Lá cờ Mỹ và lời tuyên thệ trung thành
Công luận Mỹ đang hướng sự chỉ trích của mình vào chương trình cấp visa EB-5 vài tuần trước khi chương trình này được đưa ra quốc hội nước này phân tích xem liệu có nên tiếp tục nữa hay không.
Theo chương trình EB-5, những nhà đầu tư nước ngoài có số vốn hàng triệu USD ở Mỹ sẽ được chính quyền nước này cấp quyền công dân. Đã có hàng chục nghìn người trở thành công dân Mỹ theo diện này, nhưng bản thân những quan chức Mỹ đang kêu gọi hoặc là cải cách chương trình chính sách đã 28 tuổi này, hoặc loại bỏ nó hoàn toàn.
Thượng nghị sỹ Chuck Grassley viết một bức thư gửi Tổng thống Donald Trump vào tháng 6 vừa qua để nói về việc chương trình EB-5 đã bị nhiều kẻ lừa đảo lợi dụng; trong khi bà Lee Francis Cissna, giám đốc Dịch vụ Cấp quyền công dân & Quản lý người nhập cư Mỹ, đã yêu cầu quốc hội tạm dừng chương trình này trước khi các biện pháp cải cách nhằm loại bỏ các trường hợp lừa đảo và những lỗ hổng an ninh được đưa vào thực hiện.
Bán visa để xây khách sạn
Một trong những chỉ trích được nói đến nhiều nhất là việc tuy chương trình EB-5 được tạo ra để chuyển dòng vốn nước ngoài về các vùng quê nghèo, thiếu việc làm; tuy vậy, theo Thượng nghị sỹ Grassley, người hưởng lợi từ EB-5 lại chỉ tập trung đầu tư vào các khu vực đô thị. Đồng quan điểm này, ông Brandon Meyer, luật sự tại công ty luật Fakhoury Global Immigration, cho biết:
“Mục tiêu ban đầu của EB-5 không phải là để xây thêm khách sạn 5 sao ở Manhattan, mà là để phát triển ngành sản xuất công nghiệp. Thay vì thế, nguồn vốn mà Mỹ nhận được lại chảy thẳng vào ngành bất động sản”.
Chương trình EB-5 dựa vào các trung tâm khu vực được chính phủ cho phép thu hút vốn từ nhà đầu tư nước ngoài và đưa số vốn đó vào các doanh nghiệp có từ 10 nhân viên trở lên. Nếu các doanh nghiệp, tổ chức được đầu ở vùng nông thôn hay các khu vực có tỷ lệ thất nghiệp cao thì số tiền nhà đầu tư phải đóng chỉ có 500.000 USD. Ở những khu vực khác thì họ phải đóng ít nhất 1 triệu USD để nhận được thẻ xanh.
“Quy định rất cởi mở và cho phép các nhà đầu tư có thể làm theo ý mình. Họ đang tập trung vào việc đổ vốn vào những vùng ở các đô thị lớn như New York, Los Angeles, và San Francisco được xếp vào diện có tỷ lệ thất nghiệp cao”. Ông Vivek Tandon, nhà sáng lập và CEO của công ty tư vấn EB5 BRICS chuyên về EB-5, phát biểu.
“Chúng tôi đang cấp vốn cho hai dự án ở Manhattan là một khách sạn Marriott và một tòa nhà văn phòng. Nhà đầu tư vào hai dự án này chỉ phải đóng 500.000 USD”.
Nói theo cách khác, các nhà đầu tư đang rót vốn vào cách khách sạn mới ở những trung tâm tài chính của Mỹ để sinh lời, trong khi lợi dụng được quy định về “khu vực có tỷ lệ thất nghiệp cao”.
Một doanh nhân khác chuyên về việc thu hút đầu tư vào EB-5, ông Vikram Kumar của quỹ AVG America Investments, nói rằng chương trình này sẽ mất đi sự hấp dẫn nếu như cấm việc rót vốn vào đô thị lớn thay vì về những vùng quê:
“Một khách sạn ở Alabama có ít khả năng thành công hơn một khách sạn ở Miami.”
