Nguyên nhân chính là tính kết nối của xe buýt chưa cao và mini bus (xe buýt mini) có thể là lời giải cho vấn đề này.
Xe buýt hoạt động trên đường Nguyễn Chí Thanh, Hà Nội. Ảnh: Công Hùng
Đây là một trong những nội dung chính được đề cập trong Hội thảo “Mini bus với đô thị Việt Nam” diễn ra tại Hà Nội chiều 19/12.
Bổ sung khiếm khuyết của xe buýt hiện tại
Ông Nguyễn Công Nhật - Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) cho biết, trong đề án mà Transerco đã báo cáo lên TP, nếu như năm 2017, mạng lưới xe buýt vươn ra ngoại thành, phủ kín tất cả 30 quận, huyện, thị xã thì năm nay tập trung vào việc tăng tính kết nối cho mạng lưới giao thông trong nội đô. Tuy nhiên, thực tế mạng lưới giao thông của Hà Nội hiện nay không phải tuyến xe nào cũng vào được nên nhiều vùng vẫn "khuyết" về xe buýt. Điều này dẫn đến việc nhiều khu vực, người dân muốn sử dụng dịch vụ xe buýt phải đi bộ đến 2 - 3km. “Khi không có phương tiện để kết nối hành khách thì dù mạng lưới xe buýt hiện nay đã phát triển tương đối dày đặc, song nhiều người dân vẫn rất khó để sử dụng dịch vụ này” - ông Nhật nói.
"Với mini bus, tôi tin rằng sẽ giải quyết được nhiều thách thức của giao thông, ít nhất trong tương lai 10 năm tới. Có lời bài hát là “một cánh én nhỏ không làm nên mùa xuân” nhưng tôi tin rằng, mini bus sẽ là cánh én nhỏ làm nên mùa xuân cho VTHK công cộng của Hà Nội và nhiều đô thị lớn." - Ủy viên Thường trực Hội Kiến trúc sư Hà Nội Trần Huy Ánh
Đồng quan điểm, TS. Phạm Hoài Trung – Viện Chiến lược phát triển GTVT (Bộ GTVT) nhận định, việc phát triển xe buýt, trong đó có mini bus trong bối cảnh giao thông tại một số TP lớn hiện nay đang gặp nhiều vấn đề về ùn tắc và quá tải là phù hợp. Đặc biệt, khi hệ thống đường sắt đô thị vẫn đang trong quá trình xây dựng và sẽ phải mất một thời gian dài mới có thể hoàn thiện. “Mô hình mini bus đã và đang được áp dụng phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới. Ưu điểm của mini bus là tính cơ động cao, có thể len lỏi vào nhiều tuyến phố nhỏ hẹp nên đây sẽ là loại hình vận tải công cộng có tính kết nối đặc biệt tốt, điều mà mạng lưới xe buýt hiện có không thể đáp ứng được. Bên cạnh đó, mini bus cũng sẽ giúp giải bài toán về quỹ đất dành cho giao thông vốn đang thiếu hụt trầm trọng ở Hà Nội và một số đô thị lớn” - TS Phạm Hoài Trung nói.
Tăng tính cạnh tranh cho vận tải công cộng
TS. Trần Hữu Minh – Phó Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho hay, hiện tại, xe buýt của Thủ đô đã và đang hoàn thiện cả về mạng lưới, phương tiện và công năng vận tải hành khách, nhưng trong thời gian gần đây đã có dấu hiệu sụt giảm. Điều này bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như nền tảng về thể chế, quy hoạch và nhất là hạ tầng đã không được chuẩn bị cho việc vận hành ở công suất lớn hơn. Đặc biệt, với sự bùng phát của phương tiện cá nhân khiến giao thông quá tải, thời gian đi lại bằng xe buýt cũng vì thế ngày càng gia tăng. Từ một loại hình VTHK thuận tiện, nhanh chóng được nhiều người dân ưa thích, giờ đây xu hướng bỏ xe buýt để sử dụng phương tiện cá nhân hoặc các loại hình vận tải khác ngày càng phổ biến. Chính vì thế, ông Minh cho rằng, đây là thời điểm phù hợp để đưa mô hình mini bus vào vận hành. Sự có mặt của mini bus sẽ giúp tăng tính cạnh tranh cho VTHK công cộng.
Ông Nguyễn Hoàng Hải – Giám đốc Trung tâm quản lý và điều hành giao thông đô thị Hà Nội khẳng định, dù trong tương lai sẽ có thêm nhiều loại hình VTHK công cộng, trong đó có đường sắt đô thị nhưng sứ mệnh của xe buýt chắc chắn sẽ còn rất lâu nữa. “Có ý kiến cho rằng, khi đường sắt đô thị ra đời, xe buýt sẽ bị teo tóp. Theo tôi, chừng nào còn có đô thị thì chừng đó còn có loại hình VTHK công cộng và xe buýt sẽ không thể nào thiếu được. Nếu xe buýt tổ chức được mạng lưới tiếp cận tốt thì thậm chí sản lượng sẽ còn có thể tăng thêm 30% nữa” - ông Hải nói.
Nhận định về tầm quan trọng của mô hình mini bus trong mạng lưới giao thông kết nối, ông Nguyễn Hoàng Hải cho hay, trong mạng lưới xe buýt hiện có của Hà Nội, phần lớn là xe to, chủ yếu hoạt động được ở những tuyến phố lớn. Chính vì thế tính kết nối không cao. “Hiện nay, xe của chúng ta là xe lớn là chủ yếu. Xe loại nhỏ nhất cũng chỉ là xe 30 chỗ, rất khó để đi vào các tuyến phố nhỏ, hẹp. Vì thế, mới chỉ có 60% người dân có thể tiếp cận VTHK công cộng trong bán kính từ 3 - 500m. Mini bus sẽ là lời giải cho bài toán giao thông kết nối của Thủ đô” - ông Hải nhận định.
