"Nghị quyết 201 có thể rút ngắn tới hơn 1.000 ngày làm nhà ở xã hội"

Rút ngắn hơn 1.000 ngày làm nhà ở xã hội

Phát biểu tại Tọa đàm "Đột phá để phát triển nhà ở xã hội" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức sáng 5/6, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, việc Quốc hội thông qua Nghị quyết 201/2025/QH15 về thí điểm cơ chế đặc thù để phát triển nhà ở xã hội vào ngày 29/5/2025 vừa qua là điều rất đáng mừng. Đây có thể coi là một nghị quyết mang tính đột phá, nhằm tháo gỡ các thủ tục còn vướng mắc, cản trở quá trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội, cũng như giải quyết những khó khăn từ thực tiễn đặt ra.

Nghị quyết 201 bao gồm 8 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội. Trong đó, một số cơ chế, chính sách đáng chú ý như thành lập Quỹ nhà ở quốc gia. Theo đó, Quỹ nhà ở quốc gia là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận; bao gồm: quỹ nhà ở trung ương do Chính phủ thành lập, quỹ nhà ở địa phương do UBND cấp tỉnh thành lập.

Mục tiêu của Quỹ là tạo nguồn vốn để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của dự án nhà ở xã hội, tạo lập nhà ở xã hội để cho thuê, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê.

Tiếp đó là cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội với mục tiêu cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn với tăng cường giám sát theo chỉ đạo tại Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị.

Theo đó, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết Nghị quyết đã cắt giảm, cải cách các thủ tục hành chính sau: (1) Không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư mà thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu. Theo đó, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành. (2) Không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, theo đó cắt giảm được 65 ngày so với quy định hiện hành. 

(3) Bỏ thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng, theo đó cắt giảm được từ 15 - 35 ngày so với quy định hiện hành. (4) Không yêu cầu thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn, theo đó cắt giảm được từ 45 - 105 ngày so với quy định hiện hành. (5) Miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, theo đó cắt giảm được 20 - 30 ngày so với quy định hiện hành. 

(6) Không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh mà do chủ đầu tư tự xây dựng, phê duyệt; sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra. Theo đó, quy định này cắt giảm được ít nhất 30 ngày so với quy định hiện hành.

Bên cạnh đó, Nghị quyết đã bổ sung chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, theo đó: (1) Quy định điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội đối với các đối tượng chịu tác động bởi việc tổ chức, sắp xếp lại đơn vị hành chính; đồng thời giao quyền chủ động cho địa phương xem xét, đánh giá theo thời gian di chuyển, điều kiện hạ tầng giao thông, vùng miền... để xác định đối tượng được hưởng chính sách, tạo điều kiện thuận lợi về chỗ ở, gần nơi làm việc. (2) Mở rộng đối tượng gồm: doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội được thuê nhà ở xã hội để bố trí cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của mình ở tạo điều kiện cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động yên tâm công tác.

Nhận định về sự ra đời của Nghị quyết 201, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM đánh giá đây là bước ngoặt lớn trong chính sách nhà ở, với sự đóng góp quan trọng từ Bộ Xây dựng.

Theo ông Châu, Nghị quyết có hai nhóm chính sách nổi bật. Thứ nhất là việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, giúp thể chế hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về phát triển quỹ nhà ở giá rẻ. Đặc biệt, lần đầu tiên, Quỹ này có nội dung giải quyết nhà ở cho cán bộ công chức, viên chức - điều mà Luật Nhà ở 2023 chưa quy định rõ.

Ông cho rằng, đây là một định hướng rất đúng đắn, nhất là khi quỹ được xác định tập trung phát triển nhà ở cho thuê, mô hình phù hợp với người thu nhập thấp và công chức, viên chức.

