉ một số ít đại lý còn mở cửa và đương nhiên, doanh số cũng không đáng kể", ông Cui Dongshu, Tổng thư ký CPCA cho hay.
Để cải thiện tình hình, các chính sách kích cầu bắt đầu được xem xét bởi các cơ quan quản lý. Tại Quảng Châu, nơi đặt các nhà máy liên doanh giữa Toyota, Honda và Nissan với các công ty Trung Quốc, chính quyền địa phương dự định áp dụng trở lại quy định hỗ trợ tài chính cho người mua xe điện vốn đã bị tạm ngưng vào năm trước.
Người dân ở tỉnh Hồ Nam sẽ được cấp 3.000 nhân dân tệ (429 USD) nếu mua xe Geely. Còn tại thành phố Phật Sơn, chính quyền sẽ có các khoản trợ cấp để giúp bù đắp chi phí tiếp thị, quảng cáo của các công ty ôtô.
Bên cạnh đó, Bộ thương mại Trung Quốc trong một phát biểu hồi tháng trước cho biết họ sẽ nghiên cứu thêm các biện pháp để tăng doanh số bán ôtô. Một quan chức cấp cao của CAAM trả lời với Reuters họ hy vọng doanh số bán ôtô của Trung Quốc sẽ giảm khoảng 10% trong nửa đầu năm nay và cả năm sẽ giảm 5% do ảnh hưởng của virus corona.
Các thị trường khác chưa bị ảnh hưởng đáng kể nhưng dự báo chung ngành công nghiệp 4 bánh sẽ chịu thiệt hại đáng kể do dịch bệnh vẫn đang lan rộng trên thế giới. Theo công ty chuyên nghiên cứu tài chính quốc tế Moody's Investors Service, doanh số ôtô toàn cầu 2020 dự kiến sẽ giảm đến 2,5% thay vì 0,9% như tính toán trước khi virus corona bùng phát.
Các sự kiện lớn bị hủy bỏ
Chỉ mới có thông báo hoãn vô thời hạn nhưng Triển lãm ô tô Bắc Kinh 2020 (Beijing Motor Show - Auto China) rất khó có thể diễn ra vào tháng 4 khi tình hình dịch Covid-19 tại Trung Quốc vẫn chưa thật sự ổn định.
Nối gót triển lãm ôtô lớn nhất Trung Quốc, sự kiện hàng đầu thế giới liên quan đến xe hơi là Geneva Motor Show 2020 đã ra thông báo hủy khi cách ngày khai màn chỉ hơn một tuần. Quyết định được đưa ra bởi Hội đồng Liên bang Thụy Sĩ về việc không tổ chức các sự kiện đông người.
Sắp tới đây, triển lãm Bangkok Motor Show 2020 dự kiến tổ chức vào cuối tháng ba cũng đang bỏ ngỏ khả năng đóng cửa sau khi chặng đua MotoGP tại Thái Lan vừa có thông tin hoãn vô thời hạn để tránh lây lan virus corona. Hai sự kiện này chỉ diễn ra cách nhau vài ngày và đều là nơi quy tụ nhiều khách tham quan quốc tế. Bangkok Motor Show vốn được xem là triển lãm ôtô hàng đầu của khu vực Đông Nam Á, cả về quy mô lẫn số lượng xe trưng bày.
Với việc các triển lãm quan trọng không thể diễn ra, các hãng xe sẽ càng khó khăn hơn trong việc giới thiệu sản phẩm mới đến khách hàng cũng như cải thiện sức mua của thị trường đang ở mức thấp vì tác động của dịch bệnh toàn cầu.
Dịch Covid-19 đang có diễn biến phức tạp trên khắp thế giới và chưa có dấu hiệu sẽ được kiểm soát. Toàn ngành công nghiệp ôtô xe máy trên thế giới vì vậy cũng chưa biết khi nào có thể hồi phục.
