Lãi suất dài hạn cao
Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến cuối tháng 6/2020, các tổ chức tín dụng (TCTD) đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho khoảng gần 260.000 khách hàng, với dư nợ xấp xỉ 180.000 tỷ đồng; miễn giảm và hạ lãi suất cho khoảng 421.000 khách hàng, với dư nợ xấp xỉ 1,3 triệu tỷ đồng; cho vay mới khoảng 1,1 triệu tỷ đồng, lãi suất thấp hơn từ 0,5 - 2,5 điểm %/năm so với trước dịch.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho biết vẫn phải gánh chịu lãi suất vay vốn từ các ngân hàng cao. Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Hưng Yên, Giám đốc Công ty May Hưng Yên Nguyễn Xuân Dương cho biết, trong khi các nước khác giảm lãi suất cho doanh nghiệp vay về 0% thì doanh nghiệp Việt Nam vẫn phải vay vốn lãi suất tới 10%/năm. “Chúng tôi rất muốn đầu tư thiết bị mới, nhưng lãi vay quá cao nên tính ra không hiệu quả, vì vậy doanh nghiệp không thể phát triển”, ông Dương lo lắng.
Tại các địa phương, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa cho hay chỉ được ngân hàng giảm lãi suất cho khoản vay mới từ 0,5 - 2 điểm %, còn các khoản vay cũ vẫn giữ nguyên. Có đơn vị phải chịu lãi suất vay vốn ngắn hạn tới 10,5%/năm. Hiệp hội Doanh nghiệp Vận tải Hà Nội cho biết, mặc dù bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 khá nặng nề và đã được các ngân hàng giảm lãi suất, nhưng nhiều doanh nghiệp kinh doanh vận tải hiện vẫn phải vay vốn dài hạn lãi suất 10,5%/năm, còn vay ngắn hạn 7,5%/năm.
Theo khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp mong muốn được vay vốn ngắn hạn với lãi suất từ 4 - 5%/năm nhưng không được. Nhiều doanh nghiệp vẫn phải vay vốn ngắn hạn ở mức từ 7 - 10,5%/năm. Trong tháng 6 và tháng 7 vừa qua, lãi suất huy động các ngân hàng đã giảm 0,5 - 1 điểm %/năm nhưng lãi suất cho vay chỉ giảm khoảng 0,3 điểm %/năm, vậy mà không phải doanh nghiệp nào cũng tiếp cận được.
Ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ TP. Hà Nội, chia sẻ, khi dịch Covid-19 được khống chế, điều mong mỏi đầu tiên là phải giữ được doanh nghiệp “sống”. Song, rất ít doanh nghiệp được hỗ trợ kịp thời. Thủ tục vay và hỗ trợ tương đối khó khăn, lãi suất vẫn cao nên rất khó tiếp cận.
Lãi suất khó giảm
Vụ Dự báo, thống kê Ngân hàng Nhà nước dự báo, huy động vốn kỳ vọng sẽ tăng bình quân 3,1% trong quý 3 và 8,3% trong năm 2020, còn tăng trưởng tín dụng, tăng 3,5% trong quý 3 và 10,5% trong năm 2020.
Trong khi đó, Công ty chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cho rằng tăng trưởng tín dụng trong năm nay ở mức quanh 10%. Lãi suất huy động sẽ tăng nhẹ trong nửa cuối 2020 khi tăng trưởng tín dụng được kỳ vọng hồi phục và lộ trình siết tỷ lệ vốn huy động ngắn hạn cho vay trung, dài hạn có hiệu lực vào tháng 10/2020.
Khi lãi suất huy động không giảm thấp và có thể tăng trong thời gian tới thì lãi suất cho vay khó có thể giảm thấp như mong chờ. Chuyên gia Lê Xuân Nghĩa nhận định, tăng trưởng tín dụng 6 tháng cuối năm thường gấp đôi 6 tháng đầu năm. Như vậy, tăng trưởng tín dụng cả năm sẽ hơn 9%. Muốn giảm lãi suất cho vay, cần giảm lãi suất huy động. Mà lãi suất huy động lại phụ thuộc vào bẫy thanh khoản. Hạ lãi suất đến mức độ nào đó là dân không muốn gửi tiết kiệm nữa. Họ đi mua vàng, đô la, cho vay chợ đen,... Đến ngưỡng đó thì huy động giảm hẳn.
Tại cuộc họp Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia,Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu tiếp tục xem xét giảm lãi suất, chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp và người dân. TS. Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính quốc gia, cho rằng, ngành ngân hàng cần tiếp tục hạ lãi suất cho vay để kích cầu nội địa.
Thời gian qua, những ngành nghề bị ảnh hưởng đã nhận được hỗ trợ như cơ cấu lại các khoản nợ, giảm lãi suất. Tuy nhiên, các doanh nghiệp đánh giá thực chất đây vẫn là phần chia sẻ của các ngân hàng nên chưa đủ mạnh và không đáng kể. Họ vẫn rất khó khăn, cần sự vào cuộc của các bộ ngành và Chính phủ.
Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Hikari Việt Nam, ông Nguyễn Đức Cường, chia sẻ, dịch bệnh qua đi, nhưng tác động của nó tới các doanh nghiệp, sản xuất là rất lớn. Tuy nhiên, nếu được sự hỗ trợ từ nguồn vốn ưu đãi, các doanh nghiệp có thể đầu tư kinh doanh, vực dậy kinh tế, đóng góp vào GDP.
Chuyên gia Lê Xuân Nghĩa cho rằng, hiện nay, các nước muốn hạ lãi suất thì Chính phủ bù lỗ, tài trợ thẳng cho các ngân hàng. Như Mỹ tài trợ 878 tỷ USD cho 4 ngân hàng chính và 4 tập đoàn lớn. Tự nhiên, 4 ngân hàng đó có một lượng tiền lớn, họ tự hạ lãi suất cho đầu ra chứ không hạ lãi suất cho đầu vào.
