Photo Travel: Sắc màu phiên chợ cuối năm ở miền đá
Cao nguyên đá những ngày này thường chìm trong mưa bụi, sương mù và giá lạnh nhưng không làm ảnh hưởng bước chân đi "chơi chợ" từ sớm, không chỉ mua sắm đồ dùng, thực phẩm cho năm mới mà còn cùng nhau quây quần quanh chén rượu nồng.
Các phiên chợ họp những ngày cuối năm về cơ bản khá giống nhau, chỉ khác về quy mô. Thu xếp những ngày nghỉ cuối năm ít ỏi, tôi thường lang thang những phiên chợ Tây Bắc ở các tỉnh Lào Cai, Yên Bái… nhưng ấn tượng nhất vẫn là chợ phiên ở miền đá. Có lẽ tôi cũng đã "lượn" đủ một vòng, sau cả chục chuyến lên cao nguyên đá, từ Yên Minh, Quản Bạ, Đồng Văn, Mèo Vạc đến các phiên chợ lùi Quyết Tiến, Ma Lé, Lũng Phìn, Sà Phìn, Bạch Đích đến Phố Cáo…
Ở miền đá xám quanh năm, sắc màu của váy áo, của phiên chợ, của những nụ cười bừng sáng cả một không gian…
… nhất là khoảng thời gian trước và sau Tết Nguyên đán, ở chợ phiên nơi rực rỡ sắc màu nhất là các gian hàng bán quần áo…
… nơi các cô gái trẻ dân tộc Mông đến chợ không chỉ đơn thuần là đi chợ mà còn là "chơi" chợ, háo hức chuẩn bị cho mình những bộ áo váy đẹp nhất trong không khí rộn ràng xuân sang.
Đa phần các mặt hàng bày bán là váy xòe thổ cẩm của người Mông nhiều màu sắc, kiểu dáng, thêu họa tiết truyền thống.
Nếu chợ với người miền xuôi đơn thuần chỉ là nơi trao đổi hàng hóa thì với bà con ở miền đá, xuống chợ không chỉ để mua bán mà còn là "chơi chợ" và "se duyên". Ngay từ bé, những đứa trẻ dân tộc Mông đã theo chân bố mẹ, ông bà xuống chợ và khi lớn lên, chợ phiên lại là nơi những chàng trai, cô gái trẻ tìm vợ, tìm chồng. Bao cặp đôi đã yêu nhau từ những phiên chợ thương nhớ như thế.
Cả một vùng vốn ngày thường vắng lặng, bỗng rộn ràng nơi bốn bề đá núi bao nhiêu là sản phẩm bày bán, trao đổi. Mặt hàng đem bán ở chợ phiên đều mang nét văn hóa của các dân tộc sinh sống trong vùng như nông sản, khăn thổ cẩm, khèn Mông… Đặc biệt, phiên chợ cuối năm có điểm dừng chân thu hút rất đông các cô gái dân tộc Mông quanh năm cặm cụi với công việc nương rẫy là các gian hàng quần áo truyền thống. Ở đó, họ chọn cho mình bộ váy áo đẹp nhất cùng nụ cười duyên của các chàng trai đi chơi chợ, với tiếng khèn đầy quyến luyến…
Chợ phiên cũng là nơi cung cấp nguồn trâu, bò, lợn… cho các thương lái trong vùng…
… nơi người dân mang theo những sản vật nhà nuôi, trồng tới chợ để giao thương buôn bán…
… ông chồng dắt theo mấy con lợn bản địa cùng bà vợ gùi cứ lầm lũi hết con đường mòn ra đường lớn, đem xuống chợ bán, tạo nên nét đặc trưng độc đáo của chợ phiên vùng cao.
Một khu vực ngoài trời khác thu hút rất đông những người đi chợ là các "quầy rượu" với những người phụ nữ ngồi thành dãy, tay cầm can đong rượu theo lít để bán cho khách. Không khó để bắt gặp những thực khách nếm thử các loại rượu trước khi mua, thơm lắm và mềm môi giữa những ồn ào. Bên loại rượu đặc sản của cao nguyên đá, vợ cũng ngồi uống cùng chồng, phụ nữ cùng uống với nhau râm ran một góc chợ. Đây cũng là thức uống không thể thiếu trong các mâm cỗ, cúng hay các bữa tiệc, buổi gặp gỡ đầu năm của người dân địa phương./.
Hầu hết các mặt hàng nhu yếu phẩm tại chợ do người dân tự nuôi, trồng, làm ra như rau củ, nông cụ, vải dệt thổ cẩm, gia vị, thảo dược, gia cầm và các giống vật nuôi…
Đến chợ phiên, bà con cũng tìm mua nông cụ, đồ dùng sinh hoạt để chuẩn bị cho vụ sản xuất mới và các loại hương đón Tết.
Rượu ngô là thứ không thể thiếu trong các mâm cỗ, cúng hay các bữa tiệc, buổi gặp gỡ của người dân địa phương.
Thời điểm cuối năm cũng là lúc bà con gom hạt tam giác mạch chế biến món bánh cùng tên, tạo nên thức quà dân dã gây thương nhớ với mọi du khách tại phiên chợ.
Khu ẩm thực là nơi thu hút đông người nhất, tập trung chủ yếu các hàng ăn, nơi vợ ngồi cùng chồng và lũ trẻ bên tô phở nóng.
