Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam

Tổng Bí thư Tô Lâm dự và phát biểu tại Lễ kỷ niệm.

Trân trọng giới thiệu Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm:

"Thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành, địa phương;

Thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo ngành Thanh tra qua các thời kỳ;

Thưa quý vị đại biểu và toàn thể các đồng chí!

Hôm nay, trong không khí cả nước thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, chúng ta cùng nhau long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam (23/11/1945 – 23/11/2025). Đây là một dấu mốc đặc biệt, không chỉ ôn lại truyền thống vẻ vang của ngành Thanh tra, mà còn khẳng định tầm vóc, vị trí và sứ mệnh của công tác thanh tra trong sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và với tình cảm cá nhân, tôi thân ái gửi tới toàn thể các đồng chí lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Thanh tra qua các thời kỳ, cùng các vị đại biểu khách quý, lời thăm hỏi thân tình và những lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Thưa các đồng chí,

Ngay từ những ngày đầu lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 64 ngày 23/11/1945 thành lập Ban Thanh tra đặc biệt – tiền thân của ngành Thanh tra Việt Nam ngày nay. Người căn dặn: “Thanh tra là tai mắt của trên, là bạn của dưới”; “Cán bộ thanh tra như cái gương cho người ta soi mặt, gương mờ thì không soi được”. Đó không chỉ là lời huấn thị về công tác chuyên môn, mà còn là phương châm rèn luyện đạo đức, bản lĩnh, nhân cách của người cán bộ thanh tra – một nghề mang tính đặc thù, đòi hỏi vừa kiên quyết, vừa nhân văn; vừa trung thực, vừa thấu hiểu.

Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển và trưởng thành, ngành Thanh tra Việt Nam đã hòa cùng những chặng đường lịch sử vẻ vang của đất nước. Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, dù điều kiện chiến tranh gian khổ, các tổ chức thanh tra vẫn hoạt động, góp phần giữ vững kỷ luật, kỷ cương, đảm bảo mọi chính sách kháng chiến, kiến quốc được thực hiện công bằng, nghiêm minh. Trong thời kỳ đổi mới và hội nhập, cán bộ thanh tra tiếp tục là lực lượng quan trọng bảo vệ tính liêm chính của bộ máy nhà nước, phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm, đặc biệt là tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Có thể nói, ở đâu có công tác thanh tra, ở đó kỷ cương được thiết lập, niềm tin được củng cố, pháp luật được thượng tôn. Đó là niềm tự hào của 80 năm lịch sử – 80 năm khẳng định bản lĩnh, trí tuệ, sự tận trung, tận hiếu của đội ngũ cán bộ thanh tra đối với Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Trong giai đoạn gần đây, ngành Thanh tra đã chủ động, quyết liệt hơn, tham mưu cho Đảng, Nhà nước nhiều cơ chế, chính sách, giải pháp chiến lược trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; tổ chức nhiều cuộc thanh tra chuyên đề diện rộng, tập trung vào các lĩnh vực dễ phát sinh sai phạm, góp phần quan trọng vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo được đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng phối hợp với các bộ, ngành, địa phương; nhiều vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài đã được xử lý dứt điểm, góp phần ổn định xã hội, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, qua đó góp phần ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị của nước ta.

Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của BCHTW khóa XII và Kết luận số 134-KL/TW, ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ngành Thanh tra đã chủ động sắp xếp, tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động; hoàn thiện thể chế, tăng cường kỷ cương, kỷ luật hành chính, góp phần vận hành hiệu quả chính quyền địa phương hai cấp, phục vụ Nhân dân tốt hơn.

Những thành tích, cống hiến của ngành Thanh tra trong 80 năm qua đã được Đảng, Nhà nước và Nhân dân ghi nhận, trao tặng nhiều phần thưởng cao quý như Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Nhất, Huân chương Lao động hạng Nhất và nhiều danh hiệu thi đua vẻ vang khác. Đây là niềm tự hào, là nền tảng, động lực để ngành Thanh tra tiếp tục vững bước trong giai đoạn phát triển mới.

Thưa toàn thể các đồng chí,

Đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với khát vọng xây dựng Việt Nam hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc, hướng tới mục tiêu đến năm 2045 trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao. Sự phát triển nhanh, mạnh, hội nhập sâu rộng, cùng những thách thức về kinh tế, xã hội, công nghệ và môi trường đặt ra yêu cầu cao hơn, toàn diện hơn đối với công tác thanh tra – cơ quan giữ vai trò bảo đảm tính liêm chính, hiệu quả và công bằng trong quản lý nhà nước.

Thanh tra ngày nay không chỉ là công cụ phát hiện sai phạm, mà còn là thiết chế kiến tạo sự minh bạch, thúc đẩy đổi mới, bảo vệ sự ổn định và niềm tin xã hội. Một nền quản trị tốt phải có cơ chế giám sát mạnh; và ngành Thanh tra chính là trụ cột trong cơ chế này.