Một vấn đề khác là lừa đảo. Theo nhiều chuyên gia, chương trình EB-5 đã bị nhiều luật sư, nhà tư vấn và các quỹ đầu tư lừa đảo bằng cách lấy cắp tiền đầu tư của khách hàng. Ông Brandon Meyer ngược lại cho rằng số những vụ lừa đảo EB-5 không nhiều như mọi người vẫn nghĩ.
Giá trị đầu tư có thể sẽ nhảy vọt
Một vấn đề khác đang được đem ra mổ xẻ là giá trị đầu tư. Đã có những yêu cầu nâng số vốn từ 500.000 USD lên 1,35 triệu USD cho khu vực nông thôn và từ 1 triệu USD lên 1,8 triệu USD cho các khu vực khác. Mức vốn hiện nay được giữ từ năm 1990 và chưa thể hiện được sự thay đổi về lạm phát trong vòng 28 năm nay.
Nỗi sợ về việc tăng giá trị đầu tư đã khiến nhiều người thi nhau đăng ký EB-5 trước hạn chót là 30 tháng 9, ông Vivek Tandon cho biết:
“Trong 6 tháng gần đây thì có đến 5 tháng tôi ở Ấn Độ. Đây là khu vực trọng điểm hiện nay. Số đơn nộp từ Ấn Độ chắc chắn sẽ vượt ngưỡng 500 trước 30 tháng 9.”
Mỗi nước có người tham gia sẽ được cho 7% trong số 10.000 thẻ xanh được EB-5 cấp mỗi năm. Tuy vậy, nếu một nước không dùng hết số thẻ, những người nộp đơn ở nước khác sẽ được hưởng số visa này. Thường thì người Trung Quốc phải chờ đợi lâu nhất. Một người Tủng Quốc có thể chờ 10 năm để lấy được Visa, trong khi người Ấn Độ (một nước chưa bao giờ cấp hết 700 visa hằng năm) chỉ phải chờ 18-24 tháng. Đây chính là lý do vì sao các tổ chức lại đang tập trung kêu gọi nhà đầu tư Ấn Độ.
Thị trường Ấn Độ hấp dẫn
Ông Shan Chopra, nhà quản lý tại The Chopras Group, một doanh nghiệp Ấn Độ chuyên tư vấn cho những người có nhu cầu đi du học, cho biết công ty của ông chỉ mới tham gia kêu gọi đầu tư vào EB-5 cách đây bảy tháng sau khi nhận ra số người muốn du học ở Mỹ tăng mạnh:
“Chúng tôi mong muốn sẽ thu hút được 100 triệu USD trước tháng 3 năm 2019 từ Ấn Độ vào EB-5”.
Tuy vậy, tiềm năng thu hút vốn từ Ấn Độ có thể sẽ suy giảm nếu mức đầu tư bị tăng lên, do chính phủ Ấn Độ có một loạt các rào cản pháp lý với việc chuyển hơn 1 triệu USD ra nước ngoài. Niềm hy vọng lớn nhất của những bên tham gia EB-5 là chương trình này sẽ được kéo dài mà không bị cải cách. Họ tin rằng quốc hội Mỹ hiện đang quá bận tranh cãi về các loại visa khác để quan tâm đến EB-5.
Quá nhiều lợi ích tham gia
Theo ông Ignacio Donoso, luật sự chuyên về việc nhập cư thông qua EB-5, thì các nhà làm luật và cả Nhà Trắng nữa coi EB-5 là một chương trình khuyến khích đầu tư nên vì thế sẽ không động vào nó.
Gia đình của con rể của tổng thống Trump, anh Jared Kushner, đồng thời cũng là chủ của một tập đoàn bất động sản, đã từng sử dụng vốn của EB-5. Đơn cử như khu đô thị cao cấp 88 Kushner-Kabr, hay còn được gọi là “Phố Trump Bay”, được tập đoàn nhà Kushner liên kết với Quỹ Nhập cư Mỹ để xây dựng nên.
Ông Tandon nghĩ rằng tổng thống Trump ít có khả năng sẽ yêu cầu cải cách EB-5:
“Một trong những lời hứa của ông Trump khi tranh cử là sẽ tạo việc làm ở Mỹ đồng thời tăng đầu tư nước ngoài vào. Đấy chính là việc EB-5 đang làm.”
