Chiều 29/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội với tỷ lệ tán thành rất cao 461/463 đại biểu, chiếm 96,44%.
Trước đó, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, được Thủ tướng Chính phủ ủy quyền, trình bày báo cáo tóm tắt về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo nghị quyết, trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, các đại biểu Quốc hội, cũng như kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Dự thảo Nghị quyết này đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và thống nhất vào ngày 27/5. Văn bản gồm 14 điều, được trình bày trong 10 trang với thời gian thực hiện thí điểm là 5 năm.
Toàn cảnh Quốc hội
Nghị quyết quy định thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm phát triển nhà ở xã hội trên phạm vi cả nước, bao gồm thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia; cơ chế giao chủ đầu tư và chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời mà không qua đấu thầu đối với các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang không sử dụng vốn đầu tư công; quy trình lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch chi tiết dự án; thủ tục đầu tư xây dựng; cơ chế xác định giá bán, giá thuê mua; điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ; việc thuê nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp; cũng như chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đầu tư hạ tầng và tạo quỹ đất phát triển nhà ở xã hội.
Một trong những nội dung đáng chú ý của nghị quyết là việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia - một quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận.
Quỹ này được hình thành từ nhiều nguồn như ngân sách nhà nước cấp, khoản thu từ giá trị quỹ đất đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật để phát triển nhà ở xã hội, tiền bán nhà ở thuộc tài sản công, tiền thu từ đấu giá quyền sử dụng đất, đóng góp tự nguyện trong và ngoài nước, và các nguồn huy động hợp pháp khác.
Quỹ sẽ được sử dụng để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, đầu tư hạ tầng kỹ thuật và xã hội cho các dự án liên quan, tạo lập nhà ở cho thuê, phục vụ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động.
Nghị quyết cũng quy định, đối với các dự án chưa có quy hoạch chi tiết được phê duyệt hoặc cần điều chỉnh, chủ đầu tư sẽ không phải thực hiện thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt hoặc điều chỉnh nhiệm vụ quy hoạch chi tiết.
Trong khi đó, thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cũng được đơn giản hóa khi chủ đầu tư không phải thực hiện thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi tại cơ quan chuyên môn về xây dựng theo quy định, mà sẽ tự tổ chức thẩm định, phê duyệt và chịu trách nhiệm bảo đảm tuân thủ pháp luật về xây dựng.
Liên quan đến giá bán và giá thuê mua nhà ở xã hội, nghị quyết cho phép chủ đầu tư tự xác định giá trên cơ sở phương pháp và mức lợi nhuận theo quy định hiện hành, có thể tự xây dựng hoặc thuê tư vấn đủ điều kiện thẩm tra trước khi phê duyệt.
Việc xác định giá được thực hiện theo từng giai đoạn, phân kỳ đầu tư hoặc từng dự án thành phần.
Sau khi nghiệm thu, đưa công trình vào sử dụng, chủ đầu tư phải kiểm toán và quyết toán chi phí, gửi kết quả đến cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh để kiểm tra lại giá.
Nếu giá bán, giá thuê mua sau quyết toán cao hơn mức đã ký hợp đồng, chủ đầu tư không được thu thêm; nếu thấp hơn, phải hoàn trả phần chênh lệch cho người dân.
Bên cạnh đó, nghị quyết còn quy định cụ thể các điều kiện về nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ, quy định về việc thuê nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, cùng các nội dung về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật, tạo quỹ đất phát triển nhà ở xã hội, điều khoản chuyển tiếp, tổ chức thực hiện và hiệu lực thi hành.
