Sau kỳ họp thứ hai và kỳ họp bất thường, Quốc hội khóa XV nhiều cử tri phản ánh rằng hệ thống giao thông hiện nay chưa đáp ứng được lưu lượng phương tiện tham gia giao thông, thiếu đồng bộ, diện tích đất dành cho giao thông tĩnh không đảm bảo khiến cho các đô thị Việt Nam nói chung và các khu vực nội thành của một số thành phố lớn nói riêng đang phải đối diện với tình trạng ùn tắc, thiếu hạ tầng giao thông, ô nhiễm môi trường.
Các cử tri đề nghị cần có quy hoạch tổng thể về giao thông đô thị nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế; đồng thời đề nghị Chính phủ chỉ đạo các địa phương quản lý chặt chẽ việc cấp giấy phép xây dựng chung cư cao tầng trong khu vực nội đô và nghiên cứu, điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng đô thị cho phù hợp, đảm bảo không gian cho quy hoạch cây xanh, thiết chế văn hóa và dịch vụ công cộng.
Theo Bộ Xây dựng, quy hoạch giao thông đô thị là một nội dung quan trọng trong các đồ án quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng. Theo quy định của Luật Quy hoạch đô thị năm 2009, quy hoạch giao thông đô thị của các thành phố trực thuộc Trung ương được lập thành một đồ án chuyên ngành riêng. Đến nay, cả 05/05 thành phố trực thuộc Trung ương đã có đồ án quy hoạch chuyên ngành giao thông đô thị được phê duyệt.
Các chuyên gia cho rằng lĩnh vực giao thông và quy hoạch là hai vấn đề quan trọng trong lĩnh vực phát triển đô thị. Việc tổ chức thực hiện quy hoạch luôn là công việc khó khăn, phức tạp, chính vì vậy làm phát sinh rất nhiều vấn đề gây bức xúc. Ví dụ, phát triển nhiều khu đô thị mới nhưng tỷ lệ lấp đầy dân cư còn thấp do chưa thực hiện quy hoạch đồng bộ hạ tầng dẫn đến khu vực nội thành vẫn đang quá tải. Trong quy hoạch các khu đô thị mới thường đã tính đến sự đồng bộ khép kín các hoạt động của con người, tuy nhiên nhiều khu chưa làm được. Việc phát triển hạ tầng giao thông tại các khu đô thị mới còn rất chậm. Trong khi, việc tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển đô thị đang thiếu sự chủ động của các nhà quản lý, đó là những vấn đề cấp bách cần được giải quyết.
Quy hoạch giao thông đô thị luôn là vấn đề thách thức trong phát triển đô thị hiện nay. Để giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường thì việc lập quy hoạch phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng hay tích hợp quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch phát triển giao thông là vấn đề ưu tiên hàng đầu.
Trong thời gian tới, để đảm bảo phát triển hệ thống giao thông đô thị bền vững, cần có dành quỹ đất hợp lý để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và hành lang an toàn giao thông, đảm bảo đất xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông động và giao thông tĩnh đạt bình quân 5 - 20% đất đô thị.
Mặt khác, việc phát triển không gian ngầm cũng sẽ là giải pháp tối ưu để giảm bớt gánh nặng cho không gian mặt đất, cải thiện sự thông thoáng cho đô thị, góp phần giải quyết hiệu quả nhiều vấn đề đô thị, đặc biệt là giải quyết bài toán ùn tắc giao thông.
Thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương nghiên cứu và triển khai thực hiện nhiều giải pháp (đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM) để giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông nhưng hiệu quả vẫn còn thấp do việc đầu tư xây dựng công trình giao thông đô thị theo quy hoạch còn chậm, thiếu đồng bộ và nguồn vốn đầu tư công nhiều khó khăn.
Để giải quyết tình trạng này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 01/3/2019 về việc tăng cường chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt; trong đó có những giải pháp đột phá. Thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo, đôn đốc các Bộ, ngành địa phương tập trung triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ tại Chỉ thị số 05/CT-TTg./.
