Photo Travel: Xuôi dòng chợ nổi Ngã Năm
Chợ nổi miền Tây vốn được xem là di sản khi lưu giữ nếp sinh hoạt truyền thống cũng như các giá trị lịch sử, văn hóa. Bắt nguồn từ nhu cầu giao thương và việc đi lại gắn với những dòng sông mà điểm giao của các nhánh sông trở thành địa điểm lý tưởng để những thương hồ (người buôn bán hàng hóa trên ghe, xuồng) tập trung họp chợ trên sông.
Khi người Pháp đào kênh quản lộ Phụng Hiệp, cùng với kênh Xáng cắt ngang kênh Xẻo Chích tạo thành năm nhánh sông từ thế kỷ 19, từ Ngã Năm xuôi về các tỉnh Bạc Liêu, Hậu Giang, Cà Mau. Ở nơi hội tụ của năm con sông tạo thành năm nhánh sông chảy về năm hướng, Ngã Năm trở thành trung tâm nên người dân nơi đây đã nhanh chóng tụ họp giao thương buôn bán và chợ nổi Ngã Năm cũng từ đây xuất hiện.
Giữa con nước bồng bềnh, những ghe bún nước lèo đều đặn nhịp chèo mỗi ngày để bán những tô bún đặc sản Sóc Trăng cho người dân buôn bán trên sông và những du khách muốn hoài niệm về nét đẹp một thời của vùng sông nước.
Dù hình ảnh thời còn tấp nập để lại những hoài niệm trong lòng người dân bản địa và du khách nhưng đến với chợ nổi Ngã Năm vẫn còn đó những cây bẹo treo lủng lẳng đủ loại nông sản, thậm chí cả những chú ba khía…, phương tiện quảng cáo hữu hiệu của loại hình chợ nổi
Ghe xuồng giao dịch trên sông được chất đầy hàng và đều có hình ảnh đôi mắt "thuồng luồng" trước mũi thuyền. Theo quan niệm thời xưa, việc vẽ lên mũi thuyền đôi mắt ghe sẽ giúp xua đuổi các loài kình ngư, thuỷ thần.
So với chợ nổi Cái Răng ở Cần Thơ, chợ nổi Ngã Năm ít du khách đến tham quan hơn nhưng không vì thế mà kém phần hấp dẫn. Ở chợ nổi Ngã Năm, những thương hồ vẫn mua bán theo nếp cũ với sự chân chất, thiệt thà mà phóng khoáng của người dân miền sông nước. Trên ghe, xuồng là vô số mặt hàng từ rau củ, gà vịt, xoài mít, gạo thịt, khóm, dưa, cá, ba khía… tấp nập đổ về chợ từ sáng sớm. Họ neo đậu ghe dọc theo bờ kè ven sông buôn bán tấp nập, bắt đầu cho ngày mới với phiên chợ trên sông đầy thú vị.
Ngoài nét văn hóa "thương hồ" đặc sắc, với một khoản phí nhỏ chừng 20 ngàn mỗi người, tôi thuê một chiếc thuyền đi ngược xuôi trên sông để tham quan khu chợ. Người phụ nữ chèo thuyền hôm ấy sống quanh ở ngay Ngã Năm nên kiêm luôn hướng dẫn viên du lịch (tour guide), kể cho tôi câu chuyện của chợ thường ngày, với niềm tự hào về vùng đất con người Ngã Năm.
Chủng loại hàng hóa của chợ nổi Ngã Năm phong phú và đa đạng, từ các loại gạo ngon nổi tiếng cho đến các loại rau, củ quả miệt vườn…
… xuồng bán trái cây xuôi theo dòng nước trên chợ nổi.
Trong guồng quay đời thường, ở những miền quê sông nước, chợ nổi vẫn đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế của người dân.
Giờ chợ nổi đã không còn nhiều sứ mệnh đáp ứng nhu cầu giao thương hàng hóa mà là nét văn hóa đặc trưng vùng sông nước, trở thành đặc sản du lịch. Hiện tỉnh Sóc Trăng đang triển khai Đề án tổng thể phát triển du lịch, trong đó văn hóa thương hồ chợ nổi Ngã Năm là 1 trong 10 sản phẩm du lịch chủ lực tập trung thực hiện. Định hướng của Đề án là phục dựng lại phong cách thương hồ xưa, khuyến khích tiểu thương kinh doanh các món ăn truyền thống trên sông nước cũng như khai thác tuyến đường thủy từ trung tâm chợ Ngã Năm theo đường sông đi đến 5 ngã để du khách trải nghiệm, tham quan… theo các tuyến sông này./.
Rất nhiều người lái ghe, xuồng chở khách di chuyển và thực hiện các giao dịch trên sông…
… và chiếc ghe là bạn đồng hành của nhiều thế hệ, lứa tuổi. Những chiếc đò này có chiếc tuổi đời lên đến vài chục năm, trước đây chúng là phương tiện trung chuyển nhỏ gọn và tiện lợi giữa khúc sông đông đúc. Hiện giờ cũng chỉ còn hơn chục chiếc đò còn hoạt động.
Du khách chỉ cần xuống chiếc thuyền nhỏ, các chị các cô chèo tay với giá 20.000 đồng/người là đã có chuyến đi một vòng chợ nổi, đi và dừng theo ý mình. Giữa một phiên chợ bận rộn, người ta vẫn tìm được thời gian để nhấm nháp một ly cà phê đá…
… và ngắm không gian nhộn nhịp của miền quê sông nước với những chiếc ghe, thuyền được trang trí với màu sắc khác nhau chạy dọc theo các tuyến sông.
Những căn nhà ven sông cũng giống như có nhà ở ngay trạm xe buýt và những chiếc ghe xuồng là phương tiện mưu sinh của thương hồ được neo đậu trước nhà, trở thành hình ảnh đậm nét văn hóa sông nước một thời vùng Tây Nam Bộ.
Thưởng thức bữa sáng thật ngon ngay trên xuồng, ghe nơi chợ nổi với rất nhiều món ăn đậm đà phong vị ẩm thực của bà con Khmer Nam Bộ như bún nước lèo, bún riêu, bún mắm, bánh canh, hủ tiếu, cơm tấm, bánh tằm, bánh mì thịt… nóng hổi, thơm phức.