Thứ hai là việc cắt giảm mạnh các thủ tục hành chính vốn là rào cản lớn nhất trong phát triển nhà ở xã hội. "Thủ tướng nói có thể rút ngắn gần 350 ngày làm thủ tục nhà ở xã hội, nhưng theo chúng tôi, nếu thực hiện nghiêm túc, Nghị quyết 201 có thể rút ngắn tới hơn 1.000 ngày, tức là không dưới 3 năm", ông Châu nhận định.

Ngoài ra, ông đánh giá cao các quy định chuyển tiếp trong Nghị quyết 201 vì sát thực tế, tháo gỡ được nhiều vướng mắc mà trước đây các văn bản quy phạm pháp luật chưa chú ý. Theo ông, cộng đồng doanh nghiệp bất động sản rất vui vì điều này.

Một điểm đáng ghi nhận khác của Nghị quyết 201 là chỉ 3 ngày sau khi được thông qua (ngày 29/5/2025), Nghị quyết đã chính thức có hiệu lực (từ ngày 1/6/2025). Điều này cho quyết tâm cao của Đảng, Nhà nước và các cơ quan có thẩm quyền, đáp ứng đúng kỳ vọng của toàn xã hội, bao gồm cả cộng đồng doanh nghiệp bất động sản.

Ông khẳng định, Nghị quyết 201 sẽ tạo nền tảng quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030 - một yêu cầu cấp thiết đối với người lao động, công nhân và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

"Chúng tôi cho rằng chính sách nhà ở xã hội tại Luật Nhà ở 2023 là chính sách tốt nhất trong 30 năm qua, nhưng rõ ràng khi triển khai trong thực tiễn vẫn còn nhiều vướng mắc. Vì vậy, sự ra đời của Nghị quyết 201 với nhiều cơ chế, chính sách đặc thù sẽ thúc đẩy mạnh mẽ phát triển nhà ở xã hội, không chỉ hoàn thành mục tiêu đến năm 2030 mà còn tạo đà cho giai đoạn sau", ông Châu nhìn nhận và kỳ vọng các chính sách đặc thù của Nghị quyết sau thời gian thực hiện thí điểm sẽ được luật hóa vào Luật Nhà ở và các luật có liên quan, nhằm tạo nên khung pháp lý đầy đủ và đồng bộ hơn.

Phân tích rõ hơn về tính cấp thiết của Nghị quyết, ông Châu cho biết từ năm 2021 đến 2024, cả nước mới chỉ thực hiện được hơn 10% mục tiêu đề ra tại Đề án đầu tư ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030. Riêng TP.HCM, trong tổng số 100.000 căn được Thủ tướng giao bổ sung, mới hoàn thành hơn 6.000 căn, tức chỉ đạt khoảng 6%. Với cơ chế cũ, rõ ràng, mục tiêu này khó có thể thực hiện. Vì vậy, ông nhấn mạnh rằng: "Chúng ta cần một cơ chế đặc thù như Nghị quyết 201".

Ông cũng đề cập đến những thay đổi hành chính đang diễn ra, như việc sáp nhập các tỉnh thành. Ví dụ như tỉnh Lâm Đồng và Bình Thuận hợp nhất, cán bộ công chức có thể phải di chuyển hơn 200km từ Đà Lạt đến Phan Thiết làm việc. Như vậy, nếu vẫn áp dụng quy định cũ là có nhà ở Đà Lạt thì không được hưởng chính sách nhà ở xã hội tại Phan Thiết thì sẽ rất vô lý. Vì vậy, ông đánh giá cao việc Nghị quyết 201 trao quyền cho địa phương quyết định và cho rằng điều này rất phù hợp với thực tiễn.

Từ góc độ một doanh nghiệp chuyên phát triển nhà ở xã hội, ông Phạm Tiến Dũng, Chủ tịch HĐQT CTCP Cát Tường cũng cho rằng, những cơ chế, chính sách đặc thù trong Nghị quyết thí điểm của Quốc hội không chỉ tháo gỡ khó khăn mà còn tạo dựng được niềm tin thể chế để các doanh nghiệp tin tưởng tham gia phát triển các dự án nhà ở xã hội.

