Photo Travel: Nghi Môn, uy nghi cặp "Long vân đồng trụ" trên cầu Trung Đạo
Từ cửa Ngọ Môn đi vào điện Thái Hòa, cánh cổng của cầu Trung Đạo được xây kiểu "Long vân đồng trụ", với bốn cột đồng đúc nguyên khối rất đỗi uy nghi.
***
Là cầu nối từ cửa Ngọ Môn đến sân Đại Triều, cầu Trung Đạo nằm trên trục đường dẫn từ cửa Ngọ Môn vào nơi đặt ngai vàng của các vua nhà Nguyễn, có ý nghĩa phong thủy rất đặc biệt với Hoàng thành Huế.
Được xây bằng gạch, mặt dưới gồm nhiều vòm cuốn, hai đầu cầu Trung Đạo dựng hai Nghi Môn (có tên gọi khác là Phương Môn) bằng 4 cột đồng uy nghi, trên thân đúc nổi "Long vân đồng trụ". Ở 2 cột trụ cao, có chạm trổ 5 móng của rồng, 2 cột ở vị trí đối xứng nhau, một bên tạo hình rồng, vươn mình bay lên, một bên là rồng đang lao xuống.
Hai Nghi Môn (có tên gọi khác là Phương Môn) bằng 4 cột đồng của cầu Trung Đạo được xây kiểu "Long vân đồng trụ", đúc nguyên khối ấn tượng…
… trên thân cột được tạo hình rồng vươn lên…
… cột bên kia tạo hình rồng lao xuống, tạo nên sự đăng đối, hài hòa.
Trên đỉnh các trụ đồng là những ô, hộc trang trí pháp lam (đồng tráng men) với các hình tượng hoa lá, bát bửu sống động. Ở mặt Nghi Môn phía Nam, ghi các chữ "Chính trực đẳng bình" ở mặt ngoài và "Cư nhân do nghĩa" ở mặt trong, trên chất liệu pháp lam. Đây cũng chính là lời nhắc nhở vua quan trong quá trình tiến vào hoàng cung từ cửa Ngọ Môn, phải luôn ghi nhớ hành xử công chính, liêm khiết, luôn đặt đạo đức lên hàng đầu, trở thành một vị quan tốt, dùng chức quyền của mình để vì nước vì dân.
Trên các trụ đồng có những khung hình chữ nhật trang trí bằng pháp lam (đồ đồng tráng men) thể hiện các hình tượng hoa lá, bát bảo… rực rỡ. Trên đỉnh các cột đồng trang trí hoa sen, mang ý nghĩa tượng trưng cho những ngọn đuốc soi sáng cho nhà vua.
Ở mặt Nghi Môn phía Bắc có các chữ "Chính đại quang minh" ở mặt ngoài…
… và "Trung hòa vị dục" ở mặt trong.
Ở mặt Nghi Môn phía Bắc có các chữ "Trung hòa vị dục" ở mặt trong và "Chính đại quang minh" ở mặt ngoài. Đây là những lời nhắc nhở tiếp theo của vua nhà Nguyễn đến toàn bộ triều đình, thể hiện tuyên ngôn về con đường chính trị và tư tưởng trị quốc của vua Minh Mạng. "Chính đại quang minh" là để chỉ một vị vua minh bạch, chính trực, soi sáng quần thần, dân chúng như ánh mặt trời vĩ đại. Còn "Trung hòa vị dục" là khi cân bằng được vạn vật, trong ngoài yên ổn, hợp ý nghĩa với tên cung "Thái Hòa". Đây chính là mong muốn cũng như mục tiêu của triều đình nhà Nguyễn, luôn hướng đến quốc thái dân an. Hai dòng chữ Nho này nổi bật và sáng bóng cho đến tận ngày nay.
Hai mặt trước sau của mỗi Nghi Môn đều có 4 chữ viết trên nền pháp lam. Hai mặt hướng nam (từ ngoài Ngọ Môn nhìn vào) là hai câu "Chính trực đẳng bình" và "Chính đại quang minh". Hai mặt hướng bắc (trong điện Thái Hoà nhìn ra) là hai câu "Cư nhân do nghĩa" và "Trung hòa vị dục".
Bốn cột đồng uy nghi trên cầu Trung Đạo vừa là 2 cánh cổng, vừa có vai trò như 2 cột kinh mà mỗi lần các bậc vua quan bước qua là một lần đọc lại những giáo huấn thâm thúy của tiền nhân.
Có thể nói, 4 cột đồng uy nghi trên cầu Trung Đạo vừa là hai cánh cổng, vừa có vai trò như hai cột kinh mà mỗi lần các bậc vua quan bước qua là một lần đọc lại những giáo huấn thâm thúy của tiền nhân. Với chủ đề "Huế - Kinh đô xưa, vận hội mới" của năm Du lịch Quốc gia 2025, hy vọng mỗi du khách khi đặt chân đến Cố đô sẽ trải nghiệm sự giao thoa hài hòa giữa quá khứ và hiện tại, mà cặp "Long vân đồng trụ" là một khám phá như thế./.
Mỗi du khách khi đặt chân đến Cố đô đều cảm nhận được sự giao thoa hài hòa giữa quá khứ và hiện tại mà cặp "Long vân đồng trụ" là một khám phá như thế.
Ngoài Hoàng thành Huế, lăng mộ một số vua nhà Nguyễn cũng có những cánh cổng đồng...
… như lăng Minh Mạng (có tên khác là Hiếu Lăng), nơi an nghỉ của vị vua thứ 2 triều Nguyễn.
