Photo Travel: Cao nguyên đá Đồng Văn tỏa sáng tại "Oscar du lịch thế giới"
Thích
Lần đầu tiên Việt Nam có điểm đến thắng cử ở hạng mục văn hóa của Giải thưởng Du lịch Thế giới (World Travel Awards) khi "Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn" được chính thức công bố là "Điểm đến văn hóa khu vực hàng đầu thế giới năm 2025". Từ một miền đá khó khăn, ít được biết đến, Cao nguyên đá Đồng Văn đã khởi sắc, phát triển, trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, nơi mỗi phiến đá được ví như một bản tình ca.
*****
Ra đời năm 1993, World Travel Awards (WTA) được công nhận là một trong những cơ chế vinh danh uy tín bậc nhất của ngành du lịch toàn cầu, trở thành thước đo uy tín, chất lượng dịch vụ và sức hấp dẫn của các điểm đến trên bản đồ du lịch thế giới. Ở các hạng mục của giải thưởng được mệnh danh là "Oscar của du lịch thế giới" này, với việc vinh danh năm nay đã đánh dấu lần thứ sáu Việt Nam được xướng tên, sau các năm 2019, 2020, 2022, 2023 và 2024.
Có tổng diện tích tự nhiên 2.356km2, với trên 70% diện tích đá vôi lộ diện, Cao nguyên đá Đồng Văn là nơi đá xếp, nhiều bản làng tuyệt đẹp cách xa trục đường chính, chỉ có thể vào bằng cách đi bộ hoặc xe máy.
Cao nguyên đá Đồng Văn lần đầu tiên đạt danh hiệu "Điểm đến văn hóa cấp địa phương hàng đầu thế giới" đã khẳng định giá trị nổi bật của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO và văn hóa miền đá. Sự kiện đánh dấu lần đầu tiên tỉnh Tuyên Quang có điểm đến được vinh danh ở nhóm giải thưởng văn hóa đẳng cấp thế giới, một dấu mốc quan trọng, đánh dấu việc Cao nguyên đá Đồng Văn không chỉ là kỳ quan địa chất của miền cực Bắc mà còn là biểu tượng văn hóa sống động, nơi hội tụ lịch sử, truyền thống và bản sắc của cộng đồng các dân tộc.
17 dân tộc chung sống trên Cao nguyên đá Đồng Văn đã tạo nên hệ giá trị văn hóa đa tầng, sâu sắc, trong đó đông nhất là bà con dân tộc Mông, những người còn gìn giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc…
… như một cuộc rượu của những người đàn ông dân tộc Mông xuống chợ phiên, chợ lùi…
Được UNESCO công nhận từ năm 2010, Cao nguyên đá Đồng Văn với vẻ đẹp kỳ vĩ của núi đá, kiến trúc cổ kính của nhà trình tường, những phiên chợ vùng cao rộn ràng âm sắc đã tạo nên sức hút khác biệt. Có niên đại từ kỷ Cambrian (khoảng 550 triệu năm trước), Cao nguyên đá Đồng Văn từng là "chứng nhân" của các đại dương cổ và là kho tư liệu tự nhiên lưu trữ hóa thạch từ đại cổ sinh, trung sinh đến tân sinh. Vùng đất này còn là sự kết hợp ngoạn mục và độc đáo giữa những đỉnh núi cao vun vút và hẻm vực sâu thăm thẳm, với đỉnh cao nhất tới 1.971m và hẻm sâu nhất (Tu Sản) và cũng là hẻm vực sâu nhất của Đông Nam Á có chiều sâu vách đá lên tới hơn 700m.
Nằm sâu trong các thung lũng, những bản làng mộc mạc nép mình bên triền đá ẩn giấu bao điều thú vị về văn hóa và tập tục sinh hoạt…
… như nơi canh tác hoa màu là những đụn đất mỏng, nhỏ nằm xen giữa lởm chởm đá trong hành trình tự cung tự cấp rau, lương thực…
Không chỉ là kỳ quan địa chất, Cao nguyên đá Đồng Văn cũng là không gian văn hóa đặc hữu, nơi sinh sống của hơn 250.000 người dân thuộc 17 dân tộc anh em như Mông, La Chí, Pu Péo, Lô Lô, Nùng, Hoa, Giáy… Mỗi dân tộc có một nét sinh hoạt và tập tục lễ hội riêng tạo nên di sản văn hóa độc đáo và phong phú trong khu vực với Chợ tình Khâu Vai, Lễ hội Gầu Tào của người Mông, Lễ hội Cúng thần rừng của người Pu Péo, Lễ cấp sắc của người Dao...
Xung quanh nhà là vùng canh tác của người dân, toàn đá và đá. Ngắm nhìn người phụ nữ dân tộc Mông bản địa cheo leo trên đá mới cảm nhận được họ chính là hoa nở từ đá: mãnh liệt, bền bỉ và có khả năng làm sáng một không gian chỉ toàn đá và đá.
Trong ánh chiều cuối ngày buông trên Cao nguyên đá Đồng Văn, hai vợ chồng người dân tộc Mông thu hoạch rau màu trồng ở những hốc đất trên núi đá, mang về làm thức ăn cho gia đình và gia súc.
Lần đầu tiên được World Travel Awards xướng tên ở hạng mục văn hóa mang tầm vóc thế giới, Cao nguyên đá Đồng Văn đã khẳng định vị thế và sức hút từ nỗ lực bảo tồn giá trị di sản của địa phương. Các điểm di sản, giá trị văn hóa cũng đang được xây dựng trở thành các sản phẩm, điểm du lịch đa dạng, độc đáo như: Cột cờ Lũng Cú, Di tích Nhà Vương, Phố cổ Đồng Văn, Hẻm Tu Sản, Đèo Mã Pì Lèng; các lễ hội khèn Mông, chợ phong lưu Khâu Vai, Làng Văn hóa Dân tộc Nặm Đăm, Pả Vi, Lô Lô Chải... và nhiều sản phẩm ẩm thực, nông sản tự nhiên, đặc trưng, hấp dẫn.
"Tsi muaj lub roob siab dua koj lub hauv caug" - câu thành ngữ quen thuộc của người Mông này nghĩa là không có ngọn núi nào cao hơn đầu gối. Bạn sẽ cảm nhận được giá trị của câu nói này khi tới Cao nguyên đá Đồng Văn, vùng núi đá vôi hùng vĩ nằm trên độ cao hơn 1.000m. Trong khung cảnh hùng vĩ của Cao nguyên đá Đồng Văn, bà con dân tộc Mông, những người sống trên đá sẽ kể bạn nghe câu chuyện về sức bền và khát vọng sống của con người nơi miền ải Bắc.
Sống cheo leo nơi những ngọn núi đá xám xịt có những nếp nhà nguyên bản, nơi du khách được trải nghiệm cuộc sống của người dân bản địa sống hiền hoà, cần mẫn, bằng sức lực và sự kiên nhẫn khiến đá nở hoa.
Mỗi bước chân đặt lên cao nguyên đá như chạm vào lớp trầm tích ngàn năm, nơi tiếng khèn Mông vi vút giữa gió, nơi sắc váy của những người phụ nữ dân tộc Mông rực lên trong nắng sớm.
Cao nguyên đá Đồng Văn còn được biết đến bởi những ngọn núi đá cao chót vót, điệp trùng, choáng ngợp mọi tầm nhìn hay cung đường đá quanh co ôm trọn núi non nơi miền đất địa đầu cực Bắc.