Ông Tường chia sẻ, khi bắt tay vào làm một dự án, chúng ta không thể lường trước được những khó khăn, vướng mắc gặp phải nhưng nếu có lòng tin vào thể chế, chính sách thì doanh nghiệp sẽ dám mạnh dạn "tháo gỡ" và đương đầu, vượt qua những khó khăn đó. Và thời gian vừa qua, với tất cả những hành động quyết liệt từ Trung ương cho đến địa phương đã phản ánh được những nỗ lực của chính quyền và tạo dựng được lòng tin cho doanh nghiệp bất động sản.

Dự thảo nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 201 sẽ trình Chính phủ trong tháng 6

Tại Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết 201, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 155 triển khai thực hiện Nghị quyết 201 một cách kịp thời và đồng bộ.

Tuy nhiên, để Nghị quyết 201 nhanh chóng đi vào đời sống, trong thời gian tới, cần khẩn trương triển khai một số nhóm công việc trọng tâm.

Thứ nhất là xây dựng và ban hành các quy định chi tiết để hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 201.

Thứ trưởng cho biết, Bộ Xây dựng đang chủ trì xây dựng và ban hành các quy định chi tiết hướng dẫn Nghị quyết 201. Nội dung dự thảo tập trung vào các điều khoản được Quốc hội giao, bao gồm: Điều 4, Điều 5, khoản 2 và khoản 3 của Điều 7, Điều 8. Dự thảo Nghị định hướng dẫn hiện đã hoàn thiện bước đầu và đang trong quá trình lấy ý kiến từ các Bộ, ngành, địa phương và tổ chức chính trị - xã hội. Dự kiến, việc lấy ý kiến sẽ hoàn tất trước ngày 8/6 và trình Chính phủ trong tháng 6 để đảm bảo tiến độ đề ra.

Thứ hai, đề nghị các địa phương sớm ban hành quy định liên quan đến điều kiện nhà ở thuộc sở hữu của cá nhân, cũng như khoảng cách địa điểm của người được mua nhà trên địa bàn theo khoản 2, Điều 9 của Nghị quyết 201, và cũng cần ban hành trong tháng 6 để đảm bảo nhiệm vụ đề ra.

Thứ ba, đề nghị các Bộ, ngành đã được giao nhiệm vụ trong Nghị quyết số 155 của Chính phủ và các địa phương tích cực tuyên truyền, phổ biến và quán triệt Nghị quyết 201. "Như vậy hiệu lực, hiệu quả của Nghị quyết sẽ tốt hơn, sớm đưa Nghị quyết vào cuộc sống", Thứ trưởng Bộ Xây dựng nhấn mạnh.

Theo Thứ trưởng, đến thời điểm hiện tại, khung thể chế, cơ chế chính sách cho phát triển nhà ở xã hội đã cơ bản hoàn thiện, với nhiều điểm đổi mới, mang tính đột phá. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, cũng như cho các địa phương trong quá trình triển khai. Điều quan trọng là các địa phương phải quyết liệt trong công tác chỉ đạo, điều hành để đảm bảo đạt được các mục tiêu của Đề án.

Ông Lê Hoàng Châu cũng cho rằng, để chính sách đi vào cuộc sống, điều quan trọng lúc này là các địa phương phải có tính chủ động. Đặc biệt là việc chuẩn bị quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội. Việc này cần được đưa vào kế hoạch phát triển chính thức để có thể giải phóng mặt bằng, sẵn sàng triển khai ngay khi Quỹ nhà ở quốc gia và Quỹ nhà ở của các địa phương đi vào vận hành.

Đồng thời, cũng cần đảm bảo các chủ đầu tư được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, người mua nhà ở xã hội thì có thể vay với lãi suất hợp lý, chẳng hạn như mức 4,8% để tăng khả năng tiếp cận nhà ở cho những người thực sự có nhu cầu./.