Với tầm nhìn đó, ngành Thanh tra cần tiếp tục đổi mới toàn diện, hiện đại hóa mạnh mẽ, gắn công tác thanh tra với mục tiêu phát triển, đặt Nhân dân vào trung tâm của mọi hoạt động, hướng đến xây dựng một nền hành chính liêm chính, hiệu quả, vì dân, phục vụ dân. Tôi xin gợi mở một số định hướng và nhiệm vụ trọng tâm đối với ngành Thanh tra trong giai đoạn tới:

Thứ nhất, quán triệt sâu sắc các chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng, cụ thể hóa tinh thần đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững. Đảng ủy Thanh tra Chính phủ cần tập trung xây dựng Đề án “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh tra, đáp ứng yêu cầu phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực” – trong đó làm rõ cơ chế, nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng trong lĩnh vực thanh tra, bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, đồng thời tôn trọng nguyên tắc độc lập, khách quan, công khai, minh bạch, tuân thủ pháp luật.

Cần coi công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, gắn chặt với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa liêm chính, kiến tạo, phục vụ Nhân dân.

Thứ hai, đổi mới mạnh mẽ tư duy và phương thức hoạt động thanh tra. Thanh tra không chỉ để phát hiện, xử lý vi phạm, mà còn để phòng ngừa, kiến tạo và thúc đẩy phát triển. Mỗi cuộc thanh tra phải hướng tới mục tiêu kép: phát hiện sớm sai phạm để bảo vệ tài sản công, đồng thời tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tổ chức, doanh nghiệp, người dân.

Phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực không chỉ để xử lý vi phạm, mà để làm trong sạch môi trường đầu tư, củng cố niềm tin, thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, minh bạch.

Công tác thanh tra cần chuyển trọng tâm từ “xử lý vi phạm” sang “phòng ngừa từ sớm, từ xa”, kết hợp giữa thanh tra hành chính với thanh tra chuyên đề, giữa kiểm tra hiện trường với phân tích dữ liệu số. Thanh tra phải đi trước một bước, dự báo, cảnh báo sớm những nguy cơ, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn. Mọi hoạt động thanh tra phải khách quan, công tâm, minh bạch, tuân thủ phương châm: “Không có vùng cấm, không có ngoại lệ, nhưng cũng không cực đoan, hình thức”.

Thứ ba, thông qua kết quả thanh tra, cần đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, phát hiện vấn đề, kiến nghị hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật, phát hiện và khắc phục những “khoảng trống”, “kẽ hở” trong quản lý nhà nước và thực thi pháp luật, tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới, sáng tạo và phát triển. Đây là giá trị cao nhất của hoạt động thanh tra trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Nhiều bài học từ thực tiễn đã chứng minh: một kết luận thanh tra đúng, khách quan, kịp thời có thể giúp tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng, tháo gỡ hàng loạt vướng mắc thể chế, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ tư, đẩy mạnh hiện đại hóa, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong ngành Thanh tra, tức là thực hiện tốt Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Tập trung xây dựng, vận hành cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn; kết nối liên thông với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác như dân cư, đất đai, tài chính, ngân hàng… Hướng tới thực hiện công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, giám sát và xử lý hoàn toàn trên môi trường số – minh bạch, nhanh chóng, hiệu quả, tiết kiệm.

Thứ năm, chăm lo công tác xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Thanh tra, thật sự liêm chính, bản lĩnh, trí tuệ, tinh thông.

Cán bộ thanh tra phải là người có “tâm sáng, trí vững, nghiệp tinh, hành đúng”; có dũng khí bảo vệ cái đúng, đấu tranh với cái sai, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, đúng như lời Bác Hồ dạy: “Cán bộ thanh tra như cái gương để người ta soi, gương mờ thì không soi được.”

Cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; kịp thời khen thưởng người liêm chính, kỷ luật nghiêm người vi phạm, để tạo môi trường công tác trong sạch, dân chủ, đoàn kết.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, ngành Thanh tra cần phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành, địa phương, nhất là các cơ quan trong khối nội chính, để bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất, hiệu quả. Các cấp ủy, chính quyền cần tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi để ngành Thanh tra thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ; để thanh tra thực sự trở thành một trong những công cụ trọng yếu trong xây dựng Nhà nước liêm chính, pháp quyền, kiến tạo phát triển.

Thưa các đồng chí,

Truyền thống vẻ vang 80 năm là niềm tự hào và là hành trang quý báu để ngành Thanh tra tiếp tục tiến bước vững chắc trên con đường đổi mới, hội nhập, phát triển. Tôi tin tưởng rằng, với sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, sự đồng hành của cả hệ thống chính trị và Nhân dân, cùng tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, tận tụy của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, ngành Thanh tra Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, lập nhiều thành tích to lớn, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thanh tra phải luôn là tai mắt của trên, là niềm tin của dưới, là tấm gương phản chiếu sự liêm chính và công bằng của Nhà nước, là chỗ dựa vững chắc của Nhân dân đối với Đảng và chế độ.

Giữ cho tấm gương thanh tra luôn trong sáng, đó chính là giữ cho niềm tin của Nhân dân luôn bền vững, giữ cho nền hành chính công của chúng ta luôn trong sạch, hiệu lực, hiệu quả.

Xin chúc ngành Thanh tra Việt Nam ngày càng phát triển, vững mạnh, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Chúc các đồng chí và toàn thể quý vị đại biểu sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Xin trân trọng cảm ơn!".